توصیه‌های گران قدر از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)

«لقد کان لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه»؛ آری، اما از او نوشتن در توان کیست؟ از او که خداوند در وصفش فرموده «انک لعلی خلق عظیم» چگونه می‌شود نوشت؟‌ او آخرین فرستاده خدا، حجت خدا بر آدمیان و پیامبر مهر و راستی بود و تنها خود «او»ست که می‌تواند از شأن و عظمتش بگوید؛ که هر گامی که در زندگی برمی‌داشت بر صراط مستقیم بود و در هر کلامش وحی الهی بود که می‌درخشید. آنچه می‌خوانید تنها بخشی از توصیه‌های گرانقدر آن رسول بزرگ است .
کمتر کسی است که این حدیث پیامبر (صلی الله علیه وآله) را نشنیده باشد که:‌ «نظافت از ایمان است.» از امام علی (علیه السلام) نقل است که پیامبر (صلی الله علیه وآله) همواره موی خود را شانه‌ می‌زد و با آب صاف می‌کرد و به یارانش می‌فرمود: «با تمام توان پاکیزه باشید که خداوند، اسلام را بر پاکیزگی استوار ساخته و جز مردم پاکیزه کسی به بهشت نمی‌رود.» از امام صادق (علیه السلام) هم روایت است که: «آن حضرت، روز جمعه پیش از آنکه برای برپایی نماز از خانه بیرون رود ناخن‌ها و شارب خود را کوتاه می‌کرد. همیشه مشک‌دانی ‌داشت و پس از هر وضو بلافاصله آن را به دست می‌گرفت و خود را معطر می‌ساخت؛ آن چنان که بوی عطرش در مسیری که از آن می‌گذشت، می‌پیچید.» آن حضرت بر پاکیزگی و بهداشت دندان‌ها هم تاکید فراوان داشتند و احادیث بسیاری در این باره از قول ایشان نقل ‌شده است. می‌فرمود: «دهان‌های شما محل عبور قرآن است، پس آن را با مسواک پاکیزه کنید.» در جایی دیگر از ایشان می‌خوانیم: «دهان‌های شما راهی از راه‌های پروردگارتان است. دهان‌هایتان را به قدر توان‌تان پاکیزه و خوش‌بو کنید.» و نیز در جایی دیگر: «آن‌قدر جبرییل مرا به مسواک کردن سفارش کرد که گمان بردم خداوند آن را واجب می‌کند و اگر بر امتم کار را مشکل نمی‌کرد، امر می‌کردم که با هر نمازی مسواک کنند.» از خود پیامبر (صلی الله علیه وآله) هم این‌طور نقل می‌کنند که هر وقت وجود مبارکش از خواب برمی‌خاست مسواک می‌کرد و هر وقت می‌خواست به خواب برود باز هم مسواک می‌کرد و در سفره هم مسواک خود را به همراه داشت. شیخ صدوق در کتاب مقنع خود روایت می‌کند که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) برای هر نماز مسواک می‌کرد. در حدیثی از حضرت علی(علیه السلام) می‌خوانیم: «هر کسی در هر روز دو بار مسواک کند بر سنت پیامبران مداومت نموده است.»

آداب غذا خوردن رسول (صلی الله علیه وآله)

ایشان پیش از غذا دست‌شان را می‌شستند و وضو می‌گرفتند و می‌فرمودند:‌ «خجستگی و برکت غذا در وضوی پیش و پس از خوردن غذا است.» همواره یاران و نزدیکان خود را به پاکیزگی دست‌ها، خصوصا هنگام غذا خوردن سفارش می‌نموده و می‌فرمودند: «شستن دست‌ها پیش و بعد از غذا شفایی برای بدن و مایه برکت در روزی است.» پیامبر (صلی الله علیه وآله) شستن دست‌ها را قبل از غذا موجب دوری فقر و پس از غذا موجب زدودن اندوه می‌دانست و آن چنان کامل از رمز زندگانی با مردمان می‌گفت که از هیچ چیز فروگذار نمی‌کرد.

مهربانی‌های پیامبر خدا

پیامبر (صلی الله علیه وآله) برای نماز راه مسجد در پیش گرفته بود. در راه کودکانی بودند سرگرم بازی. کودکان همین که پیامبر (صلی الله علیه وآله) را دیدند به سوی او دویدند و گفتند: «کن جملی: شتر ما باش!» این فکر کودکانه اما از سابقه مهر و شفقتی بود که آنها از پیامبر سراغ داشتند. پیامبر (صلی الله علیه وآله) این بازی را با نوه‌هایش می‌کرد و کودکان می‌خواستند آنها هم، همبازی او شوند؛ چون حسن و حسین (علیه السلام). پیامبر بر زمین نشست و مشغول بازی با کودکان شد. مردمی که برای اقامه نماز در مسجد جمع شده بودند هر چه‌قدر منتظر شدند پیامبر (صلی الله علیه وآله) نیامد. بلال را به جستجوی پیامبر فرستادند. بلال که پیامبر را در حال بازی با کودکان دید گفت: «یا رسول‌ا… مردم منتظر شمایند و وقت نماز تنگ است!» پیامبر فرمود: «برای من تنگ شدن وقت نماز بهتر از تنگ شدن دل این کودکان است.» و بعد به بلال گفت: «برو به خانه و برای بچه‌ها چیزی پیدا کن و بیاور.» بلال رفت و در خانه آن بزرگوار گردو یافت.» با گردوها برگشت و آنها را به پیامبر داد. پیامبر گردوها را نشان کودکان داد و گفت: «آیا شتر خود را به این گردوها می‌فروشید؟» کودکان، راضی و خوشحال، گردوها را از دست ایشان‌ گرفتند و پیامبر (صلی الله علیه وآله) را رها کردند. پیامبر (صلی الله علیه وآله) راهی مسجد شد و فرمود: «خدا رحمت کند برادرم یوسف را که او را به چند درهم فروختند و مرا به چند جوز!» همچنین از پیامبر (صلی الله علیه وآله) نقل است که: «فرزندان خود را احترام کنید و آداب‌شان را نیکو بگذارید تا از رحمت الهی برخوردار شوید.» می‌گویند روزی، مردی نزد پیامبر آمد و به خاطر کار فرزندانش نزد او عیب‌جویی کرد. پیامبر به آن مرد گفت: «فرزندت تیری از تیرهای تیردان توست». در مفهوم این سخن گفته‌اند فرزند پاره تن آدمی و ذخیره آینده او است و ما با اهانت به شخصیت او هم به خودمان و هم به او ضربه می‌زنیم! وجود پاک پیامبر خدا آن‌ قدر متوجه کودکان بود که روایت است روزی که مشغول خواندن نماز ظهر با یارانش بود و به رکعت آخر که رسید، نماز را تندتر از همیشه به جای آورد. بعد از نماز مردم پرسیدند: «یا رسول خدا! آیا در نماز حادثه‌ای رخ داد؟» و آن حضرت فرمود: «مگر صدای گریه و فریاد کودک را نشنیدید؟» و به سرعت از مسجد خارج شد. پیامبر خدا بر عدل و مساوات میان فرزندان به شدت تاکید داشت؛ تا آنجا که می‌فرماید: «از خدا بترسید و میان فرزندانتان به عدالت رفتار کنید، همان‌گونه که دوست دارید آنان به شما نیکی کنند.» روایت است که روزی، مردی را دیدند که دو فرزندش به همراهش بودند. مرد یکی را بوسید و نوازش کرد و به دیگری بی‌اعتنا بود. رسول به نزدیک آن مرد آمد و با ناراحتی گفت: «چرا میان دو فرزندت، عدالت و برابری را رعایت نکردی؟»
گفته‌اند پیامبر نزد کودکان که می‌آمد همپای آنها کودک می‌شد تا جایی که می‌گویند گاهی برای بازی به دنبال آنها می‌دوید و برای خنده‌شان زبان از دهان بیرون می‌کرد. یکی از اصحاب که شاهد این صحنه بود و سخت تعجب کرده بود، گفت: «به خدا سوگند! پسرم مرد گشته و ازدواج کرده ولی تا به حال من او را یک بار هم نبوسیده‌ام.» پیامبر با شنیدن این حرف، سخت ناراحت شد و فرمود: «هر کس لطف و مهربانی نشان ندهد به او نیز مهر و محبت نمی‌شود.»‌ در جایی دیگر از رسول خدا نقل است که: «کسی که فرزند خود را ببوسد خداوند برای او یک حسنه می‌نویسد و کسی که فرزند خود را خوشحال سازد، خدا هم روز قیامت او را خوشحال می‌کند.» در حدیث دیگری می‌خوانیم که پیامبر (صلی الله علیه وآله) به مردی که ادعا می‌کرد با کودکانش به مهر نبوده، فرمود: «این مرد به نظر من اهل آتش و دوزخ است.»

دوری از گناه

– عَجِبْتُ لِمَنْ یَحْتَمی‌من الطَّعامِ مخافَه الدّاءِ کَیْفَ لا یَحتمی‌مَنَ الذُّنُوب مَخافَه النّار: در شگفتم از کسی که از بیم درد، از غذا پرهیز می‏کند؛ چگونه از ترس آتش، از گناهان نمی‏پرهیزد؟
– و فرمود که خداوند خطاب به جوان گریزان از شهوت‏های نفسانی می‏فرماید: «یَقُولُ اللّه‏ُ: اَیُّها الشّابُّ التّارِکُ شَهْوَتَهُ فِیَّ المُبْتَذِل شَبابَهُ! اَنْتَ عِنْدی کَبَعضِ ملائِکتی: ای جوانی که شهوت‏های خود را در راه من ترک گفته‏ای؛ آن شهوت‏هایی که جوان را به ابتذال می‏کشاند، بدان که تو در پیشگاه من همانند بعضی از فرشتگانم هستی.»
– و فرمود: «حاسِبُوا اَنفُسَکُم قَبْلَ اَن تُحاسَبُوا وَزِنوها قَبْل أنْ تُوزَنُوا وَ تَجَهَّزُوا لِلْعَرضِ الأَکْبَرِ: پیش از آنکه به حساب شما برسند، خود به حساب خویش برسید و قبل از آنکه مورد سنجش قرار گیرید، خویشتن را بسنجید و خود را برای بزرگ‏ترین امتحان آماده سازید.»

لباس و نوع پوشش

– لباس سفید بر زندگانتان بپوشانید و مردگانتان را نیز با پارچه سفید کفن کنید.
– هر کس لباسی را که تهیه کرده و دارد، باید آن را تمیز و پاکیزه نگه دارد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره پیامبر خدا می‌فرماید: «یخصف بیده نعله و یرقع بیده ثوبه: با دست خویش، کفش و لباسش را وصله می‌کرد» و همچنین از ایشان نقل می‌کنند که می‌فرمود: «محبوب‌ترین لباس‌ها نزد خدا لباس سفید است، پس با لباس سفید نماز بخوانید.»