وظایف خاص، وظایفی است که به نوعی با غیبت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ارتباط است.

1. دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
در روایات فراوانی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) بر محبت و دوستی با اهل بیت(علیهم السلام) و دشمنی با دشمنان ایشان تأکید شده و این مربوط به همه زمان‌ها است؛ امّا در برخی روایات به صورت ویژه به دوستی با دوستان حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و دشمنی با دشمنان حضرت مهدی سفارش شده است.
امام باقر(علیه السلام) از رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) روایت کند که فرمود:
طُوبی لِمَنْ اَدْرَکَ قائِمَ اَهْلِ بَیتی وَهُوَ یأتَمُّ بِهِ فی غَیْبَتِهِ قَبْلَ قِیامِهِ وَیَتَوَلّی اَوْلِیاءَهُ وَیُعادِی اَعْداءَهُ، ذلِکَ مِنْ رُفَقایی وَ ذَوِی مَوَدَّتی وَاَکْرَمُ اُمَّتی عَلَی ‏یَوْمَ‏القِیامَهِ؛1
خوشا بر احوال کسی ‏که قائم ‏اهل‏ بیت مرا درک ‏کرده و در غیبت و پیش از قیامش پیرو او باشد؛ دوستانش را دوست بدارد و با دشمنانش دشمن باشد؛ چنین کسی در روز قیامت، از رفقا و دوستان من و گرامی‏ترین امت من خواهد بود.
2. صبر بر سختی‏های دوران غیبت
امروزه کم نیستند افرادی که به دلیل‌هایی، باور به آن امام غایب و یاد آن حضرت را بر‌نمی‌تابند و در این راه، از هرگونه ایجاد مانع و اذیت و آزار فرو نمی‌گذارند. از آن‌جا که یکی از آموزه‌های مهم دینی صبر بر مشکلات و مصیبت‌ها است، لازم است در این دوران، بیش از هر زمان دیگر برابر این مشکلات و مصیبت‌ها شکیبایی داشته باشیم.
عبدالله بن سنان از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده که فرمود: رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:
سَیَأْتِی قَوْمٌ مِنْ بَعْدِکُمْ الرَّجُلُ الْوَاحِدُ مِنْهُمْ لَهُ أَجْرُ خَمْسِینَ مِنْکُمْ. قَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ نَحْنُ کُنَّا مَعَکَ بِبَدْرٍ وَ أُحُدٍ وَ حُنَیْنٍ وَ نَزَلَ فِینَا الْقُرْآنُ. فَقَالَ: إِنَّکُمْ لَوْ تحملوا [تحملونَ‏] لِمَا حُمِّلُوا لَمْ تَصْبِرُوا صَبْرَهُمْ؛2
پس از سپری‌شدن دوران شما، مردمی بر سر کار خواهند آمد که هر فرد آنان، پاداش پنجاه تن از شما را داراست». عرض کردند: «‌ای رسول خدا! ما در جنگ بدر و احد و حنین در رکاب شما جنگیدیم و درباره ما آیاتی از قرآن نازل شد». فرمود: «اگر شما آنچه را آن‌ها تحمل کردند، متحمل شوید، از صبر و شکیبایی آنان برخوردار نخواهید بود.
امام حسین بن علی(علیهما السلام) فرمود:
اَما اِنَّ الصَّابِرَ فِی غَیبَتِهِ عَلَی الاَذی وَالتَّکْذِیبِ بِمَنزِلَهِ المُجاهِدِ بِالسَّیْفِ بَیْنَ یَدَی رَسُولِ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله وسلم)؛3
… اما صبرکننده بر اذیت و تکذیب در غیبت او، بسان مجاهدی است که با شمشیر در رکاب پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) با دشمنان مبارزه کند.
3. دعا برای فرج حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
دعا و نیایش، در فرهنگ اسلامی جایگاه والایی دارد. یکی از مصادیق دعا می‌تواند رفع گرفتاری‌های همه انسان‌ها باشد. در نگاه شیعه، این مهم تحقق نمی‌یابد، مگر آن زمانی که واپسین ذخیره الهی از پس پرده غیبت بیرون آمده جهان را به نور خود روشن سازد، از این رو است که در برخی روایات سفارش شده است برای فرج و گشایش دست به دعا برداریم.
… آری کسی که در انتظار آمدن مولای خود به سر می‌برد، از خداوند تعجیل امر فرج او را درخواست خواهد کرد؛ بویژه آن که بداند با فرج و ظهور او زمینه هدایت، رشد و کمال جامعه بشری به طور کامل فراهم می‌شود. در روایت است که خود آن حضرت، در بخشی از توقیع شریف فرمود:
وَاَکثِرُوا الدُّعاء بِتَعجیلِ الفَرَجِ؛
وبرای تعجیل‏فرج ‏بسیار دعا کنید.4
یکی از پژوهشگران معاصر می‌نویسد:
البته هر کس می‌داند که سفارش امام به درخواست و دعا، فقط مقصود ادای کلمات و لقلقه زبان نیست؛ گرچه خواندن دعا هم ثواب مخصوصی دارد؛ بلکه منظور، توجه قلبی دائم به معنا و مفهوم این دعا و توجه به این است که در دوره غیبت، امر دین و دین‌داری و اعتقاد صحیح به غیبت و امامت، کار دشواری است که فقط از آدم اهل یقین و با استقامت ساخته است.
یگانه کسی که از دریای معرفت پروردگار چشیده باشد و به قلزم شناخت پیامبر و ائمه و امام غایب(علیهم السلام) دستی رسانده و از کج‌راه‌های گمراهی و سرگردانی پرهیز کرده باشد، سختی‌های دوره غیبت را به آسانی تحمل خواهد کرد و ناباوری‌ها، برایش به یقین مبدل خواهد شد.5
4. آماده باش دائمی
از مهم‌ترین وظایف دوران غیبت، آمادگی دائمی و راستین است. در این‌باره در کتاب‌های روایی روایات فراوانی وجود دارد.
امام باقر(علیه السلام) ذیل آیه شریف اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا فرمود:
اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صَابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رَابِطُوا إِمَامَکُمْ المنتظر؛6
بر انجام واجبات شکیبایی کنید و برابر دشمنان، یک دیگر را یاری نمایید و برای یاری پیشوای منتظَر، همواره آمادگی خود را حفظ کنید.
بر خلاف تصور برخی که «رابطوا» را بر ایجاد ارتباط و ملاقات با حضرت معنا کرده‌اند، این واژه به معنای آمادگی برای مبارزه است.7
از سخنان معصومان(علیهم السلام) به دست می‌آید، مرابطه بر دو گونه است:
گونه اوّل: آن است که گروهی از مسلمانان در مرزهای کشورهای اسلامی برای دفع دشمنان آماده باشند.
گونه دوم: آن است که مؤمنان در هر حال، منتظر فرج معصومان(علیهم السلام) باشند، و در تسلیم و اطاعت امر آن‌ها و صبر بر طول زمان ظهور و فرج و در آنچه در حال استتار آن‌ها و امر آن‌ها است، ثابت قدم باشند، و در این حال، در حد امکان آماده باشند؛ عزم بر یاری ایشان در هنگام ظهور داشته باشند و از نظر ظاهری و جسمی هم در امر آن‌ها ثابت قدم باشند.
امام صادق(علیه السلام) فرمود:
هر یک از شما برای ظهور قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ابزار جنگی فراهم کنید؛ اگر چه یک تیر باشد. امید است همین که کسی این نیّت را داشته باشد، حقّ تعالی او را از اصحاب و یاوران او قرار دهد.8
5. بزرگداشت نام و یاد آن حضرت
یکی از مسؤولیت‌های شیعه درباره حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در این دوران بزرگداشت نام و یاد آن حضرت است. این بزرگداشت، جلوه‌های فراوانی دارد. از تشکیل نشست‌های دعا و نیایش گرفته تا اقدام‌های فرهنگی و ترویجی و از تشکیل حلقه‌های بحث و گفت‌و‌گو گرفته، تا پژوهش‌های بنیادین و سودمند، همه و همه می‌تواند در راستای بلندی بخشیدن به این نام بزرگ باشد.
یکی از نمادهای بزرگداشت آن حضرت، احترام هنگام یاد آن حضرت است.9
از آن جا که امروزه ایستادن هنگام شنیدن لقب خاص حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در فرهنگ شیعه به معنای احترام به آن حضرت است اگر برنخاستن، بی‌احترامی به آن حضرت باشد، به طور قطع جایز نیست.
6. حفظ پیوند با مقام ولایت
حفظ و تقویت پیوند قلبی با امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و تجدید دائمی عهد و پیمان، یکی دیگر از وظایف مهمی است که هر شیعه منتظر در عصر غیبت بر عهده دارد.
هر آن‌که جانب اهل وفا نگه دارد خداش در همه حال از بلا نگه دارد
گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند نگاه دار سر رشته تا نگه دارد
امام باقر(علیه السلام) درباره ثابت‌قدمان بر امر ولایت فرموده است:
زمانی بر مردم آید که امامشان غیبت کند. خوشا بر افرادی که در آن زمان، بر امر ما ثابت بمانند! کمترین ثوابی که برای آن‌ها خواهد بود، این است که باری تعالی به آن‌ها ندا کرده و فرماید:‌ای بندگان و‌ای کنیزان من! به نهان من ایمان آوردید و غیب مرا تصدیق کردید؛ پس به ثواب نیکوی خود، شما را مژده می‌دهم. شما بندگان و کنیزان حقیقی من هستید. از شما می‌پذیرم و از شما در می‌گذرم و برای شما می‌بخشم و به واسطه شما باران بر بندگانم می‌بارم و بلا را از آن‌ها بگردانم. و اگر شما نبودید؛ بر آن‌ها عذاب می‌فرستادم…. 10‏
شکی نیست امامان معصوم(علیهم السلام) سخنی از نزد خود نمی‌گویند و آنچه در این سخن بدان اشاره فرموده‌اند بر گرفته از علومی است که از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و آن حضرت نیز از وحی الهی دریافت کرده است؛ بنابراین جای هیچ تردیدی باقی نخواهد ماند.
بنابراین یکی از کارهایی که این پیوند را ناگسستنی می‌کند تجدید عهد هر روزه با آن یار سفر کرده است. در این‌باره سفارش شده در پگاه هر روز، زانوی ادب در مقابل ساحت آن امام همام بر زمین نهاده به دستور امام صادق(علیه السلام) این عهدنامه را نجوا نماید که اگر چهل صبح چنین کند، امید است از یاران آن حضرت باشد؛ دعایی که این‌گونه آغاز می‌شود:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلَایَ صَاحِبَ الزَّمَانِ(عجل الله تعالی فرجه الشریف) أَیْنَمَا کَانَ وَ حَیْثُمَا کَانَ مِنْ مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا عَنِّی وَ عَنْ وَالِدَیَّ وَ عَنْ وُلْدِی وَ إِخْوَانِی التَّحِیَّهَ وَ السَّلَامَ عَدَدَ خَلْقِ اللَّهِ وَ زِنَهَ عَرْشِ اللَّهِ… ؛11

پی نوشت ها:
1. شیخ صدوق, کمال‏الدین و تمام النعمه، ج 1، ص 286، ح 2.
2. شیخ طوسی, کتاب الغیبه, ص456؛ الخرائج و الجرائح, ج3, ص1149.
3. شیخ صدوق, کمال‏الدین و تمام النعمه، ج 1، ص 317، ح 3؛ عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج 1، ص 68، ح 36.
4. همان, کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 483، ح 4.
5. سعادت پرور، علی, ظهور نور, ص103.
6. نعمانی, الغیبه, ص199.
7. ر.ک: لسان العرب, ج7, ص303؛ مجمع البحرین, ج4, ص248.
8. نعمانی, الغیبه, ص320, ح10.
9. لازم یادآوری است برخی دلیل این کار را روایاتی می‌دانند که در این‌باره وارد شده است، امّا این روایات با وجود آن‌که در برخی کتاب‌های معاصر نقل شده است(صافی گلپایگانی، لطف الله, منتخب الاثر، ص 640، ح 4)، در منابع اولیّه و معتبر نقل نشده است. برخی نیز روایاتی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییراتی در آن‌ها پدید آمده است. (همان، ح3)؛ در حالی که در منابع نخستین، به گونه‌ای متفاوت ذکر شده است.(شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ج2, ص276, ح6؛ خزاز قمی، علی بن محمّد, کفایه الاثر, ص276؛ شیخ صدوق, عیون اخبار الرضا (علیه السلام) , ج2, ص266؛ طبرسی, اعلام الوری, ص331؛ اربلی, کشف الغمه, ج2, ص328؛ نیلی، علی بن عبدالکریم, منتخب الانوار المضیئه, ص39؛ علامه مجلسی, بحار الانوار, ج51, ص154).
10. شیخ صدوق, کمال الدین و تمام النعمه, ج1, ص330, باب 31, ح15.
11. کفعمی، ابراهیم بن علی، مصباح کفعمی, ص550؛ و نیز ر.ک: شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.