نویسنده: مهدی آقابابایی
منبع :اختصاصی راسخون
سفره¬ی احسان و کرم امیرالمؤمنین علیه السلام
چکیده:
مطالبی که پیش روی شماست درباره احسان و سفره کرامت امیرالمؤمنین علی علیه السلام می باشد که یکی از سنت های حسنه در روز عید غدیر این است که مردم در ظهر آن روز اطعام دهند و در شب آن روز مردمی را که روزه دار هستند را افطاری دهند که ما فضیلتی که در آن می باشد را از قرآن و اینکه عمل و سیره ی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در چنین روزی این گونه بوده است را یادآوری کرده ایم. باشد که انشاء الله ما هم به سیره ی عملی اهل بیت علیهم السلام عمل نموده و دنباله روی آنان باشیم.
واژگان کلیدی:
سفره احسان، کرامت، عید غدیر و اطعام طعام و …
مقدمه:
اصولاً هر آنچه در جامعه‌ی اسلامی از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است، پذیرایی و اطعام نمودن اندیشه‌ای است که ریشه در اعتقادات، سنت‌ها و باورهای مردم دارد و در بین سایر جوامع زبانزد خاص و عام است. موضوع بحث و مشترک بین تمامی جوامع است، که از زمان‌های بسیار دور و در میان تمام ملل و اقوام مختلف وجود داشته است و همه‌ی انسان‌ها با هر خصوصیت، تیره و نژادی در هر منطقه‌ی دنیا که زندگی می‌کنند، این خصیصه را در جان و دلشان ثبت کرده و این کار پسندیده را ارج می‌نهند و به آن عمل می‌کنند.
این خصلت بسیار خوب و نیک، با ظهور دین مقدس اسلام در بین جوامع و پذیرش آن از طرف مردم برای همیشه ثبت و جاودانی شد و دین مبین اسلام، این خصلت نیک را تأیید و بر آن تأکید می‌کند.
اطعام طعام در روز عید غدیر
یکی از مواردی که مورد سفارش و تأکید اسلام است اطعام طعام و پذیرایی کردن در روز عید غدیر می‌باشد، روزی که نعمت ولایت کامل گردید و پیامبر صلی الله علیه و آله پس از نزول وحی فرمودند: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً» (1) ، روز نعمت و کامل نمودن دین با ولایت مولی الکونین، ابوالحسنین، امیرالمؤمنین علیه السلام می‌باشد. به قدری این روز مهم و سفارش شده که بیش از هفتاد نام برای این روز در روایات و خطبه‌ها به چشم می‌خورد. که یکی از این روایات خطبه‌ای است که امیرالمؤمنین علیه السلام روز جمعه‌ای که مصادف با عید غدیر بود ایراد نمودند و از جمله از این نام‌ها که مربوط به بحث ما می‌باشد عبارتند از: «یوم اطعام الطعام»، «یوم الحباء و العطیه»، «یوم صله الاخوان»، «یوم السرور» و «یوم الانفاق» و …
اطعام دادن در این روز فرخنده و مبارک مورد تایید اهل بیت علیهم السلام و سیره¬ی عملی آن بزرگواران می‌باشد. در قرآن کریم به مسئله¬ی اطعام هم اشاره شده آنجا که می‌فرماید: «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً* إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً» (2)
(و به «پاس» دوستی (خدا) مستمند و یتیم و اسیر را خوراک می‌دادند. [گفتند] : ما تنها برای رضای خدا اطعامتان می‌کنیم، نه از شما پاداش می‌خواهیم و نه سپاسی.)
یا در سوره‌ی دیگر می‌فرماید: «أَوْ إِطْعامٌ فی یَوْمٍ ذی مَسْغَبَه* یَتیماً ذا مَقْرَبَهٍ* أَوْ مِسْکیناً ذا مَتْرَبَهٍ» (3)
(یا طعام دادن در روز گرسنگی، به یتیمی خویشاوند یا مستمندی خاک نشین).
امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «هر که مسلمانی را غذا دهد تا سیر شود، از پاداش آخرت او جز خداوند پروردگار جهانیان هیچ کس دیگری، حتی فرشته‌ی مقرب و پیامبر مرسل خبر ندارد… سپس این سخن خدای را تلاوت کرد: «أَوْ إِطْعامٌ فی یَوْمٍ ذی مَسْغَبَه» یا اطعام کردن در روز گرسنگی. (4)
امام باقر علیه السلام فرموده‌اند: «خداوند اطعام کردن و قربانی کردن را دوست دارد». (5)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده‌اند: «خداوند ابراهیم علیه السلام را خلیل خود نگرفت، مگر به جهت اطعام طعام و نماز او در شب در حالی که همه مردم در خواب بودند». (6)
این قدر اطعام دادن در نظر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام ، انبیاء و اولیای الهی زیبا بوده که خود این کار را انجام می‌دادند و مردم را هم به این کار تشویق می‌نمودند. من باب مثال حضرت ابراهیم علیه السلام که یکی از پیامبران اولوالعزم علیه السلام می‌باشد هیچ وقت بدون میهمان غذا نمی‌خورد و لب به غذا نمی‌زدند. از قضا روزی میهمان برای آن حضرت نرسید و او گرسنه بود از خانه به جستجوی میهمان بیرون آمد. دید در صحرا جماعتی در حال سفرند.
حضرت ابراهیم علیه السلام خود را به آنها که پانزده نفر بودند رساند و آنها را به میهمانی دعوت نمود.
آنها گفتند: ما گروهی کارگر بیچاره هستیم، هر یک از ما اطفال و عیال زیادی داریم. هرگاه خود میهمان شویم اهل و عیال ما گرسنه خواهند ماند.
حضرت ابراهیم علیه السلام فرمود: اجرت عملگی شما را نیز خواهم داد، به هر حال آنها را راضی کرد و به خانه آورد و میهمان نمود.
وقتی کارگران در ضیافت شرکت کردند و اجرت هم گرفتند، با خود گفتند: حقیقتاً دین ابراهیم علیه السلام حق است؛ زیرا میهمانی می‌کند و اجرت هم می‌پردازد.
در همان ساعت نزد حضرت ابراهیم علیه السلام ایمان آوردند و به سوی خانواده‌ی خود برگشتند. (7)
یا امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: [از] کارهای نجات بخش اطعام طعام، افشاء سلام و اقدام به نماز شب هنگامی که مردم در خواب باشند.(8)
با توجه به روایات بالا که ذکر نمودیم خداوند حضرت ابراهیم علیه السلام را به خاطر اطعام طعام خلیل خود گرفت و این صفت زیبا که از کارهای نجات بخش و مورد پسند خداوند، اولیاء و انبیا علیهم السلام و ائمه طاهرین علیهم السلام می‌باشد و خدا هم دوست دارد کسی که اطعام می‌دهد.
یکی از سنت‌های سفارش شده در روز غدیر، پذیرایی کردن از مؤمنین و اطعام دادن به آنهاست.
اطعام یعنی طعام به خوراک دادن و تغذیه کردن. این واژه فراگیرتر از تفطیر یا افطاری دادن است. (یکی از نام‌های این روز هم: «یوم تفطیر صائمین» می‌باشد که به ثواب افطاری دادن هم اشاره‌ای خواهیم نمود)
چون تفطیر روزه داران را فرا می‌گیرد، لیکن اطعام پذیرایی و تغذیه است چه روزه دار باشند و چه نباشند.
اما صادق علیه السلام یکی از وظایف عید غدیر را چنین فرمودند: «و اطعام اخواتک» و برادرانت را اطعام بده. (9)
امام رضا علیه السلام می‌فرمایند: «و من اطعم مومناً کان کمن اطعم جمیع الانبیاء و الصدیقین» (10)
کسی که مؤمنی را (روز غدیر) اطعام دهد، مثل کسی است که همه پیامبران و صدیقان را اطعام داده باشد.
راغب اصفهانی در تعریف «صدیق» سه معنا را نقل کرده است:
1- کسی که اصلاً دروغ نگوید.
2- کسی که راستگویی عادت او شده است.
3- کسی که سخن و اعتقادش یکسان است و کارهایش راستگویی او را اثبات می‌کند. (11)
در تفاسیر ذیل آیه‌ی «کونوا مع الصادقین» احادیث بسیاری نقل شده است که مراد از صدیقین در این آیه‌ی شریفه ائمه معصومین علیهم السلام می‌باشند. پس در حقیقت فضیلت اطعام کردن مؤمنان در این روز، برابر است با فضیلت اطعام نمودن تمام انبیاء و امام معصوم علیهم السلام .
امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده‌اند: «فافرحوا و فرحوا اخوانکم باللباس الحسن، والرائحه الطیبه و الطعام» (12)
(در روز غدیر) شاد باشید و برادرانتان را با لباس نیکو و بوی خوش و اطعام شاد کنید.
در این روایت حضرت یکی از راهای شاد کردن مؤمنان را در دادن اطعام طعام می‌داند.
یکی از مصادیق شادی و شاد کردن، گرفتن جشن می‌باشد که همین برپایی جشن مظهر حب و بغض و یکی از شعائر اسلام می‌باشد که قرآن در این رابطه می‌فرماید: «وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ» (13)
(و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه‌ی تقوای دل‌هاست).
این آیه از واضح‌ترین آیات برای اثبات رجحان برپایی مراسم است. زیرا به طور صریح دلالت بر محبوبیت و رجحان تعظیم شعائر الهی به طور عموم دارد و اطعام طعام چون یکی از کارهایی که باعث شادی مؤمنان است و یکی از مصادیق شادی گرفتن جشن غدیر می‌باشد لذا اطعام دادن از شعائر الهی محسوب می‌شود که خود این کار باعث تقوای الهی می‌شود.
مسلمین جهت استفاده‌ی معنوی در این ایام و دهه‌ی فرخنده ولایت و کسب فیض از معصومین علیهم السلام در این مجالس شرکت نموده و با بزرگداشت آن به برکات عظیمی دست می‌یابند که مورد سفارش ائمه علیه السلام می‌باشد و خود آن بزرگواران عملاً این کار را انجام و ترغیب بدان نموده‌اند. که در اینجا به آنها اشاره می‌نماییم:
عمل امام حسن علیه السلام در عید غدیر
در این روز فرخنده و بزرگ امام حسن علیه السلام غذا تهیه می‌کردند و مردم را برای صرف غذا دعوت می‌نمودند. از جمله یک سال که عید غدیر و جمعه هم‌زمان شده بود شیعیان و نماز گزاران پس از اتمام نماز جمعه همراه حضرت علی علیه السلام به منزل امام حسن علیه السلام آمدند و حضرت از آنها پذیرایی نمودند. (14)
امام رضا علیه السلام و عید غدیر
در چنین روزی حضرت امام رضا علیه السلام بهترین لباس خود را می‌پوشیدند و بذل و بخشش چشمگیری و بی سابقه‌ای انجام می‌دادند، برای منزل شیعیان و دوستداران، غذا، هدیه، لباس، کفش و انگشتر می‌فرستادند و فضائل این روز را برای مردم بیان می‌داشتند. (15)
افطاری دادن در این شب
از جمله سنت‌های دیگر در این روز عزیز، که بسیار هم سفارش شده است افطاری دادن به روزه داران است، حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در این باره می‌فرمایند: کسی که در شامگاه عید غدیر به یک مؤمن افطاری دهد، گویا یک میلیون نفر از پیامبران و شهیدان و صدیقان را افطاری داده است حال چگونه خواهد بود پاداش کسی که گروهی از مردان و زنان مؤمن را در این شب افطاری دهد؟ قسم به پروردگار که هر کس چنین کند من ضمانت می‌کنم او را نزد خداوند متعال که از کفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز یا همان شب یا تا عید غدیر سال آینده بمیرد، پاداش الهی در انتظار او باشد.(16)
در روایات هم آمده است که حضرت امام رضا علیه السلام در شام چنین روزی نزدیکان خود را برای افطاری دعوت می‌کردند.(17)
بخشش کردن در روز غدیر
امام رضا علیه السلام در فضیلت این روز فرمودند:
«فافضل علی اخوانک فی هذا الیوم؛ در این روز (عید غدیر) بر برادرانت ببخش» (18)
که یکی از مصادیق بخشش، اطعام طعام و پذیرایی نمودن از مؤمنین و مؤمنات باشد.
در برخی روایات گفته شده که در روز عید غدیر تنگ‌نظرانه با نعمت‌های خدا برخورد نکنیم و با گشاده دستی، نعمتها و داده‌های خداوند را مصرف کنیم. در راه خدا و در قلمروهای سازنده‌ی دیگر مانند احیای اطعام و هدیه دادن و …) به کار گیریم، بدهیم و ببخشیم.
همان‌طور که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: الولد الوالد الی یوم القیامه؛ حاضران به غائبان برسانند و پدران به فرزندان تا روز قیامت این واقعه‌ی عظیم و مهم را برسانند برای این که این واقعه بلکه این عقیده فراموش نشود باید جشن گرفت و اطعام و هدیه داد و طبق روایات هم فضائل این روز را به مردم برسانیم و بگوییم زیرا که حضرت فرموده‌اند: «ذکر علی عباده».
در روایتی آمده که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «تهاونوا النعمۀ فی هذا الیوم؛ در این روز (روز غدیر) در مصرف داده‌های خداوند آسان گیر باشید.» (19)
و یکی از داده‌های در این روز مالی است که خداوند به ما عنایت گردانده است و این مال را صرف اطعام طعام و پذیرایی نمودن نماییم، چون طعام دادن باعث شادی مؤمنان می‌باشد و کسی که مؤمنی را شاد نماید خدا را شاد نموده است.
از نام‌هایی هم که در این روز وارد شده است روز غدیر را «یوم السرور» می‌خوانند. یعنی ایجاد فرح و سرور در برادر دینی ثواب بسیار دارد و وسعت روزی می‌آورد، و اثرات اخروی نیز دارد مثل اینکه قبر او یکی از روضه‌های بهشت قرار می‌گیرد.
اسباب شادی بسیار است مثل هدیه دادن، مشکلات شخصی را بر طرف کردن، میهمانی کردن، اطعام طعام و پذیرایی نمودن، و اشعار در مدح و منقبت اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و ذکر قضایایی که واقعیت است مثل قضیه‌ی غدیر از همان موقعی که پیامبر صلی الله علیه و آله راه افتادند به طرف حج رفتند و سخنان ایشان در بین راه تا رسیدند به صحرای غدیر و سه روز در آنجا توقف نمودند و خطبه‌ی عظیم حضرت را که دیگران را در وقت شنیدن به فرح و سرور می‌کشاند.
که در روایت وارد شده که این روز، روز نفی غم‌ها است و مهربانی کردن رحمت الهی را به دنبال دارد. (20)
وسعت دادن بر اهل و عیال در روز غدیر
یکی از سفارشات ائمه معصومین علیهم السلام برای ایجاد هر چه بیشتر محبت در کانون خانواده رفتار و کردار خویش با اهل خانه است. بخیل نبودن در خرج خانه و با روی باز برخورد کردن با اهل و عیال، از نمونه‌های آن است که خداوند به مال او پیش از پیش برکت عنایت می‌فرماید، و گر نه اسباب فقر او بیشتر می‌شود.
درباره توسعه به اهل و عیال در روز غدیر خم در فرمایشان معصومین علیهم السلام تاکید شده که برای همسر و فرزندان و در بعضی روایات برادران اسباب آسایش و راحتی به هر طریقی که میسر باشد فراهم آورد که ثواب آن نسبت به بقیه‌ی ایام مضاعف است.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده‌اند: «هر کس در این روز بر عیالش و بر خودش وسعت دهد خداوند مالش را زیاد می‌کند.» (21)
انفاق نمودن
از نام‌های این روز «یوم الانفاق» است. انفاق در هر حالی در زندگی انسان سلامتی و عاقبت به خیری در خود صدقه دهنده و نسل او و توفیق در انجام کارهای خیر تأثیر دارد.
نمونه‌های انفاق را می‌توان در میهمانی، اطعام طعام و پذیرایی نمودن، آب دادن، تهیه‌ی لباس برای مستمندان، موعظه و نصیحت دلسوازنه، و از مال و جان و آبرو برای دیگران مایه گذاشتن مشاهده کرد.
در روز عید غدیر که بهترین ایام برای انفاق است ثواب این نیکی‌ها مضاعف می‌شود. یک درهم انفاق در آن روز دویست هزار درهم محسوب می‌شود و در روایتی یک درهم را به یک میلیون درهم برابر دانسته است. (22)
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «شیعنتنا یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا و یبذلون اموالهم و انفسهم و انفسهم لنا»، یعنی: شیعیان ما در خوشحالی ما خوشحال و در حزن ما محزون می‌شوند و مال و جانشان را برای ما بذل می‌نمایند. شیعیان و دوستان اهل بیت علیهم السلام این کلام امام علیه السلام را نصب العین خود قرار دهند تا مجالس ائمه علیهم السلام ا عظمت گردد، و در آن روزها از دادن صدقه و انفاق و خوشحال کردن فقرای شیعه کوتاهی ننمایند. (23)
احسان نمودن
از سنت‌های حسنه احسان نمودن است که از مصادیق احسان نمودن، اطعام دادن می‌باشد که باعث افزونی مال و زیاد شدن آن می‌گردد. (24)
گاهی با تبسم به صورت برادر دینی خود به او احسان کرده‌ای، گاهی عبور دادن شخصی از خیابان، گاهی قرض دادن به برادر دینی، گاهی گوش دادن به مشکل برادر دینی، و گاهی قدم برداشتن برای گرفتاری برادر دینی احسان به شمار می¬رود.
در این روز شریف که بهترین زمان برای احسان است و ثواب آن مضاعف بر روزهای دیگر است، ائمه معصومین علیهم السلام ما را امر به احسان فرموده‌اند.
یکی از موارد احسان نیکی به برادر دینی در روز غدیر است بدون آنکه او درخواستی داشته باشد. اگر قبل از درخواست برادر دینی به او احسان و اکرام و انفاق کند مانند کسی است که این روز را روزه بگیرد و شب آن روز هم به عبادت مشغول باشد.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمایند: «احسان در این روز موجب رشد مال و زیاد شدن آن می‌گردد». (25)
سفارش حضرت امام صادق علیه السلام به شیعیان
در کتاب صفات الشیعه شیخ صدوق (قدس سره) : به سندش از عبد الله بن زیاد که در منى به امام صادق علیه السلام سلام دادیم و من گفتم: یا ابن رسول الله ما گروهى درگذریم، و نتوانیم چنانچه خواهیم در این مجلس شما بمانیم، به ما سفارشى بفرما، فرمود بر شما است تقوا از خدا، و راستگوئى، و اداى امانت، و خوشصحبتى با مصاحب، و فاش گفتن سلام، و اطعام طعام، در مساجدشان نماز بخوانید، بیمارانشان را عیادت کنید و دنبال جنازههاشان بروید که پدرم به من باز گفت: شیعه ما خانواده بهترین افراد آنانند، اگر فقیه باشد از آنها است، و اگر مؤذن باشد از آنها است، و اگر امام باشد از آنها است، و اگر امانتدار باشد از آنها است، و اگر ودیعه نگهدار باشد از آنها است چنین باشید، و ما را نزد مردم محبوب سازید و مبغوض آنان نکنید. (26)
طبق روایات حضرت اطعام طعام کنید و … باعث می‌شود که در مجلس آنها باشیم یعنی همیشه در محضر آنها هستیم زیرا، امام همیشه حی و حاضر می‌باشد «و بیمنه رزق الوری و ثبتت الارض و السماء» (27) و «این السبب المتصل بین الارض و السماء:»(28) ؛ و این اعمال و افعال و صفات علی‌الخصوص اطعام نمودن و پذیرایی کردن باعث این است که محبت خودمان را نسبت به اهل بیت علیهم السلام نشان می¬دهیم. و دیگران و فرقه‌های دیگری که به ما نگاه می‌کنند چگونه با این اعمال از مکتب آنها دفاع نموده و سیرهای عملی آنان (که یکی از آنها اطعام طعام و پذیرایی نمودن است) را انجام داده‌ایم و احیاء امر آنان را نموده‌ایم زیرا در روایات آمده است که ابو الصلت هروى مىگوید: از امام ابو الحسن على بن موسى الرضا علیه السلام شنیدم که مىفرمود:
رحم اللَّه عبدا احیى امرنا
خدا رحمت آورد بر بندهاى که امر ما را احیاء کند.
گفتم: چگونه امر شما احیاء مىشود؟
فرمود: علوم ما را فرا گیرد، و به مردم بیاموزد، زیرا که مردم اگر زیبایىهاى کلام ما را بدانند، از ما پیروى مىکنند. (29)
از مصادیق بارز احیاء نمودن امر اهل بیت علیهم السلام اطعام طعام و پذیرایی نمودن و سفره‌ی کرم انداختن به نام نامی مولی‌الموحدین امیرالمؤمنین علیه السلام است.
آمرزش گناهان به توسط اطعام طعام
«وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ کَفَّرَ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ » (30) و آنها گرویدند و کارهاى شایسته کردند چون اطعام طعام و صله ارحام و گرویدند به آنچه فرو فرستاده شده بر محمّد صلی الله علیه و آله که قرآنست و آن راست و درست است از نزد پروردگار ایشان بپوشد و در گذراند از آنهائى که متّصف به این صفات هستند کردارهاى بد ایشان را و به صلاح آرد حال ایشان را در دین و دنیا و نیز در تفسیر خود آورده که ابو عبد اللَّه علیه السلام فرمود: که آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ در شأن امیرالمؤمنین علیه السلام است و حقّ او است که خداى فرموده: که بگروند به امامت وى بعد از پیغمبر صلی الله علیه و آله به صلاح آرند امر و حال خود را به وى. (31)
یکی از آیاتی که در شأن مولی امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است آیه‌ی ولایت «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ» (32)
سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آوردهاند؛ همان‌ها که نماز را برپا مىدارند، و در حال رکوع، زکات مىدهند.
و آیه‌ی غدیر «الیوم اکملت» می‌باشد و چه چیزی بهتر از این که ما توسط اطعام طعام و پذیذایی نمودن و هدیه نمودن و شاد کردن مؤمنان اصلاح کار خودمان را بنماییم که این کار مورد قبول خداوند است و کارهای بد ما را ببخشد و اصلاح می¬فرماید دین و دنیای ما را؛ و خداوند همان طوری که ما از حضرت تبعیت و پیروی می‌نماییم و دعای هر روزمان در نماز این است که: «اهدنا الصراط المستقیم»، که راه مستقیم طبق تفاسیر تشیع و تسنن راه امیرالمؤمنین علیه السلام می‌باشد همیشه در این راه باشیم و لحظه‌ای از این راه جدا نشویم نه تند حرکت نماییم که جلو بیفتیم و نه آهسته که عقب بمانیم زیرا در روایت آمده است که: «مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی کَمَثَلِ سَفِینَهِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِق» (33)
مثل اهل بیت من در این امت مثل کشتى نوح علیه السلام و قوم آن حضرت است هر که در آن کشتى نشست از هلاکت و غرق نجات یافت، و هر که ترک رکوب سفینه نوح نمود، غرق گشت.
صله نمودن
صله در لغت به معنی جایزه، و احسان و عطیه، تقدیم اموال و … می‌باشد.
از امام صادق علیه السلام فرموده‌اند: هر که برادر مؤمن خود را صله و احسان کند، پیغمبر صلی الله علیه و آله را صله و احسان کرده است. (34)
امام صادق علیه السلام فرمود: درهمى که در راه صله امام صرف شود، از هزار هزار درهمى که در غیر آن، در راه خداى عزّوجلّ صرف شود افضل است. (35)
امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که قادر به صله ما نباشد، می‌باید افراد صالح از شیعیان ما را مورد صله قرار دهد، تا ثواب صله ما برایش نویسند، و هر کس قادر بر زیارت ما نباشد پس شایستگان پیروان ما را زیارت کند تا ثواب زیارت ما براى او نوشته شود. (36)
طبق این روایات خرج نمودن در راه اهل بیت علیهم السلام و احسان نمودن به شیعیان حضرت، افضل‌ترین کارها است که در رأس آنها اطعام طعام و سفره‌ی کرم و پذیرایی نمودن از مؤمنین می‌باشد.
نتیجه گیری:
آنچه که از رفتار و گفتار و معصومین علیهم السلام به ما رسیده است سرمشق و الگوی اعمال شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم السلام می‌باشد. محب واقعی می‌کوشد تا با کسب آگاهی بیشتر از سنت‌های معصومین علیهم السلام ، اعمال خویش را بیش از پیش مطابق با خواستۀ آنها نماید. به همین جهت شایسته است تا گوشه‌ای از دستورات ائمه علیهم السلام پیروی نماییم و اطعام طعام، پذیرایی نمودن، اکرام و انفاق، و انداختن سفره‌ی احسان به نام امیرالمؤمنین علیه السلام نموده و فضائل این روز را به هر گونه‌ای که میسر می‌باشد بدون هیچ‌گونه ترسی بیان نماییم و خود این افعال و اعمال ما باعث می‌شود که این روز بزرگ را فراموشش ننموده و اگر کسی هم سئوالی نمود و یا شبهه‌ای در ذهنش بود و گفت: که این‌گونه کارها از برای چیست؟ می‌گوییم که روز عید ولایت و عید غدیر است. مِثل اکثر صحابه نباشیم که غدیر را فراموش کردند و باعث چه فتنه‌ها و جنایت‌هایی شدند که وقتی رجوع به تاریخ می‌شود انسان را تکان می‌دهد و اشک از چشمان سرازیر می‌شود که تمامی مشکلات و جنایات از همان موقعی شروع شد که پیغمبر تقاضای قلم و دوات نمود که بنویسد امت بعد از او گمراه نشوند. و عمر گفت: پیغمبر هذیان می‌گوید و بعد شهادت پیامبر و بعد از آن فاطمیه و حوادث عظیم و مصائب تلخ و ناگوار و جراحاتی که بر دخت پیامبر وارد نمودند و دختر پیامبر را به شهادت رساندند همان بانویی را که پیغمبر صلی الله علیه و آله بارها در حق او فرمودند: هر کس دخترام فاطمه را اذیت نماید مرا اذیت نموده و کسی که مرا اذیت کند خدا را اذیت نموده است. و 25 سال امیرالمؤمنین علیه السلام را خانه نشین و سبط مصطفی امام حسن مجتبی علیه السلام را تنها گذاشتند و به معاویه پیوستند و او را مظلومانه به شهادت رساندند و بعد از آن واقعه‌ی کربلا و مصائبی را که بر امام حسین علیه السلام وارد نمودند و او را به شهادت رساندند و اسارت اهل بیت او که تمامی این‌ها نشأت می‌گیرد از زمانی که غدیر را فراموش نمودند و در این زمان هم دشمنان غدیر و طرفداران سقیفه مانند سلفیه و وهابیت و … دست به جنایت‌هایی مانند خرابی و ویران نمودن حرم ائمه اطهار علیهم السلام مانند گنبد و بارگاه حرم عسکریین علیهما السلام و سرداب مقدس به نام امام زمان علیه السلام می‌نمایند در این برهه‌ی از زمان وظیفه‌ی ما این است که غدیر را فراموش نکرده و پیرو و دنبال یادگار و میراث دار غدیر کسی که می‌آید و انتقام از شهیده¬ی غدیر و امام حسین علیهم السلام می‌نماید و فرهنگ بزرگ جهانی و زلال غدیر را اجرا می‌نماید. که ما هم باید آرمانهای غدیر را مد نظر داشته و به آنها جامه¬ی عمل بپوشانیم. به امید آن روز.
والسلام علیکم
شب ولادت با سعادت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه السلام
11 ذی قعده 1432هجری قمری.
پی‌نوشت‌ها:
– مائده /3.
2 – انسان/8 و 9.
3- البلد/ 14-16.
4- میزان الحکمه/ ج 7/ ص 3293.
5 – همان/ ص 3293.
6- قصص الانبیاء/ ص 155.
7 – مهمان داری در اسلام / ص 11-12، به نقل از آثار و اشعار شیخ بهایی / ص157.
8 – من لا یحضر الفقیه، ترجمه غفاری/ ج2/ ص 370.
9 – اقبال/ ص 475.
10 – اقبال/ ص 465.
1 – مفردات راغب/ ص 277.
12 – مصباح کفعمی/ ص 700.
3 – حج/ 32.
4 – بحارالانوار/ ج 95/ ص 112.
5 – بحارالانوار/ ج 97/ ص 112.
6 – مصباح کفعمی/ ص 700-701.
7 – بحارالانوار/ ج 97/ ص 112.
8 – وسایل الشیعه/ ج 10/ ص 302.
9 – مصباح کفعمی/ ص 700.
20 – اقبال/ ص 463.
21 – عوالم ، ج3/15/ ص 223.
22 – تهذیب/ج3/ ص 144.
23 – غررالحکم / ج2/ ص 549- 668.
24 – اقبال / ص 463.
25 – عوالم ، ج3/15/ ص 206.
26 – آداب معاشرت-ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار، ج1، ص: 104.
27 – دعای عدیله (مفاتیح الجنان)
28 – فرازی از دعای ندبه.
29 – معانی الأخبار/ 174؛ تحف العقول، ترجمه کمره ای/ ص 2؛ عیون اخبار الرضا 1/ 307 و جامع احادیث الشیعه 1/ 238.
30 – محمد (ص)/2.
31 – الفین- ترجمه وجدانى، ص: 852 و 853.
32 – مائده/ 55.
33 – إرشاد القلوب إلى الصواب، ج2/ ص 233؛ بحارالانوار/ ج 23/ ص 105.
34 – مکارم الأخلاق، ترجمه میر باقرى/ ج1/ ص 256.
35 – من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى/ ج2/ ص 385.
36 – من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى/ ج2/ ص 385.
منابع و مآخذ
قرآن کریم
میزان الحکمه/ محمد محمدی ری شهری/ مترجم: حمید رضا شیخی / انتشارات دارالحدیث/ قم/ چاپ سوم/ سال1381ش.
قصص الأنبیاء (قصص قرآن)/ فاطمه مشایخ/ ناشر: انتشارات فرحان/ سال چاپ: 1381 ش/ چاپ اول.
مهمان داری در اسلام/ نور علی مرادی / انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم/ چاپ اول/ سال1378ش.
من لا یحضره الفقیه- ترجمه غفارى/ نشر صدوق/ تهران/ چاپ 1367 ش/ چاپ اول.
الإقبال بالأعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه / حلّى، سید ابن طاووس، رضى الدین، على/ تاریخ نشر: ه ق/محقق/ مصحح: جواد قیومى اصفهانى.
مفردات ألفاظ القرآن/ اصفهانى، حسین بن محمد راغب/ ناشر: دار العلم- الدار الشامیه/ تاریخ نشر: 1412 ه ق/چاپ اول/ چاپ: لبنان- سوریه/ محقق/ مصحح: صفوان عدنان داودى.
المصباح- جنه الأمان الواقیه و جنه الإیمان الباقیه/عاملى، کفعمى، ابراهیم بن على/ناشر: دار الرضى( زاهدى)/ تاریخ نشر: 1405 ه ق/چاپ دوم/ قم- ایران
بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار/ علامه مجلسى/ ناشر: اسلامیه/ چاپ: تهران/ سال چاپ: مختلف/نوبت چاپ: مکرر
تهذیب الأحکام/ طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن/ ناشر: دار الکتب الإسلامیه/ تاریخ نشر: 1407 ه ق/ چاپ چهارم/ تهران- ایران.
غرر الحکم و درر الکلم/ عبد الواحد تمیمى آمدى/ ناشر: دفتر تبلیغات/ قم/ سال 1366 ش/ چاپ اول.
آداب معاشرت- ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار/ محمد باقر کمرهاى/ ناشر: اسلامیه/ تهران/ سال 1365 ش/ چاپ اول.
معانی الأخبار/ شیخ صدوق/ ترجمه: عبد العلى محمدى شاهرودى/ ناشر: دار الکتب الاسلامیه/ تهران/ سال 1377 ش/ نوبت چاپ: دوم.
تحف العقول/ شیخ صدوق/ ترجمه : محمد باقر کمره ای/ انتشارات کتابچى/ تهران/ سال 1376 ش/ چاپ ششم.
عیون اخبار الرضا علیه السلام / شیخ صدوق/ ترجمه: حمید رضا مستفید- على اکبر غفارى/ نشر صدوق/ تهران/ سال 1372 ش/ چاپ اول.
إرشاد القلوب إلى الصواب/ شیخ حسن دیلمى/ ناشر: شریف رضى/ قم/ سال 1412 ق/ چاپ اول.
مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى/ ناشر: فراهانى/ تهران/ سال 1365 ش/ چاپ دوم.
