نویسنده: علی محمد رفیعی محمدی

عوامل تحکیم خانواده (7)
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند:
« المرأه ریحانه و لیست بقهرمانه. (1)زن گل است نه کارگزار ».
مقام معظم رهبری( دامت برکاته ):
« در روایت داریم اگر مردی با گلی با خشونت و بی اعتنایی رفتار کند و قدر گل بودن او را نداند چقدر ظلم بدو است. مثل تحمیل کردن، زیاده خواهی مرد از زن، توقعات بی جا و زیادی، زن کار پرداز شما نیست. که هم کارهای زندگیتان را به دوش او بگذارید بعد هم او را مؤاخذه کنید. خیر. این یک گل است در دست شما. هر کس هستید، دانشمند، سیاستمدار، او یک گل است ». (2)
یکی از عوامل تحکیم روابط همسران، یاری کردن و کمک به همسر در امور خانه است، اداره ی خانواده کار مشکلی است؛ خصوصاً تر و خشک کردن بچه های خردسال و رسیدن به امور درسی فرزندان و برگزاری و پذیرایی از مهمان ها نیز کار سختی است. لذا در این مواقع کمک به همسر زمینه های تحکیم روابط را بیشتر می کند.
هرگز تصور نکنیم که کار بیرون از منزل با ارزش تر و کار درون منزل بی ارزش است. ارزش کارها را محیط آن تعیین نمی کند، بلکه انگیزه های انسانی و اخلاقی، تلاش و مجاهدت و نتیجه ی علمی آن است که بدان ارزش می دهد. ارزش کارها را محیط آن تعیین نمی کند، بلکه انگیزه های انسانی و اخلاقی، تلاش و مجاهدت و نتیجه ی عملی آن است که بدان ارزش می دهد. لذا همیشه به همسرتان تلقین کنید که کار او برایتان فوق العاده با ارزش و مهم است.
« برخی از مردها بر اساس یک باور غلط، گمان می کنند که کارکردن مرد در خانه، او را سبک می کند، درحالی که این امر برنفوذ و محبوبیت او در دل ها می افزاید و رضای خدا را در پی دارد. در حقیقت شخصیت مرد است که خانواده را رهبری می کند، نه پول و ثروتش.
اگر به دلیل مشغله ی زیاد و مسئولیت سنگین، نمی توانید عملاً با همسرتان همیاری نمایید. حداقل، انگیزه و نیت خود را به اطلاع او برسانید تا از حمایت فکری شما احساس دل گرمی کند. انگیزه ی همکاری و مشارکت مهمتر از خود همکاری است. زیرا مقدمه ی هر عملی انگیزه ای است که در پشت آن عمل نهفته است. اگر فرصتی برای همیاری با همسرتان ندارید حتی المقدور با انجام امور شخصی و حفظ نظافت و تمیزی محیط خانواده، زحمت او را کم کنید و بر لطف و شادکامی زندگی بیفزایید. این در صورتی عملی است که بدانید همسرتان انتظار چه رفتارهایی از شما در محیط خانه را دارد ». (3)
در روایات ما زیاد نقل شده است که معصومین علیه السلام در امور خانه به همسرشان کمک می کردند.
« پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، آن بزرگمردی که پشت دو ابر قدرت زمانه ی خویش؛ یعنی، امپراتوری بیزانس روم و پادشاهی ساسانی را به خاک رسانید، با آن عظمتش در منزل کار می کرد ». (4)
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله به خانه حضرت علی علیه السلام وارد شد. دخترش را دید که در کنار همسر با آسیاب دستی آرد برای نان تهیه می نماید. حضرت فرمودند: « کدام خسته تر هستید علی علیه السلام فرمود: « یا رسول الله فاطمه علیها السلام، پیامبر به دخترش فرمود: دخترم بلند شوید تا من به جای شما کمک کنم ». (5)
عایشه همسر پیامبر می گوید:
« وقتی خلوت می شد رسول خدا لباسش را می دوخت و کفشش را وصله می کرد و مانند سایر مردها در منزل کار می کرد ». (6)
امام چهارم فرمودند:
« خداوند از مردی بیشتر راضی است که بیشتر وسایل آسایش و راحتی خانواده ی خود را تأمین کند ». (7)
امام رضا علیه السلام فرمودند:
« شایسته است مرد، بر زن و فرزند خود سخت نگیرد تا این که آن ها مرگ او را از خدا بخواهند ». (8)
اسلام به مردی که بتواند در کارهای منزل به همسر خود کمک کن، پاداش بزرگی را وعده می دهد. رسول خدا صلی الله علیه و آله وقتی مشاهده می کند علی علیه السلام به همسرش در کارهای خانه کمک می کند می فرمایند:
« کسی که به همسر خود کمک کند، خداوند به شماره ی موهای بدن او ثواب یکسال عبادت می نویسد و ثواب شهدای صدیقین را به او می دهد. »(9)

کمک زن به شوهرش
هیچ خانمی آنقدر مشغله ندارد که نتواند به همسرش کمک کند. ( حداقل می تواند کمک فکری نماید. )
اگر خانمی از صمیم قلب مایل باشد به شوهرش کمک کند، باید کارهای خانه را طوری تنظیم نماید که وقت اضافه داشته باشد، در این صورت است که می تواند احتیاجاتش همسرش را نیز مرتفع سازد. نوع همیاری مقدار و سطح کارهای مؤثر و مهم او را بالا می برد و امتیاز و محسنات خاصی به کار شوهر می بخشد. چرا که منافع آنها وابسته به کار روزانه نیست، بلکه بستگی به یک عمر زندگی دارد. بدون اطلاع و معلومات کافی از کار شوهر، کسی قادر به انجام کمک به او نیست. لذا هر قدر خانم ها در کار همسرشان بیشتر مطالعه و راجع به آن فکرکنند. برای کمک و مساعدت با او مجهزتر و آماده تر خواهند بود.
حتی اگر مرد به این همیاری زن نیازی نداشته باشد. همین قدر که زن به کار و احتیاجات او آشنا باشد، با صمیمیت و تفاهم بیشتری با هم زندگی خواهند کرد.
وقتی در مجلس ترحیم همسر علامه طباطبائی رحمه الله، صاحب تفسیر المیزان، آن عالم بزرگوار را خیلی ناراحت و متأثر می بینند از ایشان می پرسند، چرا شما بیش از حد برای فقدان همسرتان اندوهناک هستید، ایشان می فرماید: « اگر زحمات و مساعدت های همسرم نبود، من توانایی نوشتن تفسیر المیزان را پیدا نمی کردم ». (10)
معروف است که کتاب ( جنگ و صلح ) اثر برجسته ی تولستوی که یکی از ده کتاب جاودان ادبیات جهان است، به وسیله ی همسر فداکار تولستوی بیش از ده ها بار پاکنویس شد تا چنین اثری به جامعه ی بشری ارائه گشت. (11)
زنی به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد:
« خدمت کردن زن در خانه ی شوهر چه فضیلتی دارد؟ »
حضرت فرمودند:
« در مقابل هر کاری که برای اداره ی امور منزل انجام دهد خدا نظر لطفی به او می فرماید و کسی که مورد نظر خدا واقع گردد معذب نخواهد شد ». (12)
در حدیث آمده که پیامبر فرمودند:
« زنی که جرعه ی آبی به دست شوهرش بدهد، بیش از یک سال عبادت ( مستحب ) که روزها روزه و شبهایش مشغول نماز بوده، ثواب دارد ». (13)

پی نوشت ها :

1- نهج البلاغه، نامه 31.
2- حاج علی اکبری، مطلع عشق، تاریخ 79/6/28 موقع اجرای خطبه ی عقد.
3- دکتر محمد رضا شرقی، خانواده متعادل، صفحه 91-92
4- سیره ی نبوی.
5- بحارالانوار، جلد 43، ص 50.
6- بحارالانوار، جلد 16، ص 230.
7- جامع السعادات، ج 2، 143.
8- جامع السعادات، ج 2، ص 143.
9- همان، ص 142
10- دکتر محمد رضا شرقی، خانواده متعادل، صفحه 89-90
11- شادکامی، دیل کارنگی، ص 189.
12- بحارالانوار، ج 103، ص 251.
13- ارشادالقلوب، ج 1، ص 175.
منبع مقاله :
رفیعی محمدی، علی محمد؛ (1389)، نسیم عشق: عوامل تحکیم و تزلزل خانواده، قم: انتشارات رسول اعظم ( صل الله علیه و آله و سلم )، چاپ هفتم