عوامل تحکیم خانواده (5)
* سه راه تشکر
* توصیه به خانم ها
* ابراز محبت تشکر است
* فایده ی تشکر از همسر
برناد شاو:
« اگر مردها از دست پخت همسران خود تعریف و تشکر نمایند زنان پای اجاق گاز خود کشی خواهند کرد ».
یکی از عوامل تحکیم روابط خانواده تشکر و قدردانی از زحمات یکدیگر است. زن و مرد هر دو برای اداره ی خانواده و تأمین مسایل رفاهی تلاش می کنند. چه زیباست انسان در مقابل خدمتی که به او می کنند شاکر باشد و از طرف مقابلش قدردانی کند. زنی که تمام تلاش خود را وقف زندگی خانوادگی کرده است، مردی که برای امرار معاش صبح از خانه خارج می گردد، سزاوار است هر دو از یکدیگر تقدیر و تشکر کنند.
امام صادق علیه السلام:
« در تورات نوشته است سپاسگزاری کن از کسی که به تو احسان کرد و احسان کن به کسی که از تو سپاسگزاری کرد. زیرا نعمت ها با سپاسگزاری پایدارند و با ناسپاسی ناپایدار ». (1)
اشاعه ی فرهنگ تشکر در خانواده، باعث می شود فرزندان هم یاد بگیرند در مقابل خدماتی که دریافت می کنند از هم تشکر کنند و از همه مهم تر این که در مقابل والدینی که به آن ها خدمت می کنند تشکر می نمایند. متأسفانه در بعضی از خانواده ها چون هر یک از زن و شوهر نسبت به دیگری به عنوان طلبکار نگاه می کند، به خود اجازه نمی دهد که از زحمات طرف مقابل تشکر کند.

سه راه تشکر
الف) تشکر قلبی
ب) تشکرزبانی
ج) تشکر عملی

الف: تشکر قلبی
وقتی فکر تشکر در ذهن انسان باشد، رفتارش نسبت به طرف مقابل تشکر آمیز خواهد بود. چون فکر است که احساسات او را می سازد و احساسات رفتار را شکل می دهد؛ بنابراین رضایت درونی عامل آرامش روانی خود او هم خواهد بود.

ب: تشکر زبانی
با زبان شکرگزاری کردن؛ خداوند می فرماید:
( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَ اشْکُرُوا لِلَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ‌ ). (2)
ای کسانی که ایمان آورده اید از آن پاکیزه هایی که روزی شما کرده ایم بخورید و اگر خدا را می پرستید سپاسش را به جای آورید.
تشکر زبانی عامل ایجاد انگیزه در فرد مقابل است.
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
« من لم یشکر المنعم من المخلوقین لم یشکر الله عزو جل ». (3)
هر کس سپاسگزار آفریدگان نعمت گستر نباشد، از خدای بزرگ سپاسگزاری نکرده است.
یکی از ویژگی های حضرت امام قدس سره این بود که در هر مرحله از مسئولین، و اقشار مردم تقدیر و تشکرمی کردند:
« ملت ایران را باید ما از آن ها تشکرکنیم، ملت بیداری است، ملت هوشیار و مقامی است. در مقابل ظلم در عین حالی که این همه ظلم می بیند، این همه کشته می دهد در عین حال مقاومت می کند. »(4)

خطاب به پاسداران
« همین پاسداران انقلاب که من این ها را بسیار دوست دارم و بسیار به آن ها محبت دارم و من از آن ها متشکرم و ملت ایران هر چه دارد از این سنخ جمعیت دارد ». (5)

ج ) تشکر عملی
انسان در مقابل کسی که به او خدمت کرده است باید به صورت عملی تقدیر کند. دادن یک هدیه بهترین عامل تشکر است.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
« تهادوا تحابوا؛ هدیه بدهید تا محبت را زیاد کنید ». (6)
گاهی در محیط خانواده کمک به همسر کردن، همدلی و همدردی کردن، گاهی تغافل از رفتار بد همسر تشکر عملی است.

توصیه به خانم ها
همسر شما یک بشرعادی است و قدردانی را دوست دارد. هزینه ی زندگی را تأمین می کند؛ حاصل دست رنج خویش را در طبق اخلاص نهاده، رایگان تقدیم شما می کند؛ این عمل را یک وظیفه ی اخلاقی و شرعی دانسته و از آن لذت می برد. اما از شما انتظار دارد که وجودش را مغتنم شمرده از کارهایش قدردانی کنید.
هرگاه اسباب و لوازم زندگی را خرید و به منزل آورد، اظهار خوشحالی و از او تشکر کنید. اگر در معالجه ی بیماری شما کوشش کرد، اظهار خرسندی کنید و تشکر نمایید؛ زیرا انگیزه ی او را برای خدمات بیشتر و بهتر زیاد می کنید. اما اگر تشکر نکردید و یا گفتید وظیفه اش است یا خجالت کشیدید تشکر کنید یا با سردی برخورد کردید، مرد انگیزه ای برای تلاش بیشتر ندارد.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
« بهترین زن های شما زنی است که وقتی شوهرش چیزی می آورد سپاسگزاری کند و اگر نیاورد راضی باشد ». (7)

ابراز محبت تشکر است
توصیه به مردان: یکی از سخت ترین کارها در منزل، اداره ی امور خانه و آشپزی و تربیت فرزندان است که خانم خانه با جان و دل به این امر مبادرت می ورزد، بدون این که چشم داشتی داشته باشد. در صورتی که در قوانین اسلام زن کارپرداز مرد نیست. لذا مقام معظم رهبری می فرمایند:
« زن کار پرداز شما نیست که همه ی کارهای زندگیتان را به دوش او بگذارید، بعد هم او را مؤاخذه کنید. این زن یک گل است در دست شما! هر کس هستید دانشمند یا سیاستمدار او یک گل است ». (8)
اگر مردی در خانه بماند و همه ی امور خانه داری و بچه داری را بر عهده بگیرد آن موقع متوجه خواهد شد که همسرش در خانه چه اندازه فداکاری می کند و چه زحمات طاقت فرسایی را متحمل می شود.
اتفاقاً از نظر تفاوت های بین زن و مرد، زن ها چون جزئی نگرند، دوست دارند مردها به جزئیات در محیط خانواده توجه کنند. مثلاً نظافت خانه، تغییر دکراسیون، طبخ غذاهای باب طبع آقا، پوشش و آرایش زن. آرام بودن محیط خانواده. . . لذا تشکراز همسر عامل ایجاد رضایت درونی در زنان و انگیزه ای برای ادامه ی این نوع رفتارهاست.

فایده ی تشکر از همسر
ایجاد انگیزه برای فعالیت های بعدی.
احساس رضایت درونی.
به همراه داشتن رضایت خدا.
احساس خوشحالی از قدردانی.
از بین رفتن کدورت ها.
یاد گرفتن فرزندان که تشکرکنند.
دیده نشدن کاستی ها و کمبودها.
رفع کینه و دشمنی.
عامل حسن تفاهم و درک متقابل.
بیرون رفتن خستگی از تن زن و مرد.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:
« کسی که از احسان مردم قدردانی نکند، شکر خدای را نیز به جای نمی آورد ». (9)
شکر نعمت، نعمتت افزون کند *** کفر، نعمت از کفت بیرون کند

پی نوشت ها :

1- اصول کافی، جلد 2، ص 94.
2- سوره ی بقره، آیه ی 172.
3-بحارالانوار، جلد 68، ص 44.
4- صحیفه ی نور، جلد 2، ص 1.
5- صحیفه ی نور، جلد 2، ص 250.
6- عوالی الثالی، جلد 1، ص 294.
7- بحارالانوار، جلد 103، ص 239.
8- حاج علی اکبری، مطلع عشق، تاریخ 79/6/28 موقع اجرای خطبه ی عقد.
9- وسایل الشیعه، ج 11، ص 542.
منبع مقاله :
رفیعی محمدی، علی محمد؛ (1389)، نسیم عشق: عوامل تحکیم و تزلزل خانواده، قم: انتشارات رسول اعظم ( صل الله علیه و آله و سلم )، چاپ هفتم