یکی از مشکلات پیش روی نوجوانان و جوانان که از موقع بلوغ آغاز می شود، خروج مایعاتی از آن ها، زود انزالی و زود تحریکی و احتلام های شبانه است. برخی از آن ها نمی دانند که در برخی از موقعیت ها که قرار می گیرند چرا این حالت ها بر آن ها دست می دهد و یا چرا وقتی که خوابیده اند، حالت خاصی به آن ها دست می دهد و بی اختیار لباس خود را خیس می کنند.
بیشتر این مشکلات برای پسران رخ می دهد، اما باید دانست که در برخی مواقع، افزایش هیجانات جنسی حتی می تواند، برای دختران نیز سبب رؤیاهای شهوانی و احتلام گردد و از رحم و مهبل آن ها، در نتیجه انقباض دودی شکل دستگاه عضلانی ترشحات عضلانی خارج شود.[1] احتلام (جنابت در خواب)
احتلام عبارت است از: دست دادن حالت خاصی به انسان و انزال (خروج منی) از او، در حالت خواب که غالباً با یک لذت جنسی همراه است؛ چه برای دیدن خواب های آشفته و جنسی باشد و چه به خودی خود آمده باشد، که معمولاً بدن بعد از این اتفاقات حالت سستی پیدا می کند.
نکات قابل توجه
اول: یکی از معیارهای شروع دوره بلوغ از نظر شرعی احتلام شبانه است در توضیح المسائل، مراجع برای بلوغ چندین نشانه ذکر شده است از جمله: 1ـ بیرون آمدن منی 2ـ روئیدن موی خشن بالای عورت و پایین شکم 3ـ کامل شدن 15 سال قمری در پسران. و برای این که بلوغ تحقق پیدا کند، ظاهر شدن هر سه علامت ضرورت ندارد بلکه با پایدار شدن یکی از آن ها حاصل می شود پس اگر جوانی از خود منی ببیند، هر چند به سن بلوغ (15 سال قمری) نرسیده باشد، بالغ است و باید به تکالیف شرعی عمل نماید.[2] دوم: کسی که می داند منی از او خارج شده یا می داند آنچه بیرون آمده منی می باشد جنب است و باید غسل کند چه در خواب باشد چه بیداری.
سوم: نشانه های منی سه قسم است. 1ـ با شهوت بیرون آید. 2ـ با فشار جستن بیرون آید. 3ـ بعد از بیرون آمدن بدن سست شود.[3] چهارم: فرق منی و رطوبت های دیگر بدن: منی مانند سفیده تخم مرغ با رنگی مایل به زیتونی با حالتی چسبنده و خروج از نظر بو مانند خمیر ترشیده و گندیده می باشد. چنانکه اشاره شد، موقعی که منی خارج می شود، بدون اختیار جستن می کند، مگر این که شخصی مریض باشد و بعد از آن بدن سست می شود. ولی رطوبت هایی که گاه و بی گاه خیلی کم و بدون اختیار، در حال بیداری، حرف زدن، مشاهده مناظر و غیره خارج می گردند، اگر شرایط و خصوصیات منی را نداشته باشند، پاک است، و غسل هم ندارد؛ که به نام های «وزی»، «مذی» و «ودی» در رساله ها و کتاب های فقهی، توضیح داده شده اند.[4] پنجم: احتلام شبانه یک فرآیند فیزیولوژیکی است که نشانه سلامت و بلوغ است. با ورود به دنیای جدید رشد نوجوانان متوجه احتلام شبانه خود می شوند و این بخاطر این است که غده هیپوفیز با ترشح هورمون های جنسی این غده را از خواب بیدار می کند و به کار وا می دارد. فاصله احتلام ها در نوجوانان بالغ در حالت طبیعی هر یکی دو هفته یک بار (12ـ 10 روز) است.[5] ولی مزاج ها، مناطق، نوع غذاها، مجالست های مختلف، شنیدن ها، لمس کردن ها و …. در تسریع و یا تأخیر این امر مؤثر است. پس نوجوان و جوان در اثر بروز این حالت طبیعی نباید دچار اضطراب و احساس گناه شود، بلکه به وظیفه خود عمل نماید.
ششم: احتلام های پیایی و مکرر اگر به مدت طولانی به فاصله هر روز یک بار باشد آژیر خطر و ناراحتی جدی است.[6] گاهی علت آن جنبه پاتالوژیک (آسیب شناختی) و بیماری دارد که فرد باید به پزشک مراجعه کند.
هفتم: هر چند احتلام یک حالت طبیعی است اما کیفیت آن فرق دارد. فردی که در احتلام او شهوتش به فرد یا افراد معینی انعکاس می یابد، باید در روابط روزانه خود تجدید نظر کند. نوع نگاه ها، صحبت کردن ها، لمس کردن های خود را کنترل کند. اسلام برای این که ما را از انحرافات جنسی حفظ کند، درمورد نگاه ها و کارهایی که در آن لذت غیر مشروع است، توصیه هایی فرموده است که رعایت این دستورات، سلامت روحی، روانی و بدنی را تضمین می کند.
هشتم: چنان که اشاره کردیم احتلام های مکرر و پیاپی نشان از بیماری های جسمی و فیزیولوژیکی و روحی، روانی دارد. کسی که نگاه خود را کنترل نمی کند، در روابط محرم و نامحرمی که در چهار چوب شرع بیان شده است حرکت نمی کند، با جنس مخالف شوخی های رکیک می کند، فیلم های مبتذل سکسی و نیمه سکسی تماشا می کند، رمان های عشقی و جنسی می خواند، پای صحبت های دوستان ناباب می نشیند، جک های سکسی و …. گفت و شنود می کند و در یک کلام مهار تفکر، نگاه رفتار، شنیدن ها و لمس کردن هایش را از دست داده است. دچار احتلام های پیاپی می شود.
راه های جلوگیری از تحریک، گتاه و شهوت افراطی در خواب (احتلام مکرر):
1ـ از پوشیدن لباس های تنگ و چسبیده به بدن و نیز لباسهای پلاستیکی اجتناب کنید.
2ـ در انتخاب رختخواب دقت کنید که نباید بیش از حد نرم و لطیف باشد.
3ـ از فکر کردن و تصور و تخیل جنس مخالف و مسائل جنسی خودداری کنید.
4ـ از نگاه کردن به تصاویر و فیلم های تحریک کننده و لباس جنس مخالف جداً پرهیز شود.
5ـ خوردن غذاهای محرک و دارای کالری زیاد مانند خرما، پیاز، فلفل و …. را به حداقل برسانید.[7] 6ـ برای تعدیل نیروی جنسی و مصرف انرژی های اضافی خود حتماً ورزش و تحرک جسمانی و کار فیزیکی و بدنی را در زندگی روزمره خود لحاظ کنید.
7ـ از سخن گفتن، نگاه و شوخی کردن با افرادی که متوجه می شوید قصد لذت در آن است خودداری کنید.
8ـ قبل از خواب وضو بگیرید و برخی از دعاها یا ذکرها را بگویید.
9ـ این دعا را بخوانید: اللهّمً اِنّی اَعُوذُ بکَ منَ الأحتلام و مِن سُوءِ الأحلامِ و مِن اَن یتلاعَبَ بِی الشیطانُ فی الیقَظَهِ و المنامِ؛[8] یعنی خدایا از احتلام، از خواب های بد و شهوت انگیز و از این که شیطان در خواب و بیداری مرا به بازی های گناه آلود بگیرد به تو پناه می برم.
راه های پیشگیری و درمان زود تحریکی و انزال بی اختیار:
بدین منظور علاوه بر استفاده از راه کارهای پیشنهادی مذکور، به نکات زیر توجه کنید:
1ـ وضع رژیم غذایی خود را منظم کنید به اندازه ای غذا بخورید که نیاز دارید، چون پرخوری باعث زیاد شدن قوای شهوانی می شود.
2ـ هر از چند گاهی با آب سرد استحمام کنید و سعی کنید همیشه هنگام شست و شوی آلت جنسی از آب سرد استفاده کنید.
3ـ سعی کنید با برنامه ریزی منظم از بیکاری به خصوص بیکاری ذهن جلوگیری کنید، چون ذهن شخص بیکار، اسیر هر فکری می شود. در زمان های بیکاری حلّ جدول، مطالعه و کارهای فکری بسیار مفید است.
4ـ سعی کنید با جدّیت در نماز و سایر عبادات و شرکت در مراسم مذهبی، نیروی ایمان و تقوا را در خود تقویت کنید.
5ـ از نگاه های آلوده و چشم چرانی و خلوت کردن با جنس مخالف جداً پرهیز کنید.
6ـ از شوخی های جنسی و بدنی خودداری کنید.
7ـ روزه مستحبی بگیرید.
8ـ در انتخاب دوست صالح جدیت به خرج دهید.
9ـ اینکه اضطراب و نگرانی و یا تشویش نسبت به ترس از زود انزالی خودش عامل به وجود آمدن انزال زودرس است پس توجه کنیم که خیلی خودمان را به خاطر این مشکل مضطرب و نگران نکنیم.
10ـ داشتن تفریحات سالم و استفاده از هوای آزاد، تأثیر بسیار خوبی بر عملکرد بدن در همه زمینه ها و حتی در زمینه امور جنسی دارد. [9] نکته پایانی: در صورت شدت این حالت بهتر است به یک متخصص اعصاب و روان و مشاور بالینی مراجعه کنید.
[1] . ر.ک: کوچتکف ولاپیک، روان شناس و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ترجمه محمد تقی زاده، تهران: بنیاد، 1369، ص 213.
[2] . فلاح زاده، محمد حسین، آموزش فقه، دفتر نشر الهادی، 1379، درس 10.
[3] . همان درس، 10.
[4] . ر.ک: مصطفی زمانی، جوانان چرا؟! قم، نشر پیام اسلام، 1379، صص 130 ـ 124.
[5] . قائمی، علی، دنیای بلوغ، تهران، نشر اسپیر، ص 227 با کمی تغییر.
[6] . همان، ص 227.
[7] . موسسه پژوهشی فرهنگی اشراق،خود ارضایی یا ارضای انحرافی جنسی، بابل؟ بعثت 1379، بحث درمان.
[8] . قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان.
[9] .میر احمد هاشمی فرد، مسائل و اختلالات جنسی در زن و مرد، انتشارات چهره، ص 202.
محمد حسین قدیری