تقریر این برهان با ذکر مقدماتی بدین شکل است:
۱. روان‌شناسان تمایلات غریزی و فطری انسان را به سه نوع تقسیم کرده‌اند:
الف. تمایلات شخصی، از قبیل دوستی و…؛
ب. تمایلات اجتماعی، از قبیل همنوع‌دوستی؛
ج. تمایلات عالی، از قبیل حقیقت‌جویی و حس دینی و پرستش و رسیدن به کمال مطلق و… .
۲. برای رسیدن به کمال مطلق و معبود حقیقی، احتیاج به واسطه‌ای دارد که خود سفر کرده، تا بتواند انسان را دستگیری کند. تمایل به این واسطه نیز در وجود انسان احساس می‌شود.
۳. اگر تمایل و کشش به چیزی در انسان وجود دارد، باید آن چیز در خارج وجود داشته باشد، وگرنه وجودش در انسان لغو است؛ به‌عبارت‌دیگر، کشش و عشق انسان به کامل مطلق و انسان کامل که واسطه او در عالم خلقت است، از امور ذات‌الاضافه است و تحقق این امور بدون تحقق مضاف‌الیه امکان‌پذیر نیست.
نتیجه اینکه وجود امام به‌عنوان واسطه وصول به کمال مطلق ضروری است. حال اگر کسی سؤال کند که این کشش چگونه در انسان به‌وجود می‌آید؟ در جواب می‌گوییم هرگاه با عقل و فکر به این نتیجه رسیدیم که در عالم وجود، باید «واسطه فیض» موجود باشد که وجودش دارای آثار و برکات چندی است، انسان فطرتاً به او گرایش پیدا می‌کند و به همین جهت است که باید همیشه این انسان کامل، وجود خارجی داشته باشد.
