مقامات علمی و عملی آقا سید ابوالحسن اصفهانی
در پرکاری مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی همین بس که گویی دوره فقه را حاضرالذهن بود. ما خود دیدیم که بدون مطالعه درس گفت.
به یاد دارم تا وقتی در نجف اشرف بودیم، مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی عمل «امّداوود»۱ را با روزه انجام میداد! خدا میداند که آن بزرگوار به چه مقاماتی رسیده بود. در توصیف او گفتهاند:
عِشْ یا أَباحَسَنٍ عَلی رَغْمِ الْعِدی مَلِک الزمانَ وَ آیهَ الرحْمنِ
(ای ابوالحسن، علیرغم دشمنان، همچنان بهعنوان پادشاه زمانه و آیت خداوند رحمان بِزی).
آن بزرگوار با آن همه مقامات دینی و زعامت عامه و مرجعیت، تدریس، جواب استفتائات، صرف اموال و وجوهات در موارد آن تا سنین پیری و رسیدگی به مراجعین مستحق، «عمل اُمداوود» و اعتکاف در مسجد کوفه را ترک نکرد. آیا ما با آنها شباهت داریم؟! اینگونه امور خیلی پشتکار عجیبی میخواهد، ما در چه وادیای هستیم؟! در فکر مادیات و دنیا؛ لذا به جایی نرسیدیم.
آقای دیگر از معاصران آقا سید ابوالحسن اصفهانی کلید «مسجد هندی» را گرفته بود و شبها در آن مسجد مشغول عبادت میشد. اینها چه آدمهایی بودند. اینها هم در عبادات و عملیات گویی خودکشی میکردند و هم در علمیات و درس و بحث بسیار پرکار بودند. در پرکاری مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی همین بس که گویی دوره فقه را حاضرالذهن بود. ما خود دیدیم که بدون مطالعه درس گفت؛ زیرا هم خودشان و هم شاگردان در روز شروع درس نمیدانستند که درس از کجا باید شروع شود، ایشان درس خارج فقه را بهصورت اتفاقی از جایی شروع نمود و مانند کسی که مطالعه کرده باشد، به آخر رساند.
در محضر بهجت، ج۱، ص۷۳
۱.
ر.ک: اقبال الاعمال، ص۶۵۸.