نویسنده:حمزه کریم خانی

خلق عظیم
بنیان گذار کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی رحمه الله در یکی از آثار خود، درباره اخلاق نیکوی پیامبر گرامی اسلام چنین می نویسد: «خدای تعالی، پیغمبر بزرگ خود را ستایش می فرماید که تو بر خلق بزرگ هستی. (1) البته برای چنین مقصد بزرگ، خلق بزرگ لازم است که قوه مقاومت با تمام ناملایمات را داشته باشد با هیچ چیز از میدان ارشاد خلق در نرود. بزرگ ترین زحمت و سخت ترین رنج و تعب هادیان راه حق، معاشرت با جاهلان و دعوت بی خردان بوده و هست. از این جهت، اینها باید متصف به بزرگ ترین اخلاق حسنه باشند و باید قوه رفق و مدارا و حسن عشرت، در آنها به طوری باشد که با تمام جهالت جاهلان و بی خردان، مقاومت کنند». (2)

آداب سخن گفتن
امام حسین علیه السلام می فرماید: «از پدرم درباره رفتار جدم با هم نشینان پرسیدم. فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و اله همواره خوش رو و نرم بود، نه خشن و درشت خو و سبک سر و فحاش و عیب جو. کسی را زیاد ستایش نمی کرد و اگر به چیزی رغبت نداشت، به آن توجه نمی فرمود. چنان بود که مردم از او ناامید نمی شدند. خود را از سه چیز برحذر می داشت: جدال، پرحرفی و بیان مطالب بیهوده. در مورد دیگران نیز از سه چیز می پرهیزید: هیچ گاه کسی را سرزنش نمی کرد، از مردم عیب جویی نمی فرمود و فقط در جایی که امید ثواب داشت، سخن می گفت. چون ساکت می شد، دیگران سخن می گفتند. سخن هیچ کس را قطع نمی کرد، مگر آنکه از حد مشروع تجاوز کرده باشد که در این صورت، حضرت با بلند شدن یا نهی کردن، او را از سخن گفتن باز می داشت». (3)

آداب راه رفتن
در مورد راه رفتن حضرت رسول صلی الله علیه و آله چنین می نویسند: «آن حضرت پاهای مبارک خویش را از زمین بلند می کرد و به آرامی قدم برمی داشت. ایشان مانند کسی که بر زمین شیب دار راه برود، راه می رفت و هنگام راه رفتن، به آرامی گام برمی داشت. در حال راه رفتن، مقابل خود را نگاه می کرد و چنان بانشاط بود که هیچ کس ایشان را ناتوان احساس نمی کرد». (4)

آداب غذا خوردن
هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه وآله با دیگران مشغول غذا خوردن می شد، نخستین کسی بود که دست به طعام می برد و آخرین کسی بود که از آن دست می کشید. ایشان همواره با دست راست و از مقابل خود غذا می خورد؛ مگر خرما و رطب که دست به سوی دیگر دراز می کرد تا آن را بردارد و بخورد. آب را نیز در سه جرعه می نوشید و آن را می مکید و نمی بلعید. آن حضرت از انواع غذاها می خورد و آنچه را خدا حلال کرده بود، با خانواده و خدمت کارانش تناول می فرمود و دعوت هر مسلمانی را می پذیرفت. بهترین غذا نزد آن حضرت، غذایی بود که افراد بیشتری از آن بخورند. (5)
امیرالمؤمنان علی علیه السلام می فرماید: «من چندی مراقب پیامبر بودم و دیدم وقتی آب می نوشد، سه بار نفس می کشد و در هر مرتبه ابتدا بسم الله می گوید و در پایان شکر خدا را به جا می آورد. علت را پرسیدم ، فرمود: ای علی! حمد برای ستایش خداوند و گفتن بسم الله برای پرهیز از بیماری است».

آداب معاشرت
رسول خدا صلی الله علیه و آله بسیار نرم خو بود. به کسی ستم نمی کرد و کسی را خوار نمی ساخت . نعمت های الهی در نظرش بزرگ و با عظمت بود و از هیچ نعمتی بدگویی نمی کرد. دنیا و حوادث تلخ آن، حضرت را برنمی آشفت، ولی اگر حقی از کسی پای مال می شد، از هیچ چیز پروا نداشت تا حق را یاری کند.
پیامبر، همواره اهل فضل و دانش را می پذیرفت و متناسب با فضیلتی که در دین داشتند، احترامشان می کرد. نیز دستور می داد نیازهای نیازمندان را به او بگویند و از یاران خود دل جویی می کرد. اگر کسی کار شایسته ای انجام می داد، او را می ستود و هرگز در کارهایش تند روی یا کندرویی دیده نمی شد. (6)

پی نوشتها:

1. قلم: 4.
2.امام خمینی رحمه الله، شرح حدیث عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، 1370، ص 317.
3. معانی الاخبار، ص 82.
4. سید محمد حسین طباطبایی، سنن النبی، ترجمه: محمدرضا غیاثی کرمانی، قم، انتشارات حضور، 1383، ص 65.
5. همان، ص 80.
6. معانی الاخبار، ص 83.
منبع: ماهنامه ی گلبرگ