پدیدآورنده : جواد محدثی
منبع:حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)

عذرپذیری

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

إن شَتَمکَ رَجُلٌ عَن یَمینِکَ ثُمَّ تَحَوَّلَ إلی یَسارِکَ وَ اعتَذَرَ إلَیکَ فَاقبَل عُذرَهُ؛
اگر کسی از سمت راست تو، به تو دشنام داد، سپس به سمت چپ تو رفت و از تو عذر خواهی کرد، عذر خواهی اش را بپذیر.
تحف العقول، ص ۲۸۲
شرح حدیث:

عذرپذیری و آمرزش گناهان از صفات خداوند نسبت به خطاهای بندگان است.
چه زیباست که بندگان خدا هم این صفت را داشته باشند و اگر کسی در حق آنان بدی کرد، سپس معذرت خواهی نمود، عذر او را بپذیرند و از خطایش بگذرند و عفو کنند.
عقده ای بودن و کینه توزی، در شأن افراد کریم و بزرگ نیست.
بخشایش و گذشت، نشانه ی روح بلند و مناعت طبع است.
بعضی دشنام را با دشنام و بدی را با بدی پاسخ می دهند. بعضی هم پوزش بدکاران را می پذیرند. توصیه ی امام در این حدیث، محیطی از صفا و صمیمیت و همزیستی بدون کینه را به وجود می آورد و ریشه ی عداوتها را می خشکاند.
«قبول عذر»، یک فضیلت اخلاقی است.
همچنان که شما دوست دارید اگر درباره ی کسی خطا و بدی کردید، سپس عذر خواستید، بزرگواری کند و عذر شما را بپذیرد، خودتان نیز شایسته است از قبول عذر دیگری کوتاهی نکنید.
از سخنان امام علی علیه السّلام است که:
«عذر خواهی مردم را بپذیر، تا از برادری آنان بهره مند شوی. و با آنان با چهره ی باز برخورد کن، تا کینه های آنان را از بین ببری.»
(غررالحکم، حدیث ۲۴۲۰: «أقبل اَعذار الناس، تستمتع بِاِخائهم، وَ اَلقِهِم بالبُشر تُمِت اَضغانهم».)
سلوک امامان معصوم علیه السّلام با مردم چنین بود.
شایسته است پیروان آنان نیز چنین باشند.