در این مقآله نگاهی گذرا به ابعاد و زاوایای گوناگون زندگی اجتماعی در جامعه نبوی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ داریم و از آنجا که این مسآله نقلی و مستند به خبرهای آسمانی و وحی است (و گرنه بر اساس محاسبات دیگر، آینده بشریت تاریک است) طبعاً با استفاده از آیات و روایات باید مورد مطالعه قرار گیرد و نگارنده در این مقاله از همین زاویه، وضع دنیا در عصر امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ را ترسیم نموده است:
1. از نظر اعتقادی و دینی
در جامعه امام زمانی اثری از شرک و کفر و الحاد و زندقه و بت پرستی وجود نخواهد داشت و همانطوری که بزرگترین دشمن معنویت و عقیده و به ماوراء طبیعت، یعنی مرکز مادیت و ماتریالیسم، شوروی سابق از هم فرو پاشید و نابود شد، کل مکتبهای کفر و شرک نابود خواهد شد در سراسر عالم شعار توحید طنین انداز خواهد شد و جوامع بشری به خدای یگانه ایمان خواهند آورد و تنها او را خواهند پرستید، بشریت به یمن حکومت امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ گمشده واقعی خویش را خواهد یافت، و به او که کمال مطلق هستی است عشق خواهد ورزید و در برابر او کرنش خواهد نمود، همه یک خدا را می پرستند، همه یک کتاب دارند (قرآن) به یک قبله نماز می گذارند (کعبه)، شعار کل دنیا اذان خواهد بود، شیطان و ایادی او کوبیده می شوند و رهزنی نخواهند کرد.
دوباره زمین مرده به نور ایمان و حیات معنوی و مادی زنده خواهد شد، بتها در هم کوبیده می شوند، صلیب های دروغین شکسته خواهد شد و عیسای مسیح فرو خواهد آمد و به امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ اقتدا خواهد نمود و آن روز کوس رسوائی کلیسا نواخته خواهد شد. اینک بیان آیات و روایاتی در این رابطه:
” آنگاه که قائم (آل محمد) قیام کند در جهان کافری نخواهد ماند “[1] _ امام باقر _ علیه السلام _ در تفسیر آیه : اعلموا ان الله یحی الارض بعد موتها [2] فرمود : منظور از مرگ اهل زمین کفر آنها است و الکافر میت[3] کافر مرده است (هر چند دارای حیات ظاهری و مادی باشد ولی مرده متحرک است.)
_ ویکسر الصلیب4؛ در آن زمان صلیب ها شکسته می شود و دروغ هزاران سآله مسحیت تحریف شده برملا می گردد.
خداوند در شب معراج به رسول اکرم _ صل الله علیه و آله وسلم _ فرمود:
توسط قائم شما خاندان زمین را از یاد خودم و تسبیح و تقدیس خویش آباد خواهم کرد، همگان مرا تسبیح گفته (و از عیوب و نقایص تنزیه خواهند کرد.) شعار لا آله الاالله و الله اکبر و الحمدلله ورد زبان همگان خواهد شد و به وسیله او زمین را از لوث وجود دشمنانم پاک خواهم گردانید.[4] _ . . . لا تبقی فی الارض بقعه عبد فیها غیر الله الا عبد الله فیها[5] بر روی زمین نقطه ای نخواهد ماند که در آن مدتی غیر خدا پرستش شده مگر انیکه خدا در آن پرستش خواهد شد. (بتخانه ها تبدیل به مراکز عبادت الله می شوند.)
3. رشد و تکامل عقول و اندیشه ها
از جنبه ی فکر و اندیشه، بشر در عصر حکومت جهانی امام زمان ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ خردمند و خرد ورز و خود پیشه و خرد مدار می شود، عقول انسانها رشد و کمال پیدا می کند، قبل از بیان روایاتی در این باره، مناسب است خردمند را از زبان امام هفتم _ علیه السلام _ در خطابش به هشام بشناسیم: هر چیزی نشانه ای دارد و نشان خردمند تفکر و اندیشه است، هر چیزی مرکب راهواری دارد و مرکب را هوار خردمند تواضع است.
خردمند کسی است که حلال، او را از شکر خدا باز ندارد و حرام، بر صبر او غلبه نکند (در برابر حرامها بردبار باشد .) خردمند کسی است که عمل کم از او پذیرفته و دو چندان می شود . خردمندان در دنیا زهد پیشه کرده و به دنیا و زخارف آن بی اعتنا و به آخرت راغب و متمایل هستند. خردمند هر سخنی نگوید، نزد هر کس حرف نزند، از هر کسی تقاضا نکند، هر وعده ای ندهد، بیش از حد استحقاق و استعداد خویش خواهان نیست، خردمند دروغ نمی گوید هر چند در آن هوای نفس او باشد، خردمند دورویی و نفاق ندارد، خرد چراغ روح است، خردمند خدا شناس است، در میان بندگان بالاتر از عقل چیزی تقسیم نشده، خواب انسان خردمند برتر از بیداری انسان بی خرد است، خداوند هیچ پیامبری را بر نیانگیخت مگر آنکه عاقل و خردمند بود و خود او بالاتر از همه کوشش کوشش کنندگان بود. با خردمندان حشر و نشر داشته باش و از بی خردان چونان درندگان خطر ناک فرار کن و . . .[6] و اما روایات: ” . . . اذا قام قائمنا وضع یده علی روس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم “.[7] و در حدیثی وضع الله یده . . . دارد، به هر حال در حکومت جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ دست خود حضرت که یدالله است بالای سر انسانها است یا دست خدا بر سر بندگان است که آن هم ممکن است به معنای حقیقی کلمه باشد که خداوند مستقیماً دست قدرت خویش را بر سر بندگان می نهد و خردهای آنان را جمع و متمرکز می سازد و به کمال بلوغ انسانی می رسند. و وقتی در جامعه ای خردمندی حاکم شد شیطان منزوی می شود، هواهای نفسانی مهار می شود، بساط گناه برچیده می شود، جامعه عاقل گرد گناه نمی گردد، مفاسد اجتماعی از میان می رود، اگر هم برای فردی لغزشی پیش آید بلافاصله متنبه شده و استغفار می نماید : همه برای یکدیگر ناصح امین هستند، خیر خواه دیگران می باشند، ستم به دیگران و به خویشتن نمی نمایند، در مسیر خسران و خذلان گام نمی نهند و راه سعادت و عزّت داری می پیمایند، و . . .
سئوال : آیا جوامع پیشرفته صنعتی و کشورهای اروپایی و امریکایی عاقل نیستند که آن همه مفاسد و فجایع و گناهان بسیار بزرگ در آنها پیدا می شود ؟
جواب : جوامع صنعتی هوش و استعدادشان زیاد شده، دانش و تجربه آنها بالا آمده و در سایه تیز هوشی و سخت کوشی و پایمردی در مسائل گوناگون علمی و فنی و صنعت و تکنولوژی به اعماق دریاها سفر کرده و تا اوج آسمانها به پرواز در آمده اند و جداً در این زمینه پیشرفتهای شگرفی پیدا کرده و ارمغانهای بزرگی برای بشریت آورده اند، از جهان اتمها و موجودات ذره بینی تا جهان کهکشانها و سحابی ها را که میلیونها سال نوری با زمین فاصله دارند در زیر سیطره و نفوذ علمی خویش در آورده و به تاخت و تاز در عرصه فضای بیکران جهان مشغول می باشند، در دانش طب پیشرفتهای عظیمی کرده اند و امروزه در دنیا پیوند اعضاء به صورت امر رایج در آمده است و . . . ولی عقل و خرد آنها بالا نیامده و رشد نکرده و شکوفا نشده و از قوه به فعلیت در نیامده است اگر عقل بالا می آمد که گناه نمی کردند، ستم و تبعیض و فساد اخلاقی در آنجا رواج نداشت.
امام خردمندان جهان حضرت صادق آل محمد _ صل الله علیه و آله و سلم _ می فرماید:
” العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان؛ عقل آن است که انسان به وسیله او خدا را بپرستد و بهشت جاودان را کسب کند “.
راوی پرسید: پس آنچه در معاویه بود چیست؟ حضرت فرمود: ” تلک الفکری، تلک الشیطنه و هی شبیهه بالعقل و لیست بعقل “.[8] یعنی معاویه هوش بالائی داشت و باهوش شیطنت میکرد. مردم معاویه را باهوش تر و سیاستمدارتر از امام علی _ علیه السلام _ می دانستند و لذا امام در خطبه ای می فرماید:
” والله ما معاویه بأدهی منی، و لکنه یغدر و یفجر و لو لا کراهیه الغدر لکنت من ادهی الناس، ولکن کل غدره فجره، و کل فجره کفره و لکل غادرٍ لواء یعرف به یوم القیامه، و الله ما استغفل بالمکیده و لا استغمز بالشدیده “. [9] ترجمه: سوگند به خدا، معاویه از من سیاستمدارتر نیست، اما او نیرنگ می زند و مرتکب انواع گناه می شود اگر نیرنگ ناپسند و ناشایسته نبود من سیاستمدار ترین مردم بودم، ولی هر نیرنگی گناه است، و هر گناهی یک نوع کفر است، در قیامت هر غدّار و مکّاری پرچم خاصی دارد که به آن وسیله شناخته می شود . به خدا سوگند من با کید و مکر اغفال نمی شوم و در رویاروئی با شدیدان ناتوان نمی گردم.
باری عقل حجت خدا است، عقل در ردیف انبیاء و امامان است، امام کاظم _ علیه السلام _ خطاب به هشام فرمود :
” ای هشام ! خداوند در میان مردم دو حجت دارد: 1_ حجت ظاهری که عبارت است از پیامبران و امامان _ علیه السلام _ 2_ حجت باطنی و درونی که عقل باشد،”[10] همانطور که پیامبران هرگز به گناه دعوت نمی کنند عقل هم هرگز به گناه دعوت نمی کند، عقل جز به راستی و درستی و پاکی و حسن نیت دعوت ندارد، دنیای امروز عقل را کوبیده و هوش و دانش به حد اعلا رسیده است، حاکم بر دنیای صنعت هوش است اختراعات همه مال هوش است، علم مربوط به هوش و استعداد است، آری اگر در کنار اینها عامل باشند دانش و هوش را در مجرای صحیح انسانی به کار می گیرند . به عنوان مثال بشر به وسیله دانش، رودخانه ها را مهار می کند، سد می سازد، دریاچه درست می کند، کانال می زند و هزاران هکتار از اراضی موات و بی حاصل را احیاء می کند، ولی همین دانش است که به فرمان بشر به هنگام جنگ این سد را منفجر می کند هزاران انسان و حیوان و باغ و مزرعه طعمه سیلاب می شود، سد ساختن علم است، ویران کردن سد نیز علم است، علم چونان شمشیر دو دم است که اگر به دست اهلش قرار گیرد در جهت قطع اعضاء فاسد به کار می رود تا سلامتی دیگر اعضاء تأمین شود ولی اگر به دست نا اهلان بیفتد صد بار از شمشیر برنده در کف زنگیِ مست خطرناکتر خواهد بود.[1] . تفسیر نور الثقلین، ج 2، ص 27 .
[2] . حدید، 17 .
[3] . تفسیر نور الثقلینن ج 5، ص 242 و بحاد الانوار، ج 51، ص 54 .
4 . بحار الانوار، ج 51، ص 61 .
[4] . همان، ج 51، ص 61 .
[5] . بحار الانوار، ج 51، ص 66.
[6] . تحف العقول، ص 275 _ 295 .
[7] . بحار الانوار، ج 52، ص 328 و 336 .
[8] . اصول کافی، ج 1، ص 16.
[9] . نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 200، ص 318.
[10] . تحف العقول، ص 285 .
@#@ در جامعه جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ پا به پای هوشمندی و بالا آمدن علم و دانش عقل بشر هم رشد می کند و بالا می آید، دانش غرور می آورد ولی عقل تواضع می آورد، دانش ویران می کند ولی عقل عمران و آبادانی دارد، هوش شیطنت می آورد ولی عقل فضیلت و انسانیت و شرف می آورد و ملاک برتری انسان ها بر سایر جانداران عالم در این است که انسان دارای عقل است و از یونان باستان تا به امروز انسان را حیوان ناطق دانسته اند.
و نه تنها در حکومت امام عصر ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ خردها کامل می شود بلکه بر هوش و دانش و جمیع شئوون زندگی بشر عقل حاکم می شود و در سایه حکومت عقل همه این ابزارهای دو دم در مسیر خیر و صلاح و رفاه و سعادت جامعه انسانی مورد استفاده قرار می گیرند.
از هنرهای بزرگ امام عصر ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ این است که خردها را از زندان حصار در حصار هوسها و تمایلات آزاد می کند، و آنها را حاکم بر سرنوشت انسانها قرار می دهد و انسانهای آن عصر همه خردمند و اهل اندیشه هستند و بدون ارشاد عقل اقدامی نمی کنند، آنچه را عقل بایسته و پسندیده می داند انجام می دهند، آنچه خرد، قبیح و زشت و ناپسند تشخیص می دهد، از آن اجتناب می کنند و پیداست که چه مدینه فاضله ای خواهد بود.
4. از لحاظ فرهنگی
فرهنگ معنی گوناگونی دارد[1] گاهی به معنای تأدیب و تربیت و پرورش انسانها آمده، گاهی به معنای علم و دانش و معرفت آمده و گاهی به معنای مجموعه آداب و عادات و رسوم یک قوم و یک ملت آمده است. اگر فرهنگ به معنای ادب نیکو باشد در عصر امام زمان و جامعه جهانی آن حضرت انسانها عالم با آداب اسلامی تربیت می شوند و متأدب به آداب آلهی می شوند (تأدبّوا بآداب الله) که عالیترین مکتب تربیتی و کاملترین آنها است و متکی بر وحی آلهی است و از سوی خالق انسانها و به وسیله انسان شناسان بی نظیر (پیامبر _ صل الله علیه و آله و سلم _ و جانشینان معصوم حضرت) عرضه می شود، در آن عصر، بشر مظهر عدل آلهی می شود، مظهر رحمت خدا می شود، مظهر صبر آلهی، مظهر قدرت پروردگار، مظهر جود و کرم آلهی و در یک کلام مظهر همه اسماء حسنای آلهی می شود. روایات می گوید:
” والقی الرافه و الرحمه بینهم فیتواسون . . . و لا یعلو بعضهم بعضا و یرحم الکبیر الصغیر و یوقوا الصغیر الکبیر ” . [2] یعنی در میان عموم مردم عالم مهربانی و رحمت بر قرار می شود و در سایه آن مواسات و همیاری می کنند و بر یکدیگر برتری طلبی ندارند، بزرگتر به کوچکتر رحمت و عطوفت و مهربانی می ورزد و کوچکتر به بزرگتر احترام می گذارد و اگر فرهنگ به معنای دانش و بینش، علم و معرفت باشد در عصر امام زمان بینش و معرفت بشر به مبدأ و معاد و کل معارف آلهی به اوج خودش می رسد تا آنجا که مخدرات در خانه های خویش تفسیر قرآن کرده و طبق کتاب و سنت آلهی قضاوت می کنند و به تعبیر روایات:
” و توتون الحکمه فی زمانه حتی انّ المرأه لتقضی فی بیتها بکتـاب الله تعالی و سنه رسول الله _ صل الله علیه و آله وسلم _ ” [3] به انسانهای عصر امام مهدی آن اندازه حکمت و معرفت داده می شود که زن در میان خانه اش بر اساس کتاب آلهی و سنت رسول خدا _ صل الله علیه و آله و سلم _ قضاوت می کند. این اندازه اسلام شناسی گسترش پیدا می کند و انسانها با حقیقت اسلام از طریق دو منبع اصلی آن یعنی کتاب و سنت انس پیدا می کنند و حقایق دین با جان آنها عجین می شود. دانش و آگاهی انسانها به نهایت درجه خود می رسد و تمام مراتب علم و دانش را یکی پس از دیگری می پیمایند و بر کل آسمانها و زمین و حقایق موجود در آن دو و ما بین آن دو مطلع می شوند و این دعوت قرآنی جامه عمل می پوشد که : ” قل انظروا ماذا فی السماوات و الارض ” . [4]و تا به حال آنچه از معلومات نصیب بشر شده مربوط به گوشه ای از آسمان اول یا آسمان نزدیک است که ” وزینّا السماء الدنیا بمصابیح . . . ” [5]ولی در منطق دین سخن از سماوات سبع و آسمانهای هفتگانه است که بشر از آنها و اسرار آنها اصلاً اطلاع ندارد و در عصر امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ این اطلاعات به دست می آید و به تعبیر روایت معروف:
” العلم سبعه و عشرون حرفاً فجمیع ما جائت به الرسل حرفان فلم یعرف الناس حتی الیوم غیر الحرفین فاذا قام قائمنا اخرج الخمسه و العشرین حرفا فبثّها فی الناس و ضمّ الیها الحرفین حتی یبثّها سبعه و عشرین حرفاً ” .[6] ترجمه: تمام دانش، بیست و هفت حرف است و از آدم ابوالبشر تا ختم انبیاء _ صل الله علیه و آله و سلم _ و از خاتم انبیاء تا زمان ظهور خاتم الاوصیاء ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ کل آنچه به بشریت عرضه شده و معلمان آلهی بیان کرده اند دو حرف است و انسانهای امروزی نه تنها دو حرف آن را می شناسند و آن هنگام که قائم ما قیام می کند بیست و پنج حرف دیگر را بیرون آورده و در میان مردم عالم می پراکند و دو حرف معلوم بشر را به آنها ضمیمه می کند تا تمام بیت و هفت حرف و در واقع تمام علم در جامعه بشری نشر و پخش شود و آنگاه است که مجهولی برای بشر نمی ماند و آنگاه است که بشر در برابر عظمت خالق و آفریدگار هستی کرنش می کند و مقام خشیت پیدا می کند که ” انما یخشی الله من عباده العلماء “[7] و احساس کوچکی می نماید و با تمام وجود به مبدأ عالم متوجه می شود و با شناخت کامل او را می پرستد. و در روایت دیگر می خوانیم:
در زمان امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ مومنی در شرق عالم زندگی می کند و برادر دینی خود را در غرب عالم می بیند و آنکه در مغرب عالم زیست می کند برادرش را که در مشرق جهان است می بیند،[8] و هزار و چند صد سال پیش درک این سخنان و هضم آن برای مردم آسان نبود و تعبّداً می پذیرفتند ولی ابزارهای صنعتی پیچیده امروزی و دنیای رایانه و دیگر وسائل ارتباط جمعی، قبول این مطلب را برای ما آسان نموده است، البته منظور این نیست که در آن عصر، زمین از کروی بودن خارج شده و مسطح می گردد و انسانها به قدری نور چشمشان قوی می شود که صد ها و هزاران فرسنگ دورتر را می بینند، بلکه منظور این است که در سایه پیشرفتهای صنعتی، ابزاری ساخته می شود که شرق و غرب جهان را به یکدیگر مرتبط می سازد و همه می توانند با فشار دادن دکمه رایانه یا هر وسیله مدرن دیگر با برادر دینی خود در اقصی نقاط جهان ارتباط بر قرار کند و گرنه سنت آلهی بر این است که جهان را از طریق اسباب و مسببات اداره کند ” ابی الله ان یجری الامور الا باسبابها “[9] و این سنت نه قابل تبدیل و دگرگونی بنیادین است و نه قابل تحویل و اصلاح است ” فلن تجد لسنه الله تبدیلاً و لن تجد لسنه الله تحویلاً “[10] و این نظامات لایتغیر و سنن قطعی برای همیشه جهان است و چنین نیست که در آن عصر این نظامات و قوانین بر چیده شود.
و اگر فرهنگ به معنای آداب و رسوم و عادتهای یک ملت باشد در جامعه جهانی امام مهدی عادات و رسوم غلط و جاهلی و خرافی کلاً از جامعه زدوده می شود و به جای آن آداب و عادات صحیح انسانی و اسلامی جایگزین می شود، تعصبات نژادی و قبیله ای و غیره ریشه کن می شود، بشر دارای انصاف می شود و واقع گرائی و رئالیست بودن حاکم می شود و به عنوان مثال از عادات و شعارهای عرب جاهلی این بود که:
” انصر اخاک ظالما او مظلوما ” ؛ یعنی برادرت را یاری کن چه ستمگر باشد و چه ستمدیده و رسول خدا _ صل الله علیه و آله و سلم _ که مبعوث به رسالت شد فرمود : من نیز می گویم: ” انصر اخاک ظالما او مظلوما “؛ ولی به این نحو که اگر ظالم است جلو ظلمش را بگیر و این کمک کردن به او است و اگر مظلوم است به او کمک کن و از او دفع ظلم بنما[11] و امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ که سیره نبوی را زنده می کند این شعارهای غلط جاهلیت جدید و مدرن و جاهلیت قرن بیستم و مانند آن را از جامعه ریشه کن می کند، انسانها را با واقعیات آشنا می کند و از تخیل و خیالگرائی و مانند آن دور می کند.
نتیجه : در جامعه امام زمان فرهنگ اصیل انسانی و اسلامی و آلهی به معنای جامع کلمه بر بشر حاکم می شود.
5 . از نظر سیاسی
در جامعه جهانی، امام زمان حاکم بر تمام جهان، امام زمان است، پرچم اسلام در کل عالم بر افراشته می شود، کتابی که به عنوان قانون اساسی بر دنیا حکومت می کند قرآن است، قوانینی جاری متکی به متن اصیل اسلام است، در تمام کره زمین یک حکومت بیشتر نیست، مرزها بر چیده می شود، سازمانهای گوناگون و عریض و طویل و کم فایده یا بی خاصیت بین المللی وجود نخواهد داشت، ارتشهای گوناگون نیست، یک حاکم در تمام دنیا است، کل دنیا مثل یک خانواده با یک مدیر محبوب است و منظور آیه کریمه:
” لیظهره علی الدین کله “[12]، همین است که غلبه مطلق باشد یعنی روزی فرا می رسد که اسلام هم از نظر منطق و استدلال و هم از نظر نفوذ ظاهری و حکومت بر تمام ادیان پیروز خواهد شد و همه را تحت الشعاع خویش قرار خواهد داد. در ذیل آیه: ” الـذین ان مکـنّا هم فی الارض . . . “[13] امـام باقر _ علیه السلام _ فرموده : این آیه مال مهـدی و یاران اوست که : ” یملکهم الله مشارق الارض و مغاربها و یظهر الدین “[14] خداوند آنان را مالک و حاکم بر شرق و غرب جهان خواهد نمود و دین را به دست آنها ظاهر و غالب می کند و در ذیل آیه ی : ” جاء الحق و زهق الباطل “[15] امام باقر _ علیه السلام _ فرمود: ” اذا قام القائم ذهبت دوله الباطل “[16] یعنی وقتی که قائم (آل محمد) قیام کند دولت باطل نابود می شود و به جای آن دولت حق و دولت کریمه ای که سبب عزت اسلام و مسلمین باشد بر سر کار می آید و در حدیثی می خوانیم: ” یبلغ سلطانه المشرق و المغرب ” [17] ؛ دایره حکومت و قدرت امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ شرق و غرب عالم را فرا می گیرد.[1] . فرهنگ معین، ج 2، ص 2538 .
[2] . بحار الانوار، ج 52، ص 385 .
[3] . بحار الا نوار، ج 52، ص 352 .
[4] . یونس، 101 .
[5] . فصلت، 12 .
[6] . بحار الانوار، ج 52، ص 336 .
[7] . فاطر، 28 .
[8] . بحار الانوار، ج 52، ص 391 .
[9] . اصول کافی، ج 1، ص 259 .
[10] . فاطر، 43 .
[11] . بحار الانوار، ج 52، ص 391 .
[12] . توبه، 33 .
[13] . حج، 41 .
[14] . تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 506 .
[15] . اسراء، 80 .
[16] . تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 212 .
[17] . بحار الانوار، ج 51، ص 71 .
@#@ یا می خوانیم: ” فیفتح علی یدیه مشارق الارض و مغاربها”[1]؛ خداوند به دست امام زمان شرق و غرب عالم را فتح می کند. و می خوانیم:
“ویصیر سلطاناً علیها “[2] یعنی امام مهدی سلطان ارض است و بر کل کره زمین حکومت خواهد کرد و آخرین روایت در این بخش اینکه :
” . . . اذا تناهت الامور الی صاحب هذا الامر رفع الله تبارک و تعالی له کل منخفض من الارض و خفض له کل مرتفع حتی تکون الدنیا عنده بمنزله راحه فایکم لو کانت فی راحته شعره لم یبصرها “. [3] هنگامی که امور و کارهای جهان به صاحب این امر (امام زمان) برسد و به او منتهی شود، خداوند هر نقطه پستی از زمین را برای او بالا می آورد و هر نقطه مرتفع را پست می کند (پیداست که مراد این نیست که زمین مسطح می شود و از کروی بودن در می آید، بلکه با امکانات قوی علمی و صنعتی همه جهان را زیر پوشش و در معرض دید امام زمان قرار می گیرد.) تا آنجا که کل دنیا به مثابه کف دست انسان می شود، آنگاه کدام یک از شما اگر مویی در کف دست + باشد آنرا نمی بینید؟! (امام _ علیه السلام _ هم کل دنیا را می بیند و از همه اطراف و اکناف جهان با خبر است و گرنه حکومت عادلانه بر همه زوایای ارض ممکن نیست.)
باری بسیاری از جنگها و لشگرکشیها و افساد در ارض و اهلاک حرث و نسل مربوط به حکومتهای ستمگر است که برای رسیدن به قدرت بیشتر به یکدیگر می تازند و رقیب را قلع و قمع می کنند و انسانها را نابود می کنند و تاریخ، کشور گشایان و جلادان و آدم کشان فراوانی به خود دیده است و وقتی بساط حکومتها بر چیده شد و یک حکومت مرکزی در کل دنیا بود با آن مردان نیرومند و آهنین اراده و کل هستی هم در معرض دید حاکم مرکزی بود و دقیقاً بر همه جا نظارت و اشراف داشت و در همه جا عدل و انصاف را مراعات نمود دیگر وجهی برای نزاع و فتنه و فساد و قتل و غارت وجود ندارد. جامعه بشری در کمال امنیت و آسایش به بندگی خدا و کوشش و تلاش می پردازد.
6. از نظر قضایی:
در روایات می خوانیم : ” فـیحکـم بین اهل التوراه بالاتوراه و بین اهل انجیل بلانجیل و بین اهل الزبور بالزبور و بین اهل الفرقان بالفرقان “[4]؛ یعنی آن قاضی عادل و دادگستر در میان پیروان تورات (یهودیان) بر اساس کتاب آسمانی خود آنها یعنی تورات (تورات اصیل) قضاوت می کند و در میان پیروان زبور طبق همان کتاب حکم می کند، و در میان پیروان فرقان (قرآن) نیز طبق قرآن حکم و قضاوت می نماید و از آنجا که این قضاوت صد در صد عادلانه است همه پیروان ادیان از آن راضی هستند و سیره جد بزرگوارش امام علی _ علیه السلام _ را دنبال می کند که فرمود : ” لو کسرت لی الوساده لحکمت بین اهل التوراه بتوراتهم و بین اهل الزبور بزبورهم و بین اهل الفرقان بفرقانهم “.[5] و نیز می خوانیم: ” اذا قام القائم حکم بالعدل و ارتفع فی ایامه الجور . . . وردّ کلّ حق الی اهله “[6] ؛ حکم و قضاوت امام مهدی عادلانه خواهد بود، جور و ظلم و نامردی در ایام حکومت حضرت رخت بر می بندد، هر حق به اهل آن باز می گردد و می خوانیم: ” و حکم بین الناس به حکم داود و حکم محمد _ صل الله عیه و آله و سلم _ “[7] ؛ امام زمان در میان مردم چونان داود نبی _ صل الله علیه و آله و سلم _ و حضرت محمد _ صل الله علیه و آله و سلم _ حکم و قضاوت خواهد نمود، حکم داودی این است که قرآن می گوید:
” یا داود انا جعلناک خلیفه فی الارض فاحکم بین الناس بالحق و لا تتبع آلهوی فیضلک عن سبیل الله ” [8] ؛ حکم و قضاء باید به حق و عادلانه باشد، حکم محمدی _ صل الله علیه و آله و سلم _ این است که : ” و ان حکمت فاحکم بینهم بالقسط ” [9] ؛ قضاوت باید به قسط و عدل باشد. ” فاحکم بینهم بما انزل الله و لا تتبع اهوائهم . . . “.[10] ؛ قضاوت باید بر اساس احکام آلهی و ما انزل الله باشد. و در محاکم قضائی دنیا چنین قضاوت عادلانه ای یا اصلاً نیست یا بسیار کمرنگ است و نتها در گوشه ای از عالم تا حدودی که مقدور است این قضاوت صورت می گیرد و در حکومت عدل مهدی در کل جهان قضاوت بر اساس احکام آلهی و عادلانه خواهد بود و به احدی کمترین ستمی نمی شود.
7. عدالت اجتماعی
مقدمه : از شاخصهای بسیار مهم و بر جسته در حکومت جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ اقامه قسط و عدل به معنای وسیع کلمه است و در این باره بیشترین روایت را داریم که حدود یک صد و سی روایت باشد[11] ؛ قرآن کریم قیام به قسط و عدل را یکی از اهداف بعثت انبیاء دانسته و برای آن اصالت قائل شده است: ” لقد ارسلنا رسلانا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط “[12] ؛ برای بشر قرن بیستم و قرون و اعصار بعدی عدالت و دادگستری از نان شب واجب تر و مهمتر است، بشر از بی عدالتی و شئون مختلف زندگی رنج می برد، پیکره جامعه بشری از این زاویه بیمار است و هر روز هم بر بیماریهای آن افزوده تر شود تا آنجا که جهان پر از ظلم و جور و بی عدالتی و شر گردد که به دنبال آن عدل جهانی در همه ابعادش بروز و ظهور می کند و تا بی عدالتی و ستم کل جهان را در همه ابعادش فرا نگیرد، بشر آمادگی پذیرش عدل مطلق را ندارد، مگر نه این است که امام علی _ علیه السلام _ قربانی عدالت گردید (قتل فی محراب عبادته لشده عدله) و امروزه زمینه پذیرش عدل جهانی روز به روز مهیاتر شود، بشر متمدن و آگاه امروز از بی عدالتی اقتصادی و مالی رنج می برد در گوشه ای از عالم بر قدرت آمریکا با بیست در صد امکانات و نفوس، هشتاد درصد سرمایه جهان را می بلعد و در سایر نقاط عالم هزاران هزار انسان از قحطی و گرسنگی با مرگ دست به گریبانند، انسانها از بی عدالتی قضائی و تبعیضات رنج می برند، از بی عدالتی اجتماعی رنج می برد، امام مهدی که بیاید کل زمین را عدل و داد فرا می گیرد آن هم در تمام ابعادش عدالت را پیاده می کند و تمام مظاهر عدل در جهان پیاده می شود، عدل اقتصادی، عدل سیاسی، عدل قضائی، عدل اجتماعی و . . . وگرنه عدل جهان ناقص خواهد بود.
با حفظ این مقدمه می گوئیم: یکی از ابعاد عدالت، عدل اجتماعی است و در این رابطه روایاتی را مرور می کنیم:
” . . . و وضع میزان العدل بین الناس فلا یظلم احد احداً “[13] ؛ ترازوی عدالت را در میان همه انسانها می نهد و در سر تاسر جهان هیچ انسانی به دیگری ستم نخواهد کرد، (امام عصر همه ستگران کوچک و بزرگ را سر جای خود خواهد نشاند و این زشت ترین پدیده را که همواره در طول تاریخ گلوی بشریت را فشرده، دفن خواهد کرد.)
“. . .و عدل فی الرعیّه “[14] ؛ او در میان همه رعایایش عدالت می ورزد، عدل او عمومی است.
” . . . و یعدل فی خلق الرحمن البرّ منهم و الفاجر “[15] ؛ او در میان همه بندگان خدا عدالت را پیاده می کند و به عدل رفتار می کند چه نیکان و چه افراد فاسق و فاجر ( عدالت او به طور یکسان در حق خوب و بد اجرا می گدد.)
” . . . حتی لایری اثر من الظلم “[16] ؛ در اجرای عدالت تا آنجا پیش می رود که در هیچ گوشه دنیا اثر و نشانه ای از ظلم نماند و دیده نشود. (فاتحه ظلم را می خواند و آن را از صفحه زمین محو می کند.)
“…یطهر الارض من کل جور و ظلم>[17]؛ او سراسر گیتی را از هر گونه جور و ستمی پاکسازی می کند.
امام باقر _ علیه السلام _ در ذیل آیه ی : ” اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها “[18] ؛ فرمود: منظور از مرگ زمین، جور ظلم و ستم در آن است و امام زمان _ علیه السلام _ زمین را به وسیله عدالت زنده می گرداند پس از آنکه با جور مرده باشد.[19] 8. عدالت اقتصادی
از نقاط بسیار برجسته در حکومت جهانی امام مهدی عدالت اقتصادی است، ثروت به طور عادلانه در میان مردم تقسیم می شود و هر کس از آن سهم خویش را دریافت می کند ابتدا روایاتی در این باب: ” . . . و یقسم المال صحاحاً ” [20] ؛ امام عصر اموال را به طور صحیح در میان مردم تقسیم می کند. ” . . . و یقسم المال بالسویه “[21] ؛ او مال را به طور مساوی در میان مردم تقسیم می کند.
” . . . یقسم الامال صحاحاً فقال رجل ما صحاحاً ؟ قال : بالسویه بین الناس [22] اذا قام قائمنا قسّم بالسویه و عد فی الرعیه “[23] ” . . . یجمع الیه اموال الدنیا من بطن الارض و ظهرها فیقول لناس : تعالوا الی ما قطعتم فیه الارحام و سفکتم فیه الدما الحرام و رکبتم فیه ما حرم الله، فیعطی شیئاً لم یعطه احد کان قبله “[24] ؛ تمام اموار دنیا از دل زمین (منابع و اموال زیر زمینی و گنجها) و روی زمین نزد امام _ علیه السلام _ جمع می شود .
آنگاه حضرت خطاب به مردم می فرماید: اینها همان چیز هایی هستند که به خاطر آن قطع رحم کردید، خون یکدیگر را به زمین ریختید، محرمات آلهی را برای رسیدن به آن مرتکب شدید، اینک بیایید و از این اموال آنچه می خواهید برای خود بردارید و به قدری به اشخاص عطا می کند که احدی قبل از امام عصر ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ چنینی اعطائی نداشته است.
” . . . اذا قام قائمنا اضمحلّت القطائع فلا قطائع ” [25] وقتی قائم ما خاندان قیام کند همه قطایع مضمحل و نابود می گردد و قطایعی نخواهد بود. (قطایع عبارت است از زمینهای مرغوبی که سلاطین و مستکبران و طاغوتها آنها را به زور از صاحبانش گرفته و به تیوّل خویش درآورده اند.[1] . بحار الانوار، ج 51، ص 146 .
[2] . منتخب الائر، ص 292 .
[3] . بحار الانوار، ج 52، ص 328 .
[4] . بحار الا نوار، ج 51، ص 29 .
[5] . کشف المراد، ص 385، چاپ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم .
[6] . بحار الا نوار، ج 52، ص 338 .
[7] . بحار الا نوار، ج 52، ص 338 .
[8] . ص، 26 .
[9] . مائده، 42 .
[10] . مائده، 48 .
[11] . منتخب الاثر ن ص 478 .
[12] . حدید، 25 .
[13] . بحار الا نوار، ج 52، ص 322 .
[14] . بحار الا نوار، ج 52، ص 351 .
[15] . بحار الا نوار، ج 51، ص 29 .
[16] . بحار الا نوار، ج 52، ص 470 .
[17] . بحار الا نوار، ج 51، ص 145 .
[18] . حدید، 17 .
[19] . نور الثقلین، ج 5، ص 243 .
[20] . بحار الا نوارن ج 51، ص 81 .
[21] . بحار الا نوار، ج 51 ص 84 .
[22] . بحار الا نوار، ج 51، ص 92 .
[23] . بحار الا نوار، ج 52، ص 351 .
[24] . بحار الا نوار، ج 52، ص 351 .
[25] . بحار، ج 52، ص 309 .
@#@)
این بود روایاتی چند در رابطه با عدل اقتصادی که از شاخه های اساسی عدل در دنیا است، ثروت برای همه، زندگی برای همه رفاه برای همه و در عصر امام مهـدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ این عدل و حد اعلا پیاده می شود اما منظور از مال کدام است؟ آیا امام زمان اموال شخصی حلال مردم را از صاحبانش می گیرد و در میان آحاد انسانها تقسیم می کند؟ و مالکیت فردی و شخصی را الغاء می کند؟ هرگز و قطعاً مراد این نیست زیرا اسلام مالکیت فردی را امضاء کرده و برای اموال خصوصی مردم احترام قائل شده و حرمت مال او را مثل حرمت خون او دانسته و همانطور که ریختن خون مسلمان حرام است، بردن و گرفتن مال مسلمان هم با بودن طیب نفس او حرام است و معقول نیست که امام _ علیه السلام _ به مردم اعلان کند هر چه از دارای دارید بیاورید و باید میان همه تقسیم شود که هزار و یک تالی فاسد دارد و مدت دهها سال کمونیستم در جهان شعار الغاء مالکیت خصوصی و فردی داد و مالکیت را دولتی عمومی و اشتراکی دانست و دیدیم که چگونه فرو پاشید و نابود شد. پس منظور چیست؟ منظور اموال عمومی است از منابع زیر زمین و اخماس و زکوات و . . . که بیت الامال مسلمین است و در اختیار امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ است ولی در آن زمان به قدری بیت المال سرشار از اموال عمومی است و خزانه های دنیا در دست امام زمان است که هر چه بدهد پایان ندارد و اینها را در میان مردم تقسیم می کند و به طور مساوی به اشخاص می دهد و علی القاعده باید غیر از اجرت و مزد و حقوق افراد و اشخاص و کارکنان مراکز مختلف باشد که آن بر حسب استحقاق به افراد داده می شود و یک فرد متخصص با یک فرد عادی و بی سواد یکسان نخواهد بود و گرنه افراد رغبت به کار نمی کنند و این طرز حقوق دادن که عدالت نیست بلکه ظلم است زیرا با قابلیتهای مختلف اگر مزایای مادی یکسان باشد ظلم است و عدل آن است که استحقاقها مراعات شود و هر صاحب حقی به حقش برسد تا تلاشها و کوششها حرمت نهاده شود. بلکه منظور از اموال، اموال عمومی و بیت المال است و علاوه بر پرداخت حقوق و استحقاقها به همه انسانها به طور مساوی تقسیم می شود و مال همه است، البته اگر ثروت بیت الامال محدود باشد باز عدالت ایجاب می کند که به مناطق محرومتر، زود تر و بیشتر رسیدگی شود ولی با فرض اینکه در آن زمان ثروت دنیا در اختیار امام مهدی است و کم نمی آورد لذا تقسیم بالسویه در این بخش قابل قبول است.
و در حدیثی آمده : ” ویفیض المال فیضا ” [1] ؛ یعنی اموال در زمان امام زمان فیضات دارد و مثل چشمه می جوشد و پایان ندارد. که بترسیم و اولویت ها را رعایت کنیم.
9. بی نیازی عمومی
در حکومت جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ همه انسانها از لحاظ زندگی اقتصادی بی نیاز می شوند و همگان در رفاه خواهند بود، بددخت و گرسنه و بی خانمان نخواهد بود، هیچکس دیگران را استثمار نمی کند و از آنها بهره کشی نمی کند و در این باب روایات فراوانی وجود دارد:
” . . . یتنعم امتی فی زمانه نعیما لم یتنعموا مثله قط البر و الفاجر “[2] ؛ امت من در زمان امام مهدی آن قدر از نعمتهای آلهی برخوردار باشند که هرگز نظیر آن را در عالم متنعم نشده اند و این نعمتها فقط برای نیکان نیست بلکه نیک و بد همه از این نعمتهای بی پایان و خان گسترده مهدوی استفاده می کنند.
” . . . و یجعل الله الغنی فی قلوب هذه الامه ” [3] ؛ در آن زمان خداوند غنا و بی نیازی را در دلها این
امت قرار می دهد، و قلباً احساس بی نیازی می کنند.
” . . . و المال یومئذٍ کدوس یقوم الرجل فیقول یا مهدی اعطنی، فیقول: خذ [4] ” ؛ یعنی اموال در زمان امام زمان کدوس (مجمع طعام و هر آنچه از دراهم وی دنانیر که یکجا جمع شود) است یعنی کوه کوه درهم و دینار و طعام و خوراکی وجود دارد و در اختیار امام زمان است و مردی بر می خیزد و می گوید: یا مهدی به من کمک کن، امام می فرماید: بگیر، و اصلاً سخن از مبلغ و عدد نیست یعنی هر چه بخواهید به او می دهد تا خود احساس بی نیازی کند و بگوید : بس است.
خداوند در زمان امام عصر ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ دلهای امت پیامبر _ صل الله عله و آله و سلم _ را از غنا و بی نیازی مالامال می کند و عدالت امام مهدی همه امت را فرا می گیرد تا آنجا که حضرت به شخصی امر می کند که در میان مردم اعلان کند (وطبعاً این اعلان در یک مسجد یا مکان خاص نیست بلکه از طریق رسانه های عمومی و شبکه سراسری دنیا اعلان می کند.) چه کسی نیاز مالی دارد؟ از میان همه انسانها تنها یک نفر مراجعه می کند و می گوید: من، امام می فرماید : برو نزد خزانه دار و به او بگو : مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ تو را امر می کند که به من مبلغی بپردازی (سخن از وام و قرض دادن نیست بلکه عطاهای مجانی و بلاعوض است.) و خزانه دار می گوید : دامنت را پهن کن و آنقدر به او می کند که وی پشیمان می شود و می گوید : من نیاز مالی ندارم و نمی خواهم، ولی خزانه دار پس نمی گیرد و قبول نمی کند و می گوید: ما آنچه که عطا کردیم باز پس نمی گیریم. [5] “. . . فیجی ء الرجل فیقول : یا مهدی أعطنی أعطنی فیحثی له فی ثوبه ما استطاع ان یحمله[6]”
مردی خدمت امام عصر می رسد و می گوید: ای مهدی به من کمک کن، به دستور امام تا آنجا که می تواند حمل کند به او درهم و دینار می دهند. (یعنی حد و مرزی ندارد و ظاهراً اینها غیر از آن تقسیمی بالسویه و اضافه بر آن است که در خزانه وجود دارد و هر کس هر چه بخواهد به او می دهند، البته شرایط به گونه ای است که اینگونه مراجعه کنندگان انگشت شمار می باشند و مثل این زمانها نیست که اگر اعلان شود فلانجا فلان ماده غذائی را ارزان می دهند یا مجانی تقسیم می کنند و مردم بشنوند چه غوغائی می شود و قیامتی به پا می کنند و چه بسا عده زیادی زیر دست و پا له شوند و وقتی این مقایسات انجام می شود عظمت ثروتهای عمومی در آن زمان معلوم می شود).
“…یعطی المال بغیر عددٍ…”[7] ؛ بدون حساب کتاب و شمارش مال را عطا می کند و به افراد می دهد.
“…یطلب الرجل منکم من یصله بمآله و یأخذ من زکاته لایوجد احد یقبل منه ذلک استغنی الناس بما رزقهم آله من فضله”[8]؛ هر چه انسان می گردد که کسی را پیدا کند و زکات اموالش را به او بدهد کسی را نمی یابد و فقیر و مسکینی پیدا نمی شود چرا که همگان به واسطه آنچه خداوند از فضل خویش به آنها روزی کرده، بی نیاز می باشند و نیازمندی نیست که زکات قبول کند.
“…ولا یجد الرجل منکم یومئذً موضعاً لصدقته و لالبره لشمول الغنی جمیع المومنین”.[9] و آن روزگار مردی از شما می خواهد صدقه بدهد، نیکی کند (و به کسی کمک مالی کند) ولی کسی را نمی یابد چرا که غنا و بی نیازی همه مومنان را فرا گرفته است.
باری آرزوی بشر از دیر باز این بوده که روزی فقر و بدبختی را از جامعه خودشان ریشه کن کنند و همه آحاد مردم ثروتمند باشند، زندگی شرافتمندانه ای داشته باشند، و این آرزوی دیرینه در زمان بقیه الله جامه عمل می پوشد و همگان بی نیاز می شوند و زندگی مرفه و خوش و خرمی پیدا می کنند، و بدهکاری شرمنده طلبکار نمی شود، هیچ مردی شرمنده اهل و عیال نمی گردد، هیچ رئیس اداره و کارخانه شرمنده کارکنانش نمی شود و . . .
10. عمران و آبادی
در حکومت جهانی امام عصر ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ همه نقاط زمین آباد و سر سبز و مالامال از محصول می شود و معادن زیر زمینی استخراج می شود و زمین روئیدنیهایش را می رویاند و آسمان قطرات بارانش را فرو می فرستد و از زمین و آسمان نعمت ریزش می کند و وفور نعمت است و نقطه ای خالی از عمران نخواهد ماند. اینک روایات :
” و یخرج له الارض افلاذ کبدها “[10]؛ زمین قطعه های کبدش را بیرون می آورد.
” . . . ویرسل السماء علیهم مدراراً و لاتدخر الارض شیئاً من نباتها ” [11]؛ آسمان بارانش را مثل ناودان فرو می فرستد و زمین همه روئدنیهایش را بیرون می آورد و هیچ نباتی را ذخیره و احتکار نمی کند.
” . . . تنزل له السماء قطرها و تخرج له الارض بذرها “[12]؛ آسمان قطراتش را برای امام مهدی نازل می کند (و بر سرزمینهای او می بارد) و زمین بذرش را خارج می سازد. تا آنجا وفور نعمتها می شود که زندگان آرزو می کنند که ای کاش مردگان بودند و این همه نعمت را می دیدند: ” یتمنی الاحیاء الأموات “[13]؛ و زمین با میل و رغبت کلید های در گنجهایش را به امام می دهد تسلیم می کند: ” و تلقی الیه مسلماً مقالیدها ” [14]؛ در آن روز زمین گنجهای پنهانش را هویدا می کند و برکاتش را نمایان می سازد[15] ؛ ” و انزل برکات من السماء و الارض وتزهر الارض بحسن نباتها و تخرج کل ثمارها و انواع طیبها “[16]؛ در آن روزگار برکات از آسمان و زمین فرو می بارد و زمین با بهترین روئیدنیهایش گلباران می شود و همه ثمراتش و انواع گیاهان خوشبویش را خارج می کند (و این منبع عظیم و تمام نشدنی ثروت، در اختیار امام مهدی قرار می گیرد و آسمان از باریدن مضایقه نمی کند و زمین از رویاندن دریغ نمی کند .) ” و تزید المیاه فی دولته و تمد الانهار و تضعف الارض اکلها و تستخرج الکنوز “[17]؛ در دولت امام مهدی آبها فراوان و نهرها امتداد می یابد و زمین خوردنیهایش را دو چندان ظاهر می کند و همه گنجهای پنهان استخراج می شود.[1] . بحار الا نوار، ج 51، ص 80 .
[2] . بحار الا نوار، ج 51، ص 78 .
[3] . بحار الا نوار، ج 51، ص 84 .
[4] . بحار، ج 51، ص 88 .
[5] . بحار الا نوار، ج 51، ص 92 .
[6] . بحار الا نوار، ج 51، ص 104 .
[7] . بحار الا نوار، ج 51، ص 105 .
[8] . بحار الا نوار، ج 52، ص 337 .
[9] . بحار الا نار، ج 52، ص 338 .
[10] . بحار الا نوار، ج 51، ص 68 .
[11] . بحار الا نوار، ج 51، ص 78 .
[12] . بحار الا نوار، ج 51، ص 74 .
[13] . بحار الا نوار، ج 51، ص 104 .
[14] . بحار الا نوار، ج 52، ص 338 .
[15] . بحار الا نوار، ج 52، ص 385 .
[16] . منتخب الاثر، ص 472 .
[17] . منتخب الاثر، ص 472 .
@#@ ” ولایبقی فی الارض خراب الا یعمر “[1]؛ در روی کره زمین هیچ نقطه خراب و ویرانی نمی ماند مگر آنکه حضرت آنجا را آباد و معمور سازد.
” . . . حتی تمشی المرأه بین العراق الی الشام لا تضع قد میها الا علی النبات “[2]؛ بقدری آبادانی فراوان می شود که زنی از سرزمین عراق تا شام پیاده اگر طی طریق کند در تمام مسیر روی سبزیها و نباتات گام بر می دارد و زمین خشک و بایری نخواهد دید. حال اگر مقایسه کوچکی انجام شود عظمت آبادانی در آن عصر روشن می شود: تنها در گوشه ای از عالم یعنی جمهوری اسلامی ایران که این همه سرزمینهای کویر و بی آب و علف وجود دارد اگر بخواهیم گوشه هایی را کویر زدایی کنیم چقدر با مشکلات روبرو هستیم و سآلها طول می کشد و چه بسا توفیق چندانی هم نیابیم، ولی در زمان حکومت امام مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ کل کره زمین آباد می شود و کویر زدائی می گردد و سرزمین موات و بایری نخواهد ماند و این واقعاً رویا و آرزوی هر انسانی است که انشاء الله در آن عصر جامعه عمل خواهد پوشید.
11. امنیت عمومی
مقدمه: امنیت از امن و امان به معنای سلامتی است و ریشه اصلی آن سکون و آرامش خاطر است و در اهمیت آن همین بس که ابراهیم خلیل _ علیه السلام _ وقتی درباره مکه دعا می کند می گوید: ” رب اجعل هذا بلداً آمناً “[3]؛ یا می گوید: ” رب اجعل هذا البلد آمناً ” [4]؛ خدایا شهر مکه را شهر امنی قرار ده، و خداوند دعای او را مستجاب کرده و می فرماید: ” و من دخله کان امناً ” [5]؛ و نیز در اهمیت امنیت این بس که وقتی روز قیامت فرشتگاه به بهشتیان می گویند : بفرمایید وارد بهشت و به آنان خوش آمد می گویند، می گویند : ” ادخلـوها بسلام آمنین “[6]؛ یعنی داخل این باغها شوید با سلامت و امنیت، سلامت از هرگونه رنج و بیماری و ناراحتی و امنیت از هر گونه خطر، و پس از بشارت سلامت و امنیت، سلامت از هرگونه رنج و بیماری و ناراحتی و امنیت از هر گونه خطر و پس از بشارت سلامت و امنیت سخن از شسته شدن کینه ها از سینه ها و بر طرف شدن صفات زشت و ناپسندی همچون حسد و خیانت و مانند آن است که روح اخوت و برادری را به هم می زند، و نیز سخن از حذف تشریفات غلط و امتیازات نابجا است که آرامش فکر و جان را در هم می ریزد و نکته مهم این است که سلامت و امنیت نه تنها سر آغاز نعمتهای بهشتی است بلکه پایه و اساس هر نعمتی است و بدون آن دو هیچ نعمتی قابل بهره گیری نیست و مع الاسف به تعبیر معروف ” نعمتان مجهولتان الصحه و الامان ” همین دو نعمت معمولاً مورد غفلت انسان واقع می شود و تا انسان از نعمت سلامتی بر خوردار است قدر نمی داند و نیز تا از نعمت امنیت برخوردار است قدر دان نیست. با حفظ این مقدمه یکی از جهات بسیار مهمی که در جامعه جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ خیلی روی آن تأکید شده همین مسآله امنیت است، در آن زمان امنیت از جمیع جهات در حد اعلا تأمین است: امنیت مالی، امنیت جانی، امنیت آبرویی، امنیت فکری و فرهنگی، امنیت اقتصادی، امنیت اعتقادی، امنیت نظامی، امنیت روحی و روانی، امنیت اجتماعی و . . . آرامش خاطر بر آن جامعه حکم فرما است و مرزهای امنیت انسانها مورد تهدید واقع نمی شود در کمال آرامش وصلح و صفا به زندگی انسانی مشغول هستند و قرآن وقتی سخن از حکومت صالحان مطرح می کند و می فرماید:
خداوند به کسانی که از شما ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند وعده می دهد که آنها را قطعاً خلیفه روی زمین خواهد کرد، همان گونه که پیشینیان را خلافت روی زمین بخشید و دین و آئینی را که برای آنها پسندیده پا بر جا و ریشه دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنیت و آرامش مبدل می کند، آن چنان که تنها مرا می پرستند و چیزی را برای من شریک نخواهد ساخت.[7] در این آیه تأکید بسیار سخن از تبدیل خوف مومنان و نگرانی آنان به امنیت است که در سایه حکومت و خلافت صالحان این امنیت مطلق تأمین می شود، البته امنیت هدف نیست بلکه مقدمه ای است برای اینکه انسانها با خاطری آسوده خدای یکتا را بپرستند و هیچ چیز را شریک او در عبادت قرار ندهند و در این باره روایات عجیبی در باب جامعه جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ وارد شده که ذیلاً فرازهایی را نقل می کنیم:
خدا در حدیث قدسی می فرماید:
در آن زمان امنیت را بر روی زمین می افکنم، و هیچ چیزی به چیز دیگر ضرر نمی رساند و هیچ چیزی از چیز دیگر نمی ترسد تا آنجا که حشرات و چهار پایان در میان مردم حرکت می کنند و هیچ کدام به دیگری آسیب نمی رساند و ستم گزنده ها را می برم، و حالت تعصب و هجمه و درندگی را از درندگان سلب می کنم.[8] امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ فرماندهان و امیرانش را به همه بلاد گیل می دارد و به آنها امر می کند که در میان مردم به عدالت رفتار کنند و در آن زمان گوسفند و گرگ یکجا مشغول چرا می شوند، و کودکان و مارها و عقربها کنارهم بازی می کنند و به یکدیگر آسیبی نمی رسانند، و تمام شر و بدی می رود و تمام خیر و نیکی ماندگار می شود.[9] حال اینگونه تعبیرات کنایه از کمال امنیت و عدالت و عهد حضرت است که انسانهای گرگ صفت در کنار انسانهای مظلوم و آرام و بی ضرر، زندگی می کنند و حالت سبعیت و درندگی از انسانها سلب می شود و کسی در صدد اضرار به دیگران نیست و ممکن است این تعابیر به ظاهرش باقی باشد و واقعاً در آن عصر گرگ و میش کنار هم زندگی کنند، کودکان و مارها با یکدیگر بازی کنند و . . . که این خیلی عجیب است و برای خیلی ها ممکن است باورش سنگین باشد ولی از قدرت خداوند و ولایت تکوینی حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ و از تلاشهای علمی دانشمندان برای اهلی کردن وحوش و . . . این امور بعید نیست و شاید نمونه کوچکی از آن را مربوط به زمان حضرت نوح بدانیم که از هر حیوانی یک جفت سوار کشتی نمود و همه در کنار هم زندگی کردند بدون این که به یکدیگر آسیب برسانند و به هر حال اصل وجود امنیت و آرامش خاطر در جمیع جهات مسلم است.
هنوز در دنیا امنیت مالی وجود ندارد و علی الدوام اخبار سرقتهای بزرگ و کوچک در جراید نوشته می شوند امنیت جانی وجود ندارد و ممکن است در جوامع پیشرفته ای مثل آمریکا هم هفت تیر بدستی به مدرسه ای حمله کند و عده ای را به خاک و خون بکشد، امنیت عرضی نیست و انسانهای خائنی هستند که به ناموس دیگران به چشم خیانت می نگرند و . . . باری غنا و بی نیازی، عدالت همه جانبه، امینت خاطر از هر جهت، عمران و آبادانی و . . . ارکان یک زندگی سالم و انسانی است و حد اعلای آن بدور از هر کم و کاستی در آن زمان بروز و ظهور خواهد کرد، هنوز بشر از گزند بیانها و قلمهای مسموم و کفر آلود و شرک آمیز و شبه افکن و . . . در امان نیست، مرزهای عقیده و ایمان او امن نیست، مرز فکر و اندیشه امن نیست، شیاطین جن و انس در کمین هستند و تیرهای صد شعبه مسموم و زهرآگین خود را به قلب افکار و اندیشه ها و عقاید انسانها نشانه میروند و پاسداران مرزهای عقیدتی و دینی در سنگرند و با کمال جدیت مراقب اوضاع هستند و نگرانند از اینکه مبادا نسل جوان گرفتار نابسامانی فکری و اعتقادی شوند و . . . و امنیت جامع و کامل در آن عصر است و ما در انتظار رویت آن روزیم.
12. حاکم محبوب القلوب
از ویژگیهای منحصر به فرد حکومت جهانی امام مهدی ـ عجل الله تعالی و فرجه الشریف ـ آن است که همه موجودات اعم از زنده ها و مردگان، ذوی العقول و غیره ذوی العقول، آسمانیان و زمینیان و در یک کلام خالق و مخلوق او را دوست دارند و به حکومت او راضی و خشنود می شوند و لا اقل در مورد انسانها این نکته مسلم است که عمل کرد (در جزوه نا مفهوم بود) و اقامه قسط و عدل جهانی باعث می شود تا همه از حضرت راضی باشند و به حضرت عشق بورزند، و روایات در این باب فراوان است که برای نمونه مواردی را می آوریم:
” . . . یرضی بخلافته اهل السماوات اهل الارض و الطیر فی الجو “[10] ساکنان آسمانها و زمین و پرندگان هوا همگی به خلافت و حکومت حضرت مهدی راضی می شوند (و با طیب نفس آنرا را می پذیرند و بدان گردن می نهند و از آن اطاعت می کنند نه این که اکراه و اجبار و زور سرنیزه در ظاهر آنها را وادار به کردنش نماید.) هیچ مرده ای باقی نمی ماند مگر اینکه آن خوشحالی در قلب او داخل می شود و در جهان برزخ و خانه های قبرشان به دیدار یکدیگر رفته و به یکدیگر مژده می دهند که قائم آل محمد قیام کرده است. (آری آنها در جهان برزخ زنده اند و از اوضاع احوال این جهان مطلع اند ولی ما از آنها اطلاعی نداریم.)[11] ” . . . یرضی عنه ساکن السماء و ساکن الارض “[12] ؛ ساکن آسمان و ساکن زمین از او خشنود می شوند.
” . . . یفرح به اهل السماء و اهل الارض و الطیر و الوحوش و الاحیاتان فی البحر “[13]؛ ساکنان آسمان و زمین و پرندگان و حیوانات وحشی، ماهیان دریا همه و همه به آن حضرت فرحناک وخوشحال می شوند. (و با جان و دل حکومتش را می پذیرند و از فرمانش اطاعت می نمایند.)
باری در امر حکومت اگر رابطه زور و قدرت و سر نیزه بود و دعا یا از ترس جان و مال و آبرویشان در برابر حاکم خم و راست شوند که ارزشی ندارد و فضیلتی نیست، زیرا در جهان وحش و حیوانات جنگلی هم ضعیفتر از قویتر می ترسد و در برابر او تسلیم می سود ولی اگر رابطه عشق و محبت و صفا و وفا میان آنها حاکم بود این ارزش دارد. حکومت بر جانها و قلبها مهم است و گرنه حکومت بر ابدان با سر نیزه هم میسر است و یکی از تفاوهتهای عمده حکومتهای آلهی (حکومت انبیاء، ائمه، اولیاء آلهی) با حکومتهای طاغوتی و استکباری در همین است.
[1] . منتخب الاثر، ص 482 .
[2] . بحار الا نوار، ج 52، ص 316 .
[3] . بقره، 126 .
[4] . ابراهیم، 35 .
[5] . آل عمران 97 .
[6] . حجر، 45 و 46 .
[7] . نور، 55 .
[8] . بحار الا نوار، ج 52، ص 384 .
[9] . منتخب الاثر، ص 475 .
[10] . بحار الا نوار، ج 51، ص 91 .
[11] . بحار الا نوار، ج 51، ص 35 .
[12] . بحار الا نوار، ج 51، ص 74 و 104 .
[13] . منتخب الاثر، ص 472 .
علی محمدی خراسانی- مجموعه مقالات(1)بررسی ابعاد وجودی حضرت مهدی(عج)، ص433