وَ أَکْمِلْ ذَلِکَ لِی بِدَوَامِ الطَّاعَهِ. [۱]
در فرازهای قبلی این مقطع از دعای نورانی مکارم الاخلاق، هجده ویژگی برای انسانهای صالح و باتقوا، تحت عنوان «حِلْیَه الصَّالِحِینَ» و «زِینَه الْمُتَّقِینَ»، بیان شد.[۲]
در ادامه این مقطع، امام(علیه السّلام) چند مطلب را به عنوان مکمل این صفات اضافه نموده است. یعنی برای کامل شدن این زیورهای هجدگانه چند شرط لازم است و شرط اول آن، دوام اطاعت الهی است. اگر انسان همه ویژگیهای خوب را داشته باشد؛ ولی بیتقوا باشد و دائما از دستورات خدا پیروی نکند، ارزش کاملی ندارد. پس اگر کسی مثلا نیکیهای خود را کم بشمارد؛ یا با دیگران خوش برخورد باشد، ولی گناه هم بکند، این ارزش ها کامل نیست .
ارزش این صفات نیک، وابسته به اطاعت خدا؛ بلکه تدوام آن است. در روایتی که از امیر المؤمنین (علیه السّلام) نقل شده، شرط کامیابی، علاوه بر انجام خیر و دوری از شرّ، اهل طاعت بودن دانسته شده است:
إذا رَأَیتُمُ الخَیرَ فَسارَعتُم إلَیهِ، و رَأَیتُمُ الشَّرَّ فَتَباعَدتُم عَنهُ، و کُنتُم بِالطّاعاتِ عامِلینَ، و فِی المَکارِمِ مُتَنافِسینَ، کُنتُم مُحسِنینَ فائِزینَ. [۳]
هرگاه نیکى را دیدید و به سوى آن شتافتید و بدى را دیدید و از آن دورى جستید و کارتان طاعت و رقابتتان در خصلتهاى برجسته بود، از نیکوکاران و کامیابان خواهید بود.
و در روایت دیگری از آن حضرت نیز آمده است:
بالطّاعهِ یکونُ الفَوزُ. بالطّاعَهِ یکونُ الإقبالُ. [۴]
با طاعت است که رستگارى حاصل مىشود. با طاعت است که بخت روى مىآورد.
[۱] الصحیفه السجّادیّه، الدعاء ۲۰.
[۲] این ویژگیها که از جلسه شماره ۴۸۴ (ارائه شده در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۹۵) به بعد بررسی شدند، عبارتند از: ۱ـ توفیق بسط عدل، ۲ـ کنترل خشم، ۳ـ فرونشاندن آتش اختلاف، ۴ـ ایجاد پیوند میان اهل جدایی، ۵ـ اصلاح میان مردم، ۶ـ نشر خوبیها و پوشاندن بدیها، ۷ـ نرمخویی در معاشرت، ۸ـ فروتنی، ۹ـ خوشرفتاری، ۱۰ـ آرامش و وقار، ۱۱ـ حُسن معاشرت، ۱۲ـ پیشتازی در کسب فضایل، ۱۳ـ برگزیدن نیکوکاری، ۱۴ـ پرهیز از سرزنش دیگران، ۱۵ـ ترک احسان نابجا، ۱۶ـ حقگویی، ۱۷ـ کمشماری خوبیها، ۱۸ـ زیاد دیدن بدیها.
[۳] غرر الحکم: ۴۱۵۴.
[۴] غرر الحکم: ۴۲۴۵ و ۴۲۴۳.