وَ ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… تَرکِ التَّعیِیر.[۱]
در تبیین این فراز نورانی سخن به اینجا رسید که نه تنها سرزنش کردن شخصِ گنهکار، مذموم است؛ بلکه وظیفه کسانی که با این گونه بیماران روحی برخورد می‌کنند، مهربانی کردن با آنهاست تا درمان بیماری‌شان تسهیل گردد.
گفتنی است، در متون روایی ما مهربانی کردن با هر بیمار روانی که بیماری او ناشی از گناه است، توصیه نشده است؛ بلکه این برخورد مخصوص بیمارانی است که امید به درمان آنها وجود دارد. برخورد ما با کسانی که روح‌شان به گونه‌ای بیمار شده که امیدی به درمانشان نیست، یعنی به نقطه‌ای از تباهی و فساد رسیده‌اند که به کلی روح آنها تاریک شده و قساوت قلب گرفته‌اند، به گونه دیگری باید باشد.
در کافی شریف روایت شده که امام صادق (علیه السّلام) از جدّشان امیر المؤمنین (علیه السّلام) نقل فرموده‌اند:
أمَرَنا رَسولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله، أن نَلقى أهلَ المعَاصی بِوُجوهٍ مُکفَهِرَّهٍ.[۲]
پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به ما دستور داد که با گنه‌پیشگان، با چهره‌هاى در هم کشیده، رو به رو شویم.
همچنین در روایت دیگری از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) چنین آمده است:
تَقَرَّبوا إلَى اللَّهِ تَعالى بِبُغضِ أهلِ المَعاصی، وَ القَوهُم بِوُجوهٍ مُکفَهِرَّهٍ، و التَمِسوا رِضا اللَّهِ بِسَخَطِهِم، و تَقَرَّبوا إلَى اللَّهِ بِالتَّباعُدِ مِنهُم. [۳]
با نفرت از گنهکاران، به خداوند متعال نزدیک شوید و با این افراد، با تُرش‌رویى برخورد کنید و با خشم گرفتن بر آنان، خشنودىِ خدا را بجویید و با دورى کردن از آنها، به خدا نزدیک شوید.
با در نظر گرفتن این روایات در کنار روایاتی که در جلسات قبل خواندیم که توصیه به برخورد مهربانانه با گنهکاران داشت، معلوم می‌شود مقصود از اهل معاصی در این روایات، کسانی هستند که امیدی به اصلاح آنان نیست و خوب برخورد کردن با آنان تأثیری ندارد.
از دیگر مواردی که جای برخورد مهربانانه با گنهکار نیست، جایی است که قرار است بر او حدّ شرعی جاری شود، در این مواقع نیز نباید گفت: «مهربانی کنید و حدّ بر او نزنید!» چه اینکه می‌فرماید:
﴿وَ لا تَأْخُذْکُمْ بِهِما رَأْفَهٌ فِی دِینِ اللَّهِ﴾.[۴]
یعنی، نباید رأفت و محبّت کاذب نسبت به زن و مرد زناکار شما را از اجراى حکم الهى مانع شود. کسی که آنقدر بی حیا است که در مقابل چهار شاهد عادل، مرتکب چنین گناهی می‌شود، رأفت و مهربانی با او معنا ندارد، بلکه مهربانی با او موجب فساد در جامعه می‌گردد. در روایتی از امام (علیه السّلام) چنین نقل شده است:
رَحمَهُ مَن لا یَرحَمُ تَمنَعُ الرَّحمَهَ، وَ استِبقاءُ مَن لا یُبقى یُهلِکُ الامَّهَ.[۵]
رحم کردن به کسى که رحم نمى‌کند، مانع رحمت مى‌شود، و باقى گذاشتن کسى که جان‌ها از دست او به در نمى‌برند، امّت را به نابودى مى‌کشاند.
بنا بر این، مقتضاى محبّت به جامعه انسانى، نامهربانی کردن با چنین افرادی است.
منبع : پایگاه آیت الله ری شهری
الصحیفه السجّادیّه: الدعاء ۲۰.
[۲] الکافی، شیخ کلینی، ج۵، ص۵۹، ح۱۰.
[۳] کنز العمّال، متقی هندی، ج۳، ص۷۹، ح۵۵۸۵.
[۴] سوره نور، آیه ۲.
[۵] غرر الحکم، تمیمی آمدی، ج۴، ص۹۶، ح۵۴۳۰.
