به طورى که از مجلات و مطبوعات طبى استفاده مى شود، طب جدید نزد بعضى از دانشمندان به عصر گیاهان دارویى بازگشت کرده است و به منافع آن به دیده اعتبار مى نگرد و اثر طبیعى آن را در معالجه برخى از بیماریها مى پذیرد، به طورى که پزشکان در مناسبتهاى گوناگون بیماران خود را به استفاده از آن وادار مى کنند، چون مى بینند که استفاده از گیاهان دارویى در عین تأثیرگذارى ضررى ندارد یا ضرر آن اندک است .
تعجبى ندارد، زیرا که پیشرفت فکرى بشرى و تلاش او در راه کشف حقیقت به ناچار اندیشمندان و محققان و افکار روشن را به عمق بعضى از منافعى که خدا در گیاهان طبیعى گذاشته، رهنمون مى شود تا آثارى را که خدا در آنها قرار داده به دست آورند.
در آن هنگام که اطباء از فوائد گیاهان دارویى غافل بودند و یا آن را در جاى خود به کار نمى بردند، پیشوایان دین حنیف و دانشمندان اسلام از آن غافل نبودند و از فوائد و خواص آن چیزهایى را گفته اند که کتابها از آن پر است و احادیث بسیارى در این زمینه از ائمه معصومین (علیهم السلام) رسیده است. (1)
اینک برخى از سخنان طبى و راهنماییهاى بهداشتى امام صادق (علیه السلام) را در باره گیاهان نقل مى کنیم و با سخنان پزشکان این عصر تطبیق مى دهیم؛ گیاهانى که پزشکان، پس از گذشت زمانى طولانى به منافع آن پى بر برده اند و تفصیل مطلب را به کتابهاى مفصل واگذار مى کنیم .
خواص گیاهان
1- سیر

امام صادق (علیه السلام) فرمود: با سیر مداوا کنید ولى پس از خوردن آن به مسجد نروید. (2)
و فرمود: پیامبر مى فرمود: سیر بخورید که آن دواى هفتاد نوع بیمارى است. (3)
این سخنى است که امام (علیه السلام) در مقام هدایت و ارشاد اصحاب خود فرموده است ولى آیا آنها دانستند که این گیاه عجیب به چند نوع بیمارى فایده دارد؟ البته نه، ولى اکنون در قرن بیستم، علم پیشرفت کرده و به مغز سخن امام رسیده است .
روزنامه هاى فرانسه مقاله اى را از دکتر «ریم» پخش کرد که مجله «الحکمه» چاپ لبنان آن را تحت عنوان «گوارا باد سیر» به عربى ترجمه کرد. در این مقاله آمده است :
خوشحال خواهى شد اگر بدانى که پزشکان در فارماکولوژى جایگاه شایسته این گیاه را به آن داده اند و گفته اند کارگرانى که در هرم «خوفو» در مصر در سال 5400 پیش از میلاد کار مى کردند زیاد مى کردند زیاد سیر مى خوردند تا بدنشان قوى شود و از بیماریها نجات یابند.
در جاى دیگر از این مجله آمده که تجربه هاى پزشکان معروف مانند «سالین» و «لوتر» و «دویریه» و دیگران روشن کرده که سیر بلورهایى را که در بدن جمع مى شوند و باعث تصلب شرایین مى گردند، از بین مى برد و خون را رقیق مى کند.
در طب جدید ثابت شده که سیر عضله هاى قلب را تقویت مى کند و فشار خون را تنظیم و خون را تصفیه مى کند و با این کار بیمارى هایى که از فساد خون ناشى مى شود مانند سختى حیض در زنها، مداوا مى کند. همچنین سیر پیرى زود رس و بواسیر و روماتیسم را از بین مى برد و مجارى تنفسى را باز مى کند و تنگى نفس را بهبود مى بخشد و بعضى از انواع سل ریوى را معالجه مى کند بخصوص اگر با شیر با هم خورده شود، چون به میکروب «کخ» که عامل بیمارى سل است تأثیر مى گذارد.
همچنین سیر در برابر بیماریهایى مانند آنفولانزا و طب مصونیت ایجاد مى کند و رنگ صورت را زیبا و سرخ مى کند و روده ها را بخصوص در اطفال از عفونت پاک مى سازد و از تیفوئید و دیفترى و خروسک حفظ مى کند.
گفته شده در شهرهایى که مصرف سیر زیاد است عمرها طولانى است واز سلامت خوبى برخوردارند: به اضافه اینکه سیر باعث پاکسازى عفونتهاى داخلى و از بین رفتن التهابها و زخمهاى مزمن و حاد معده مى شود؛ حیض و ادرار را به خوبى دفع مى کند و سنگریزه و کرم را در اطفال برطرف مى سازد.
این بود برخى از فوائدى که اطباء درباره این گیاه به دست ما رسیده است و بقیه هفتاد نوع بیمارى را که در حدیث آمده باید از کتابهاى طبى مفصل جستجو کرد. به کلام امام صادق (علیه السلام ) بنگرید که چگونه در عصرى که اهل آن نمى توانستند چیزى را درک کنند، سخن گفته است .
2- پیاز

امام صادق (علیه السلام ) فرمود: پیاز بخورید که در آن دو خاصیت وجود دارد: «لثه ها را محکم مى سازد و بر نیروى جنسى مى افزاید».(4)
و نیز فرمود: «پیاز پشت را محکم و بشره را زیبا مى کند»(5)
و نیز فرمود: «پیاز خستگى را از بین مى برد و اعصاب را قوى مى سازد و میل جنسى را زیاد مى کند و تب را مى برد».(6)
این سخن را امام صادق (علیه السلام ) در قرن دوم هجرى و پیش از کشف منافع پیاز در طب امروز، فرموده است و در زمان او پیاز چیز بى ارزشى بوده ولى امروز تجربه هائى که درباره این گیاهان به عمل آمده ، و اسرار و منافع آنها را نشان مى دهد و مى بینیم که دکتر لاکوفسکى پس از آزمایشهاى بسیار فواید پیاز را بدست آورده و اثبات کرده که در پیاز ماده اى است که ضد سرطان است همان بیمارى مرموزى که دانشمندان در کشف عامل آن رنج بسیار کشیده اند.
دکتر لاکوفسکى مى گوید: تجربه ها را ادامه مى دهیم و امید داریم که پیاز در آینده علاج کننده بعضى از بیماریها باشد.
دکتر دامر مى گوید: پیاز در آن واحد هم طعام است و هم دوا و پزشکان آن را براى افزایش ادرار و درمان بیماریهاى کلیوى و استسقاء به کار مى برند و بهتر است که به صورت خام خورده شود.
پزشک دیگرى مى گوید: پیاز محتواى ماده باارزشى است که باعث تخفیف درد در بینى و حلق و مجارى تنفسى مى گردد و مانند آنها این چیزى است که طب جدید درباره منافع پیاز به آن رسیده است و در آینده ، بقیه آنچه امام گفته است کشف خواهد شد، پس درست بیندیش و انصاف بده که امام چقدر از طب آگاهى داشته است و او این مطلب را از پدران و نیاکانش از منبع وحى به دست آورده و استاد و مدرس و معلمى ندیده است .
3- ترب

پزشکان در خواص این گیاه گفته اند که آن ادرار را زیاد مى کند، معده را براى هضم غذا آماده مى سازد و هضم را آسان مى کند و رماتیسم را معالجه مى کند و نفخ شکم را از بین مى برد و گاهى هم نفخ ایجاد مى کند که مصلح آن نمک است و نیز سینه را صاف مى کند و اشتها آور است و بلغم را از بین مى برد و سنگریزه ها بخصوص سنگ کبد را مى شکند و خلط آور است و بواسیر را تسکین مى دهد.
مى گوییم: ترب داراى مواد معدنى مفید و محتواى ویتامینهاى ب – د – ث است .
امام صادق (علیه السلام) سیزده قرن پیش فرموده است:
ترب بخورید که در آن سه خاصیت است: «برگ آن بادها را مى شکند و مغز آن ادرار را آسان مى کند و باعث هضم غذا مى شود و ریشه آن بلغم را قطع مى کند».(7)
4- هویج

پزشکان در خواص هویج گفته اند که آن داراى مقدار زیادى قند گیاهى است که زود جذب مى شود ولى هضم آن براى کودکان دشوار است . آب آن مفید است و اگر همراه با عسل باشد مقوى باه است، همانگونه که براى امعاء و در تنگى نفس و ناراحتى اعصاب مفید است و به رشد بدن در سن کودکى کمک مى کند و ریگها را برطرف مى سازد و کرم روده را نابود مى کند، البته اگر خام خورده شود و همچنین باعث افزایش خون و جریان آن در بدن مى شود و جز آنچه گفته شد فوائد دیگرى هم دارد که طب امروز آن را کشف کرده و بیماران را به خوردن آن توصیه نموده است .
امام صادق (علیه السلام ) در حدیثى فرمود:
«هویج امانى از قولنج است و به بواسیر فایده دارد و بر قوه باه کمک مى کند»(8) و نیز فرمود: «خوردن هویج از کلیه ها مواظبت مى کند و میل جنسى را افزایش مى دهد»(9).
مى گوییم: هویج داراى ویتامینهاى آ – ب – مى باشد.
5- بادمجان

پزشکان در فواید آن گفته اند: بادمجان غذایى است که با بیشتر بیماریها سازگار است، مقوى معده و ملین سفتى هاست و اگر با سرکه همراه شود ادرار آور است و پخته آن برای زهره هم سودمند است .
امام صادق (علیه السلام ) فرمود:
«بادمجان بخورید که براى زهره مفید است و به صفرا زیان نمى رساند».(10)
«بادمجان بخورید که بیمارى را از بین مى برد و ضررى در آن نیست». (11)

________________________________
پی نوشت:
1- بنگرید به کتاب طب الائمه و طب الرضا و طب النبى و کتاب کشف الاخطار و کتاب بحار الانوار و کتابهاى دیگر که خواننده را از اطاله سخن در اینجا بى نیاز مى کند.
2- بحار ج 14
3- همان
4- الفصول المهمه ص 137.
5- همان .
6- کشف الاخطار
7- اصول کافى از کلینى
8- الفصول المهمه
9- کشف الاخطار
10- همان
11- همان

منبع:
طب النبى و طب الصادق
نویسنده: ابوالعباس مستغفرى و محمد خلیلى