سزا
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
المَصَائِبُ و الأَمراضُ و الأَحزَانُ فی الدُّنیا جَزَاءٌ .
[برخى] مصیبت ها، بیمارى ها و غم ها در دنیا، جزا[ى بدى ها ]هستند.
امام على علیه السلام :
کُلُّ امرئٍ یَلْقى ما عَمِلَ ، و یُجْزى بِما صَنَعَ .
هر انسانى کرده خود را مى بیند و سزاى کردارش را مى گیرد.
امام على علیه السلام :
لَن یَلقى جَزاءَ الشَّرِّ إلاّ عامِلُهُ ، لن یُجْزى جَزاءَ الخَیرِ إلاّ فاعِلُهُ .
سزاى بدى را جز بدکار نمى بیند و سزاى نیکى جز به نیکوکار نمى رسد.
سزاى بدى
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در حدیث معراج ـ فرمود :
فَنَادانِی مُنادٍ··· مَن هَمَّ مِن اُمَّتِکَ بسیِّئهٍ فَعَملَها کُتِبتْ عَلیهِ واحدَهً، و إنْ لَم یَعملْها لَم أکتُبْ عَلیهِ شَیئا .
پس منادى اى مرا ندا داد : ··· هر کس از امّت تو به کار زشتى اهتمام ورزد و آن را عمل کند ، یک گناه برایش نوشته مى شود و اگر آن را عمل نکند، چیزى بر او نخواهم نوشت.
سزاى نیکوکاران در دنیا
امام على علیه السلام :
مَن أحسَنَ العَملَ حَسُنَتْ لَهُ المُکافَأه .
هر که کار نیک کند، پاداش نیک مى گیرد.
سزاى نیکوکاران در آخرت
امام على علیه السلام :
مَن أیْقَنَ بالمُجازاهِ لَم یُؤْثِرْ غیرَ الحُسْنى .
هر که به سزا یقین داشته باشد جز کار خوب برنمى گزیند.
امام على علیه السلام :
مَن صَدّقَ بالمُجازاهِ لَم یُؤْثِرْ غیرَ الحُسْنى .
هر کس به سزا باور داشته باشد، جز کار نیکو را برنمى گزیند.
امام على علیه السلام :
على قَدْرِ البلاء یکونُ الجَزاءُ .
سزا به اندازه بلاست.
سزاى گنهکاران در دنیا
الکافى :
ـ سَألَ رَجُلٌ أبا عبدِ اللّه علیه السلام عَن قولِ اللّه ِ عزّ و جلّ : «فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَیْنَ أَسْفَارِنَا وَ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ فَجَعَلْناهُمْ أَحَادِیثَ وَ مَزَّقْناهُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ إنَّ فِى ذلِکَ لَأَیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ» (سبا،19) ـ فقال: هؤلاَءِ قَومٌ کانت لَهم قُرى متَّصِلهً یَنظرُ بَعضُهم إلى بَعضٍ، و أنهارٌ جارِیهٌ و أموالٌ ظاهِرهٌ، فکَفَرُوا نِعَم اللّه عزّ و جلّ و غیَّروا ما بِأنفسِهِم مِن عافَیهِ اللّه ، فَغَیَّر اللّه ُ ما بِهم مِن نِعمَهٍ «إِنَّ اللّه َ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتّى یُغَیّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»(رعد،11) فَأرسَلَ اللّه ُ عَلَیهِم سَیلَ العِرَم، فغرّقَ قُراهم، و خَرّبَ دِیارَهُم، و أذهَبَ أموالَهُم، و أبدَلَهُم مَکَانَ جنّاتِهِم جَنّتینِ ذَواتى أُکلٍ خَمْطٍ و أثلٍ، و شیءٍ من سِدرٍ قلیل، ثمَّ قال: «ذَلِکَ جَزَیْناهُم بِمَا کَفَرُوا وَ هَلْ نُجازِى إلاّ الْکَفُورَ»(سبا،17)
کسى از امام صادق علیه السلام درباره این گفته خدا پرسید که: «گفتند : پروردگارا! میان سفرهایمان فاصله انداز. و بر خویشتن ستم کردند پس آنها را [براى آیندگان موضوع ]حکایتها گردانیدیم و سخت تار و مارشان کردیم. قطعا در این [ماجرا]براى هر شکیباى سپاسگزارى عبرتهاست» . فرمود: آنان قومى بودند داراى قریه هاى بهم پیوسته به گونه اى که یکدیگر را مى دیدند و رودهاى جارى و اموال فراوان ؛ ولى نعمت هاى الهى را ناسپاسى کردند و عافیت الهى را که برخوردار بودند، تغییر دادند، پس خداوند نیز نعمت هایى را که داشتند دگرگون ساخت «خداوند حال قومى را تغییر نمى دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند». از این رو سیل ویرانگر را بر آنان فرستاد و قریه هاشان را غرق نمود و سرزمین هاشان را خراب کرد و اموالشان را از میان برد و به جاى باغهاشان ، دو باغ از درخت میوه تلخ و شوره گز با اندى درخت سدر قرار داد. پس از آن خداوند فرمود: «این [عقوبت] را به سزاى آنکه کفران کردند به آنان جزا دادیم و آیا جز ناسپاس را به مجازات مى رسانیم؟» .
منبع: میزان الحکمه، جلد دوم.
