ترس [از خدا]

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

رأسُ الحِکمَهِ مَخافَهُ اللّه ِ .
سرآمد حکمت ترس از خداست.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

جِماعُ الخَیرِ خَشْیَهُ اللّه ِ .
کانون خوبیها ترس از خداست .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

أعْلى النّاسِ مَنزِلَهً عِندَ اللّه ِ أخوَفُهُم مِنهُ .
بلند پایه ترین مردم نزد خدا ترسانترین آنها از اوست .

امام على علیه السلام :

الخَوفُ جِلْبابُ العارِفینَ .
ترس [از خدا] رداى خداشناسان است .

امام على علیه السلام :

الخَشیَهُ مِن عذابِ اللّه ِ شِیمَهُ المُتّقینَ .
ترس از عذاب خدا، خوى پرهیزگاران است .

امام على علیه السلام :

خَشیَهُ اللّه ِ جِماعُ الإیمانِ .
ترس از خدا کانون ایمان است .

امام على علیه السلام :

احْذَروا مِن اللّه ِ ما حَذّرَکُم مِن نَفْسِهِ ، و اخْشَوهُ خَشیَهً یَظْهَرُ أثَرُها علَیکُم .
از خدا برحذر باشید ، چنان که او شما را از خودش برحذر داشته است و از او بترسید آن گونه که آثار آن در شما آشکار شود .

امام على علیه السلام ـ در وصیّت خود به هنگام وفات به فرزندش حسن علیه السلام ـ فرمود :

اُوصیکَ بخَشْیَهِ اللّه ِ فی سِرِّ أمْرِکَ و عَلانِیَتِکَ .
تو را وصیّت مى کنم که در نهان و آشکار از خدا بترسى .

امام على علیه السلام :

اسْتَعِینوا على بُعدِ المَسافَهِ بطُولِ المَخافَهِ .
براى پیمودن راه دراز (سفر آخرت) از ترس طولانى [از خدا و عذاب آخرت ]کمک بگیرید .

امام على علیه السلام :

إنّ اللّه َ إذا جَمعَ النّاسَ نادى فیهِم مُنادٍ : أیُّها النّاسُ ، إنَّ أقْرَبَکُمُ الیَومَ مِن اللّه ِ أشَدُّکُم مِنهُ خَوفا .
آن گاه که خداوند [ در روز قیامت ]مردم را گرد آوَرَد، آواز دهنده اى در میان آنان ندا دهد که : اى مردم ! امروز نزدیکترین شما به خداوند کسى است که [در دنیا] بیش از همه خدا ترس بوده است .

امام زین العابدین علیه السلام :

ابنَ آدَمَ ، لا تَزالُ بخَیرٍ ··· ما کانَ الخَوفُ لکَ شِعارا و الحُزنُ دِثارا .
اى فرزند آدم ! تا زمانى که ترس [از خدا] جامه زیرین تو باشد و اندوه بالاپوشت پیوسته در خیر و خوبى خواهى بود .

امام باقر علیه السلام :

تَحرَّزْ مِن إبْلیسَ بالخَوفِ الصّادِقِ ، و إیّاکَ و الرّجاءَ الکاذِبَ ؛ فإنّه یُوقِعُکَ فی الخَوفِ الصّادِقِ .
با ترس راستین، خود را از ابلیس حفظ کن و از امید دروغین بپرهیز ؛ زیرا که تو را در ترس واقعى مى افکند .

امام باقر علیه السلام :

لا مُصیبَهَ کعَدَمِ العَقلِ ، و لا عدَمَ عَقلٍ کقِلّهِ الیَقینِ ، و لا قِلّهَ یَقینٍ کفَقدِ الخَوفِ ، و لا فَقدَ خَوفٍ کقِلّهِ الحُزنِ على فَقْدِ الخَوفِ .
مصیبتى چون بى خردى نیست و بى خردیى چون کم یقینى و کم یقینیى چون نترسیدن [از خدا] و نترسیدنى چون نداشتن غم از دست دادن ترس [از خدا] .

بحار الأنوار : حفص گوید:

ما رأیْتُ أحَدا أشَدَّ خَوفا على نَفْسِهِ مِن موسى بنِ جعفرٍ علیهما السلام ، و لا أرْجى للنّاسِ مِنهُ .
هیچ کس را بیمناکتر بر نفس خویش و امیدوارتر [به خدا] براى مردم از موسى بن جعفر علیهما السلام ندیدم.
از خدا چنان بترس که گویى او را مى بینى

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

ثَلاثٌ مُنْجِیاتٌ ··· خَوفُ اللّه ِ فی السِّرِّ کأنّکَ تَراهُ ، فإنْ لَم تَکُن تَراهُ فإنّهُ یرَاکَ .
سه چیز نجات بخش است ··· ترس از خدا در نهان چنان که گویى او را مى بینى ؛ چه اگر تو او را نمى بینى او تو را مى بیند.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در سفارش خود به على علیه السلام ـ فرمود :

اُوصیکَ فی نَفْسِکَ بخِصالٍ فاحْفَظْها عنّی ··· الثّالثهُ : الخَوفُ مِن اللّه ِ عزّ ذِکْرُهُ کأنّکَ تَراهُ .
تو را به داشتن خصلتهایى سفارش مى کنم . آنها را از من به خاطر بسپار··· سوم: ترس از خداوند عزّ و جلّ، چنان که گویى او را مى بینى .

امام صادق علیه السلام :

خَفِ اللّه َ کأنّکَ تَراهُ ، فإنْ کُنتَ لا تَراهُ فإنَّهُ یَراکَ ، فإنْ کُنتَ تَرى أنّهُ لا یَراکَ فَقد کَفَرتَ ، و إنْ کُنتَ تَعْلَمُ أنّهُ یَراکَ ثُمَّ اسْتَتَرْتَ عنِ المَخْلوقینَ بالمَعاصی و بَرَزْتَ لَهُ بِها فَقد جَعَلْتَهُ فی حَدِّ أهْوَنِ النّاظِرینَ إلَیکَ .
از خدا چنان بترس که گویى او را مى بینى ؛ چه، اگر تو او را نمى بینى، او تو را مى بیند . اگر فکر کنى که او تو را نمى بیند ، هر آینه کافر شده اى و اگر بدانى که او تو را مى بیند و با این حال دور از چشم مردم و در برابر دیدگان خدا گناه کنى، بی گمان او را در حدّ پست ترین بینندگان خود قرار داده اى .
خدا ترسى به اندازه خدا شناسى است

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن کانَ باللّه ِ أعْرَفَ کانَ مِن اللّه ِ أخْوَفَ .
هرکه خدا شناس تر باشد خدا ترس تر است .

امام على علیه السلام :

أعْلَمُ النّاسِ باللّه ِ سُبحانَهُ أخْوَفُهُم مِنهُ .
عالمترین مردم به خداوند سبحان، ترسانترین آنها از اوست .

امام على علیه السلام :

أکْثَرُ النّاسِ مَعرِفَهً لنَفْسِهِ أخْوَفُهُم لرَبِّهِ .
خود شناس ترین مردم ، خدا ترس ترین آنهاست .

امام باقر علیه السلام :

فی حِکمَهِ آلِ داوودَ : یا بنَ آدَمَ ، أصْبَحَ قلبُکَ قاسِیا و أنتَ لعَظَمهِ اللّه ِ ناسِیا ، فلَو کُنتَ باللّه ِ عالِما و بعَظَمَتِهِ عارِفا لَم تَزَلْ مِنهُ خائفا .
در حکمت آل داوود آمده است : اى فرزند آدم ! دلت سخت گشته است و بزرگى خدا را از یاد برده اى ؛ اگر خدا را مى شناختى و بزرگیش را مى دانستى ، همواره از او ترسان بودى .

امام صادق علیه السلام :

مَن عَرَفَ اللّه َ خافَ اللّه َ ، و مَن خافَ اللّه َ سَخَتْ نَفْسُهُ عنِ الدُّنیا .
آن که خدا را شناخت، از خدا ترسید و آن که از خدا ترسید، دل از دنیا برکنْد .
مؤمن میان دو ترس به سر مى برد

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

ألا إنّ المؤمنَ یَعْمَلُ بینَ مَخافَتَینِ : بینَ أجَلٍ قَد مَضى لا یَدْری ما اللّه ُ صانِعٌ فیهِ ، و بینَ أجَلٍ قد بَقِیَ لا یَدْری ما اللّه ُ قاضٍ فیهِ ، فلْیَأخُذِ العَبْدُ المؤمنُ مِن نَفْسِهِ لنَفْسِهِ و مِن دُنیاهُ لآخِرَتِهِ ، و فی الشَّیْبَهِ قَبلَ الکِبَرِ ، و فی الحیاهِ قَبلَ المَماتِ؛ فوالّذی نَفْسُ محمّدٍ بِیَدِهِ ، ما بَعدَ الدُّنیا مِن مُسْتَعْتَبٍ ، و ما بَعدَها مِن دارٍ إلاّ الجَنّهَ أوِ النّارَ .
همانا مؤمن میان دو ترس کار مى کند : میان زمانى که از عمرش گذشته است و نمى داند خدا با او چه مى کند، [و مى آمرزدش یا نه!] و میان زمانى که از عمرش باقى مانده است و نمى داند خدا درباره او چه حکم خواهد کرد . پس ، باید که بنده مؤمن، از خود براى خود، و از دنیایش براى آخرتش و در جوانى، پیش از پیرى و در زندگى، پیش از فرا رسیدن مرگ ، بهره برگیرد ؛ زیرا سوگند به آن که جان محمّد در دست اوست، پس از دنیا دیگر عذرخواهى و توبه اى در کار نیست و بعد از آن، سرایى جز بهشت یا دوزخ نباشد .

امام على علیه السلام :

إنّ المؤمنَ لا یُصْبِحُ إلاّ خائفا و إنْ کانَ مُحْسِنا ، و لا یُمْسِی إلاّ خائفا و إنْ کانَ مُحْسِنا ، لأنّهُ بَینَ أمْرَینِ : بَینَ وَقْتٍ قد مَضى لا یَدْری ما اللّه ُ صانِعٌ بهِ ، و بینَ أجَلٍ قدِ اقْتَربَ لا یَدْری ما یُصیبُهُ مِن الهَلَکاتِ .
مؤمن ، هرچند نیکوکار باشد، شب و روز را در بیم و هراس به پایان مى برد؛ زیرا او میان دو حالت قرار دارد: زمانى که گذشته است، و نمى داند خدا با او چه کرده است و اجلى که نزدیک گشته، و نمى داند چه خطراتى گریبان گیرش خواهد شد .

امام صادق علیه السلام :

المؤمنُ بَینَ مَخافَتَینِ: ذَنبٌ قَد مَضى لا یَدْری ما صَنعَ اللّه ُ فیهِ ، و عُمرٌ قَد بَقیَ لا یَدْری ما یَکْتَسِبُ فیهِ مِن المَهالِکِ ، فهُو لا یُصْبِحُ إلاّ خائفا و لا یُصْلِحُهُ إلاّ الخَوفُ .
مؤمن میان دو ترس به سر مى برد : گناهى که در گذشته کرده است و نمى داند خدا با آن چه کرده است [و آن را بخشیده یا نه!] و عمرى که باقى مانده است و نمى داند در آن مدت چه گناهان مهلکى مرتکب خواهد شد؛ بنا بر این ، مؤمن پیوسته ترسان است و جز ترس اصلاحش نکند .
مؤمن در بیم و امید به سر مى برد

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

لَو تَعْلَمونَ قَدْرَ رَحمَهِ اللّه ِ لاتَّکَلْتُم علَیها و ما عَمِلْتُم إلاّ قلیلاً ، و لَو تَعْلَمونَ قَدْرَ غَضَبِ اللّه ِ لَظَنَنْتُم بأنْ لا تَنْجوا .
اگر اندازه رحمت خدا را بدانید بر آن تکیه خواهید کرد و جز اندکى عمل نخواهید کرد و اگر اندازه خشم خدا را بدانید خواهید پنداشت که هرگز نجات نمى یابید .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

لو یَعلَمُ المؤمنُ ما عِندَ اللّه ِ مِن العُقوبَهِ ما طَمِعَ فی الجَنّهِ أحَدٌ ، و لَو یَعْلَمُ الکافِرُ ما عِندَ اللّه ِ مِن الرَّحمَهِ ما قَنَطَ مِن الجَنّهِ أحَدٌ .
اگر مؤمن از کیفر خدا آگاه بود، هیچ کسى به بهشت امید نمى بست و اگر کافر از رحمت خدا آگاه بود هیچ کسى از بهشت نومید نمى شد .

امام على علیه السلام :

خَیرُ الأعْمالِ اعْتِدالُ الرَّجاءِ و الخَوفِ .
بهترین کارها، برابر بودن بیم و امید است .

امام على علیه السلام :

خَفْ ربَّکَ خَوفا یَشغَلُک عن رَجائهِ ، و ارْجُهُ رَجاءَ مَن لا یَأمَنُ خَوفَهُ .
از پروردگارت چنان بترس که تو را از امید بستن به او باز دارد و چونان کسى به او امید بند که اُمیدش خالى از ترس نیست.

امام على علیه السلام :

إنِ اسْتَطَعْتُم أنْ یَشْتَدَّ خَوفُکُم مِن اللّه ِ و أنْ یَحْسُنَ ظَنُّکُم بهِ فاجْمَعوا بَینَهُما ، فإنّ العَبدَ إنّما یکونُ حُسنُ ظَنِّهِ برَبّهِ على قَدْرِ خَوفهِ مِن رَبّهِ ، و إنَّ أحسَنَ النّاسِ ظَنّا باللّه ِ أشَدُّهُم خَوفا للّه ِ .

اگر مى توانید میان ترس شدید از خدا و خوش گمانیتان به او ، جمع کنید ؛ زیرا خوش گمانى (امیدوارى) بنده به خدا، به اندازه بیم او از پروردگارش مى باشد. خوش گمانترین مردم به خداوند، خدا ترس ترین آنان است .

امام صادق علیه السلام :

یَنْبَغی للمؤمنِ أنْ یَخافَ اللّه َ خَوفا کأنّهُ یُشْرِفُ على النّارِ ، و یَرْجوَهُ رَجاءً کأنّهُ مِن أهْلِ الجَنّهِ .
سزاوار است که مؤمن از خداوند چنان بترسد که گویى بر لبه دوزخ قرار دارد، و به او چنان امیدوار باشد که گویى اهل بهشت است .

امام صادق علیه السلام :

ارْجُ اللّه َ رَجاءً لا یُجَرّئُکَ على مَعاصیهِ ، و خَفِ اللّه َ خَوفا لا یُؤْیِسُکَ مِن رَحمَتِهِ .
به خداوند چنان امیدوار باش که تو را بر انجام گناهان بى پروا نکند و از خدا چنان بترس که تو را از رحمت او نومید نسازد .

امام صادق علیه السلام : پدرم علیه السلام مى فرمود:

إنّهُ لَیس مِن عَبدٍ مؤمنٍ إلاّ و فی قَلْبهِ نُورانِ : نورُ خِیفَهٍ و نورُ رَجاءٍ ، لَو وُزِنَ هذا لَم یَزِدْ على هذا ، و لَو وُزِنَ هذا لَم یَزِدْ على هذا .
هیچ بنده مؤمنى نیست مگر آن که در دلش دو نور است : نور ترس و نور امید که اگر هر یک از آنها را وزن کنى بر دیگرى فزونى نیابد .

امام صادق علیه السلام : از سفارشهاى لقمان به فرزندش این بود:

خَفِ اللّه َ عزّ و جلّ خِیفَهً لَو جِئْتَهُ ببِرِّ الثّقلَینِ لعَذّبَکَ ، و ارْجُ اللّه َ رجَاءً لَو جِئْتَهُ بذُنوبِ الثّقلَینِ لَرحِمَکَ .
از خداوند عزّ و جلّ چنان بترس که اگر نیکىِ جنّ و انس را نزدش آورى [باز گمان کنى که] تو را عذاب کند و به او چنان امیدوار باش که اگر گناهان جنّ و انس را نزدش ببرى، تو را خواهد بخشید .

لقمان علیه السلام ـ در اندرز به فرزندش ـ فرمود :

یا بُنَیَّ ، کُنْ ذا قَلبَینِ : قَلبٌ تَخافُ باللّه ِ .حدیث خَوفا لا یُخالِطُهُ تَفْریطٌ ، و قَلبٌ تَرجو بهِ اللّه َ رَجاءً لا یُخالِطُهُ تَغْریرٌ .
فرزندم ! داراى دو دل باش : با یک دل از خدا بترس ، ترسى که در آن تفریط راه نیابد و با دلى دیگر به خدا امیدوار باش ، امیدى که تو را غرّه نسازد .
نشانه هاى خدا ترس

امام على علیه السلام :

مَن رَجا شَیئا طَلَبهُ ، و مَن خافَ شَیئا هَربَ مِنهُ ، ما أدْری ما خَوفُ رجُلٍ عَرضَتْ لَهُ شَهْوَهٌ فلَم یَدَعْها لِما خافَ مِنهُ ! و ما أدْری ما رَجاءُ رجُلٍ نَزلَ بهِ بَلاءٌ فلَم یَصبِرْ علَیهِ لِما یَرْجو ! .
کسى که به چیزى امیدوار باشد ، در طلب آن بر مى آید و آن که از چیزى بترسد ، از آن مى گریزد . من نمى دانم ترس و بیمِ آن کسى که با خواهشى نفسانى رو به رو شود ، اما آن را ، به سبب آنچه از آن مى ترسد (عذاب و کیفر الهى) ، رها نمى کند، چه معنا دارد؟! و نمى دانم امیدوارى کسى که به سختى و مصیبتى گرفتار مى شود، اما امیدش [به اجر و ثواب الهى] او را به شکیبایى در برابر آن وا نمى دارد، چه مفهومى دارد؟!

امام على علیه السلام :

کُلُّ خَوفٍ مُحَقَّقٌ إلاّ خَوفَ اللّه ِ فإنّهُ مَعلولٌ ··· إنْ هُـو خافَ عَبدا مِن عَبیدِهِ أعْطاهُ مِن خَوفِهِ ما لا یُعْطی رَبَّهُ ، فجَعـلَ خَوفَهُ مِن العِبادِ نَقْدا ، و خَوفَهُ مِن خالِقهِ ضِمارا و وَعْدا .
هر ترسى حقیقى است ، جز ترس از خدا که بیمار است .حدیث ···اگر کسى از بنده اى از بندگان خدا بترسد ، از روى ترس، به گونه اى با او برخورد مى کند که با پروردگار خود نمى کند . پس، او ترس از بندگان را نقد قرار داده و ترس از آفریدگارِ خویش را نسیه و وعده .

امام على علیه السلام :

إنّ للّه ِ عِبادا کَسَرَتْ قُلوبَهُم خَشْیَهُ اللّه ِ ، فاسْتَکْفَوا عنِ المَنْطِقِ ، و إنّهُم لَفُصَحاءُ عُقَلاءُ ألِبّاءُ نُبَلاءُ ، یَسْبِقونَ إلَیهِ بالأعْمالِ الزّاکِیَهِ ، لا یَسْتَکثِرونَ لَهُ الکَثیرَ ، و لا یَرْضَونَ لَهُ القَلیلَ ، یَرَونَ أنفُسَهُم أنّهُم شِرارٌ ، و إنّهُمُ الأکْیاسُ الأبْرارُ .
همانا خداوند را بندگانى است که ترس از خدا دلهایشان را شکسته است و از این رو ، زبان در کام کشیده اند در حالى که مردمانى سخنور و خردمند و صاحب دل و نجیب هستند، با اعمال پاک به سوى خدا مى شتابند، اعمال زیاد را در پیشگاه او زیاد نمى شمارند و به عمل اندک خشنود نمى شوند ، خود را بدترین مردمان مى دانند، در حالى که مردمانى زیرک و نیکو کارند.

امام على علیه السلام :

العَجَبُ مِمَّن یَخافُ العِقابَ فلَم یَکُفَّ ، و رَجا الثَّوابَ فلَم یَتُبْ و یَعْمَلْ ! .
تعجب است از کسى که از کیفر مى ترسد ولى از گناه باز نمى ایستد، و به پاداش امید دارد، اما توبه و عمل نمى کند!

امام على علیه السلام :

مَن خافَ رَبَّهُ کَفّ ظُلْمَهُ .
کسى که از پروردگار خویش بترسد از ستمکارى خود دارى کند .

امام باقر علیه السلام :

لا خَوفَ کخَوفٍ حاجِزٍ ، و لا رَجاءَ کرَجاءٍ مُعینٍ .
هیچ ترسى چون ترسِ بازدارنده [از گناه و کیفر شدن] و هیچ امیدى چون امیدِ یارى کننده [بر کار نیک و رسیدن به ثواب الهى] نیست .

امام صادق علیه السلام :

لا یکونُ العَبدُ مؤمنا حتّى یکونَ خائفا راجِیا ، و لا یکونُ خائفا راجِیا حتّى یکونَ عامِلاً لِما یَخافُ و یَرْجو .
بنده، مؤمن نباشد مگر آن گاه که بیمناک و امیدوار باشد و بیمناک و امیدوار نباشد مگر آن گاه که بیم و امید او را به عمل کشاند .

امام صادق علیه السلام :

الخائفُ مَن لَم تَدَعْ لَهُ الرَّهْبهُ لِسانا یَنْطِقُ بهِ .
خائف [از خدا] کسى است که هراس، زبانى برایش نگذاشته که با آن سخن بگوید .

امام صادق علیه السلام :

إنّ حُبَّ الشَّرَفِ و الذِّکْرِ لا یَکونانِ فی قَلبِ الخائفِ الرّاهِبِ .
جاه خواهى و شهرت طلبى در قلبِ انسانِ ترسانِ هراسان [از خداوند و عذاب او ]وجود ندارد .

امام کاظم علیه السلام :

إنّه لَم یَخَفِ اللّه َ مَن لَم یَعْقِلْ عنِ اللّه ِ ، و مَن لَم یَعْقِلْ عنِ اللّه ِ لَم یَعْقِدْ قَلبُهُ على مَعرِفَهٍ ثابِتَهٍ یُبْصِرُها و یَجِدُ حقَیقَتَها فی قَلبِهِ ، و لا یَکونُ أحَدٌ کذلکَ إلاّ مَن کانَ قَولُهُ لفِعْلِهِ مُصَدِّقا ، و سِرُّهُ لعَلانِیَتِهِ مُوافِقا .
از خدا نترسد آن که درباره او نیندیشد ؛ و کسى که داراى بصیرت الهى .حدیث نباشد ، دلش با شناخت استوارى که آن را ببیند و حقیقتش را در دل خویش بیابد پیوند نخورد . و هیچ کس چنین نباشد مگر آن که گفتارش کردارش را تأیید کند و باطنش با ظاهرش سازگار باشد .
تفسیر ترس

امام على علیه السلام :

لا تَخافوا ظُلْمَ رَبِّکُم ، و لکنْ خافوا ظُلْمَ أنْفُسِکُم .
از ستم پروردگارتان نترسید [زیرا او به کسى ستم نمى کند] بلکه از ستم خود بر خویش بترسید .

امام على علیه السلام :

لا تَخَفْ إلاّ ذَنْبَکَ ، لا تَرْجُ إلاّ رَبَّکَ .
جز از گناه خود مترس و جز به پروردگار خویش امید مبند .

امام على علیه السلام :

لا یَرْجُوَنَّ أحَدٌ مِنکُم إلاّ رَبَّهُ ، و لا یَخافَنَّ إلاّ ذَنْبَهُ .
هیچ یک از شما نباید جز به پروردگار خویش امید بندد و جز از گناه خویش بترسد.

امام على علیه السلام :

حَسْبُ المَرءِ مِن کَمالِ المُرُوَّهِ تَرْکُهُ ما لا یَجْمُلُ بهِ ··· و مِن صلاحِهِ شِدَّهُ خَوفِهِ مِن ذُنوبِهِ .
در کمال جوانمردى آدمى همین بس، که آنچه را زیبنده او نیست فرو گذارد ··· و در کمال پاکى و درستى او همین بس، که از گناهان خویش بسیار هراسان باشد .

امام على علیه السلام :

إذا خِفْتَ الخالِقَ فَرَرْتَ إلَیهِ ، إذا خِفْتَ المَخْلوقَ فَرَرْتَ مِنهُ .
هر گاه از آفریدگار بترسى به سوى او گریزى و هرگاه از مخلوق بترسى از وى بگریزى.

تفسیر منسوب به امام عسکرى علیه السلام :

نَظرَ أمیر المؤمنین علیّ علیه السلام إلى رَجُلٍ فرأى أثّرَ الخَوفُ علَیهِ ، فقال : ما بالُکَ ؟ قالَ : إنّی أخافُ اللّه َ ، قالَ : یا عبدَ اللّه ِ ، خَفْ ذُنوبَکَ ، و خَفْ عَدلَ اللّه ِ علَیکَ فی مَظالِمِ عِبادِهِ ، و أطِعْه فیما کَلّفَکَ ، و لا تَعْصِهِ فیما یُصْلِحُکَ ، ثُمّ لا تَخَفِ اللّه َ بعدَ ذلکَ ، فإنّهُ لا یَظْلِمُ أحَدا ، و لا یُعذِّبُهُ فَوقَ اسْتِحْقاقِهِ أبَدا ، إلاّ أنْ تَخافَ سُوءَ العاقِبَهِ بأنْ تُغَیِّرَ أو تُبَدِّلَ . فإنْ أرَدْتَ أنْ یُؤمِنَکَ اللّه ُ سُوءَ العاقِبَهِ فاعْلَمْ أنّ ما تَأتیهِ مِن خَیرٍ فبفَضْلِ اللّه ِ و تَوْفیقهِ ،و ما تَأتیهِ مِن شَرٍّ فبإمْهالِ اللّه ِ و إنْظارِهِ إیّاکَ ، و حِلْمِهِ عَنکَ .
از محمّد بن زیاد و محمّد بن سیّار ، امام على علیه السلام هنگامى که مردى را دید که آثار ترس در او هویدا بود فرمود : تو را چه شده است؟ عرض کرد: از خدا مى ترسم. حضرت فرمود: اى بنده خدا! از گناهان خویش بترس، و از این که بر بندگان او ستم کنى و خداوند به عدل خود با تو رفتار کند هراسان باش، تکالیف او را انجام ده و از فرمانهاى او، که تو را اصلاح مى کند ، سرپیچى مکن . چون این کارها را کردى، دیگر از خداوند ترسى به دل راه مده، که او به هیچ کس ستم نمى کند و هرگز کسى را بیش از آنچه سزاوار باشد، عذاب نمى دهد، مگر آن که از بد عاقبتى و این که اعمال و رفتارت تغییر یابد، ترسان باشى. اگر خواهى که خداوند تو را از بد فرجامى در امان دارد، این را بدان که هر کار خوبى که مى کنى، از فضل و توفیق خداست و هر کار بدى که مى کنى، از امهال و فرصت دهى خداوند به تو و بردبارى او نسبت به تو مى باشد.
ثمرات ترس

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

لَو خِفْتُمُ اللّه َ حقَّ خِیفَتِهِ لَعَلِمْتُمُ العِلمَ الّذی لا جَهلَ مَعهُ ، و لَو عَرَفْتُمُ اللّه َ حقَّ مَعرِفَتِهِ لَزالتْ بِدُعائکُمُ الجِبالُ .
اگر از خدا چنان که باید و شاید بترسید هر آینه دانشى به دست آورید که از هر گونه جهل و نادانى به دور است، و اگر خداى را چنان که باید و شاید بشناسید، هر آینه با دعاى شما کوهها از جاى کنده شود.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن خافَ أدْلَجَ ، و مَن أدْلَجَ بَلغَ المَنزِلَ . ألاَ إنَّ سِلْعَهَ اللّه ِ غالِیَهٌ ، ألاَ إنّ سِلْعَهَ اللّه ِ الجَنّهُ .
آن که [از خطر راه و راهزنان ]بترسد شبانه حرکت کند و کسى که شَب رو باشد ، به منزل رسد . بدانید که کالاى خدا گرانبهاست ، بدانید که کالاى خدا بهشت است .

امام على علیه السلام :

مَن خافَ أدْلَجَ .
آن که بترسد، شبانه راه پیماید.

امام على علیه السلام :

الخَوفُ سِجْنُ النّفْسِ عَن الذُّنوبِ ، و رادِعُها عنِ المَعاصی .
ترس ، بازداشتگاه نفس از گناهان و جلوگیرنده آن از نا فرمانیهاست .

امام على علیه السلام :

نِعْمَ الحاجِزُ عنِ المَعاصی الخَوفُ .
ترس، بازدارنده خوبى است از گناهان.

امام على علیه السلام :

خَفِ اللّه َ خَوفَ مَن شَغَلَ بالفِکْرِ قَلْبَهُ، فإنّ الخَوفَ مَظِنَّهُ الأمْنِ و سِجْنُ النّفْسِ عنِ المَعاصی .
از خداوند چونان کسى بترس که دل خویش را با اندیشه [درباره خدا ]مشغول داشته است؛ زیرا ترس، جایگاه امن و بازداشتگاه نفس از گناهان است .

امام على علیه السلام :

مَن کَثُرَتْ مَخافَتُهُ قَلّتْ آفَتُهُ .
آن که ترسش [از خدا] زیاد باشد کمتر آسیب بیند .

امام صادق علیه السلام ـ درباره آیه «و براى آن که از مقام پروردگار خویش بترسد دو بهشت است» ـ فرمود :

مَن عَلِمَ أنّ اللّه َ یَراهُ و یَسْمعُ ما یَقولُ و یَعلَمُ ما یَعمَلُهُ مِن خَیرٍ أو شَرٍّ ، فیَحْجِزُهُ ذلکَ عنِ القَبیحِ مِن الأعْمالِ فذلکَ الّذی خافَ مَقامَ رَبِّهِ ، و نَهى النّفسَ عنِ الهَوى .
کسى که بداند خداوند او را مى بیند و گفته هایش را مى شنود و هر کار خوب و بدى بکند، خدا از آن آگاه است، و بدین سبب از زشت کارى باز ایستد ، او همان کسى است که از مقام پروردگار خویش ترسیده و نفْس را از هوى و هوس باز داشته است .
هرکه از خدا بترسد، همه چیزاز او بترسد

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن خافَ اللّه َ عزّ و جلّ خافَ مِنهُ کُلُّ شَیءٍ ، و مَن لَم یَخَفِ اللّه َ أخافَهُ اللّه ُ مِن کلِّ شَیءٍ .
هرکه از خداوند عزّ و جلّ بترسد، همه اشیاء از او بترسند و هرکه از خدا نترسد، خداوند او را از همه چیز بترساند .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَنِ اتَّقى اللّه َ أهابَ اللّه ُ مِنهُ کُلَّ شَیءٍ ، و مَن لَم یَتّقِ اللّه َ أهابَهُ اللّه ُ مِن کُلِّ شَیءٍ .
هر که از خدا بترسد، خداوند همه چیز را از او هراسان کند و هرکه از خدا نترسد، خداوند او را از همه چیز هراسان سازد .

امام على علیه السلام :

مَن خافَ اللّه َ آمَنَهُ اللّه ُ سُبحانَهُ مِن کُلِّ شَیءٍ ، مَن خافَ النّاسَ أخافَهُ اللّه ُ سُبحانَهُ مِن کُلِّ شَیءٍ .
هرکه از خدا ترسد، خداوند او را از هر چیز در امان دارد و هرکه از مردم ترسد، خداوند سبحان او را از همه چیز هراسان کند.

امام حسن علیه السلام :

مَن عَبدَ اللّه َ عَبّدَ اللّه ُ لَهُ کُلَّ شَیءٍ .
هر که خدا را بندگى کند خداوند همه اشیاء را بنده او گرداند .

امام صادق علیه السلام :

مَن خافَ اللّه َ أخافَ اللّه ُ مِنهُ کُلَّ شَیءٍ ، و مَن لَم یَخَفِ اللّه َ أخافَهُ اللّه ُ مِن کُلِّ شَیءٍ .
هرکه از خدا بترسد خداوند همه چیز را از او بترساند و هرکه از خدا نترسد خداوند او را از همه چیز ترسان کند .

الأمالى للطوسى ـ به نقل از صفوان الجمّال ـ : امام صادق علیه السلام به معلّى بن خنیس فرمود ـ :

یا مُعلّى ، اعْزِزْ باللّه ِ یُعْزِزْکَ . قالَ : بما ذا یا بنَ رسولِ اللّه ِ ؟ قالَ : یا مُعلّى ، خَفِ اللّه َ تعالى یَخَفْ مِنکَ کُلُّ شَیءٍ .
اى معلّى! از خداوند، عزّت و قدرت بخواه تا تو را قدرتمند و توانا کند . عرض کرد : چگونه ، یا بن رسول اللّه ؟ فرمود : اى معلّى ! از خدا بترس ، تا همه چیز از تو بترسد.

امام هادى علیه السلام :

مَنِ اتّقى اللّه َ یُتّقى .
هر که از خدا پروا کند، همگان از او پروا کنند .
نقش خدا ترسى در ایمنى

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن عَرَضَتْ لَهُ فاحِشَهٌ أو شَهْوَهٌ فاجْتَنَبَها مِن مَخافَهِ اللّه ِ عزّ و جلّ حَرّمَ اللّه ُ علَیهِ النّارَ ، و آمَنَهُ مِن الفَزَعِ الأکْبَرِ ، و أنْجَزَ لَهُ ما وَعدَهُ فی کِتابهِ فی قَولهِ : «و لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنّتانِ» .

هر که با عملى زشت یا خواهشى نفسانى رو به رو شود و از ترس خداوند عزّ و جلّ از آن دورى کند، خداوند آتش را بر او حرام گرداند و از آن ترس و وحشت بزرگ (روز قیامت) در امانش دارد و آنچه را در کتاب خود در آیه «و براى آن که از مقام پروردگارش بترسد دو بهشت است» به او وعده داده است، برایش عملى سازد .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

و عِزَّتی و جَلالی ، لا أجْمَعُ على عَبْدی خَوفَینِ ، و لا أجْمَعُ لَه أمْنَینِ ، فإذا أمِنَنی فی الدُّنیا أخَفْتُهُ یَومَ القِیامَهِ ، و إذا خافَنی فی الدُّنیا أمِنْتُهُ یَومَ القِیامَهِ .
خداى تبارک و تعالى فرمود: به عزّت و جلالم سوگند که براى بنده ام دو ترس و دو امنیت فراهم نمى آورم : اگر در دنیا خود را از من ایمن بداند در روز رستاخیز او را هراسان کنم و اگر در دنیا از من بترسد در روز قیامت او را ایمن گردانم .

امام على علیه السلام :

الخَوفُ أمانٌ .
ترس، [مایه]امنیت است.

امام على علیه السلام :

مَن خافَ أمِنَ .
آن که ترسید، در امان مانْد .

امام على علیه السلام :

ثَمرَهُ الخَوفِ الأمنُ .
میوه ترس ، امنیت است .

امام على علیه السلام :

خَفْ تأمَنْ ، و لا تَأمَنْ فتَخَفْ .
بترس، تا ایمن بمانى ، و خود را در امان مدان، که گرفتار ترس مى شوى .

امام على علیه السلام :

خَفْ رَبَّکَ و ارْجُ رَحمتَهُ؛ یُؤْمِنْکَ مِمّا تَخافُ و یُنِلْکَ ما رَجَوتَ .
از پروردگارت بترس و به رحمت او امیدوار باش، تا تو را از آنچه مى ترسى، ایمن دارد و به آنچه امید دارى ، برساند .

امام على علیه السلام :

لا یَنْبَغی للعاقِلِ أنْ یُقیمَ على الخَوفِ إذا وَجدَ إلى الأمْنِ سَبیلاً .
خردمند را نسزد که چون راه رسیدن به امنیت را بیابد ، باز هم ترس پیشه کند .

امام حسین علیه السلام ـ در پاسخ به این گفته که : چقدر از پروردگارت ترسانى؟! ـ فرمود :

لا یَأمَنُ یَومَ القِیامَهِ إلاّ مَن خافَ اللّه َ فی الدُّنیا .
در روز رستاخیز ایمن نیست مگر آن کس که در دنیا از خداوند ترسان باشد .

امام صادق علیه السلام :

مِسْکینٌ ابنُ آدَمَ ! لَو خافَ مِن النّارِ کما یَخافُ مِن الفَقْرِ لأَمِنَهُما جَمیعا ، و لو خافَ اللّه َ فی الباطِنِ کما یَخافُ خَلْقَهُ فی الظّاهِرِ لسَعِدَ فی الدّارَینِ .
بیچاره آدمیزاد ! اگر همچنان که از نادارى مى ترسد ، از دوزخ مى ترسید، از هر دوى آنها در امان مى ماند، و اگر همچنان که در آشکار از مردم مى ترسد، در نهان نیز از خدا مى ترسید، در هر دو سراى سعادتمند مى شد .

امام کاظم علیه السلام :

إنّ اللّه َ ··· لَم یُؤمِنِ الخائفینَ بقَدْرِ خَوفِـهِم ، و لکنْ آمَنَهُـم بقَـدْرِ کَرَمِهِ و جُودِهِ .حدیث
خداوند ··· ترسندگان را نه به اندازه خوف و ترس آنان ، بلکه به اندازه کرم و بخشندگى خود [از عذاب ]ایمن مى گرداند .
انواع ترس

أنواعُ الخَوفِ خَمسهٌ : خَوفٌ ، و خَشْیَهٌ ، و وَجَلٌ ، و رَهْبَهٌ ، و هَیْبَهٌ . فالخَوفُ للعاصینَ ، و الخَشْیَهُ للعالِمینَ ، و الوَجَلُ للمُخْبِتینَ ، و الرَّهْبَهُ للعابِدینَ ، و الهَیْبَهُ للعارِفینَ . أمّا الخَوفُ فلأجْلِ الذُّنوبِ قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و لِمَنْ خافَ مَقامَ ربِّهِ جَنّتانِ» (رحمن،46) و الخَشْیَهُ لأجْلِ رُؤیَهِ التَّقْصیرِ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «إنَّما یَخْشَى اللّه َ مِن عِبادِهِ العُلَماءُ» (فاطر،28) و أمّا الوَجَلُ فلأجْل تَرْکِ الخِدْمَهِ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «الّذینَ إذا ذُکِرَ اللّه ُ وَجِلَتْ قُلوبُهُم»(انفال،2)و الرَّهْبَهُ لرؤیَهِ التَّقْصیِر ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و یَدْعُونَنا رَغَبا و رَهَبا»(انبیاء90) .
و الهَیْبَهُ لأجْلِ شَهادَهِ الحقِّ عِندَ کَشْفِ الأسْرارِ ؛ أسْرارِ العارِفینَ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و یُحَذِّرُکُمُ اللّه ُ نَفْسَهُ» (آل عمران،28) یُشیرُ إلى هذا المَعنى .
الخصال : ترس پنج گونه است : خوف ، خشیت ، وَجَل ، رَهْبت ، و هیبت . خوف از آنِ گنهکاران است ، خشیت ویژه دانشمندان ، وَجَل از آنِ فروتنان و خاشعان، رهبت از آنِ عابدان ، و هیبت از آنِ عارفان. اما خوف، به خاطر گناهان است، خداوند متعال فرموده است: «و براى کسى که از مقام پروردگارش بترسد دو بهشت است» و خشیت، به سبب مشاهده تقصیر است، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او مى ترسند» و وَجَل، به سبب ترک خدمت است ، خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «آنان که چون یاد خدا شود، دلهایشان ترسان گردد»، و رهبت، به خاطر مشاهده تقصیر است، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «از روى امید و بیم ما را مى خوانند» و هیبت، به سبب مشاهده حقّ در هنگام کشف اسرار ، [یعنى ]اسرار عارفان مى باشد، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «خداوند شما را از خویش بر حذر مى دارد» که اشاره به همین معنا دارد .
بر حذر داشتن از ترسیدن از غیر خدا

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

ما سلّطَ اللّه ُ على ابنِ آدَمَ إلاّ مَن خافَهُ ابنُ آدَمَ ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم یَخَفْ إلاّ اللّه َ ما سَلّطَ اللّه ُ علَیهِ غَیرَهُ و لا وُکِلَ ابنُ آدَمَ إلاّ إلى مَن رَجاهُ ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم یَرْجُ إلاّ اللّه َ ما وُکِلَ إلى غَیرِهِ .
خداوند بر آدمى مسلّط نکرد مگر کسى را که آدمى از او مى ترسد . اگر آدمى از کسى جز خدا نمى ترسید خداوند جز خود کسى را بر او مسلط نمى کرد . و آدمى وا گذار نشد مگر به کسى که به او امید بست . اگر آدمى جز به خدا امید نمى بست به غیر خدا وا گذار نمى شد.

امام على علیه السلام ـ درباره کسى که او را نکوهش مى کرد ـ فرمود :

جَعلَ خَوفَهُ مِن العِبادِ نَقْدا ، و خَوفَهُ مِن خالِقِه ضِمارا و وَعْدا .
ترس از بندگان را نقد مى شمارد و ترس از آفریدگارش را نسیه و وعده .

امام على علیه السلام :

لَم یُوجِسْ موسى علیه السلام خِیفَهً على نَفْسِهِ ، بَلْ أشْفَقَ مِن غَلَبَهِ الجُهّالِ و دُوَلِ الضَّلالِ .
موسى علیه السلام هرگز برخود نترسید ، بلکه از چیره گشتن نادانان و پیروز شدن گمراهان ترسید .

امام على علیه السلام :

شَرُّ النّاسِ مَن یَخْشى النّاسَ فی رَبّهِ ، و لا یَخْشى رَبَّهُ فی النّاسِ .
بدترین انسان کسى است که در کار پروردگارش، از مردم بترسد ولى نسبت به مردم ، از پروردگار خویش نترسد .

امام صادق علیه السلام :

إنَّ المؤمنَ وَلیُّ اللّه ِ ، یُعینُهُ و یَصْنَعُ لَهُ ، و لا یَقولُ علَیهِ إلاّ الحقَّ ، و لا یَخافُ غَیرَهُ .
همانا مؤمن دوست خداست، یاریش مى رساند و براى او کار مى کند ، و درباره او جز حقّ نمى گوید، و از غیر او نمى ترسد.
آن جا که نباید ترسید

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

طُوبى لِمَن شَغَلَهُ خَوفُ اللّه ِ عَن خَوفِ النّاسِ .
خوشا آن که ترس از خدا او را از ترس از مردم باز داشته باشد .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

لا تَخَفْ فی اللّه ِ لَوْمَهَ لائمٍ .
در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کننده اى پروا به دل راه مده .

الخصال ـ به نقل از ابو ذرّ ـ :

أوْصانی رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله أنْ لا أخافَ فی اللّه ِ لَوْمَهَ لائمٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به من سفارش فرمود که در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنشگرى نهراسم .

امام على علیه السلام :

لا تَخافوا فی اللّه ِ لَوْمَهَ لائمٍ ، یَکْفِکُم مَن أرادَکُم و بَغى علَیکُم .
در راه خدا از سرزنش هیچ نکوهشگرى مترسید، که او شما را در برابر هر کس که بخواهد به شما گزندى برساند و ستمى روا دارد، محافظت مى کند .
از مکر خدا نباید ایمن بود

امام على علیه السلام :

مَن أمِنَ مَکْرَ اللّه ِ بَطَلَ أمانـهُ .
هرکه از مکر خدا ایمن نشیند، ایمن نمانَد .

امام حسین علیه السلام :

إیّاکَ أنْ تکونَ مِمَّن یَخافُ على العِبادِ مِن ذُنوبِهِم و یَأْمَنُ العُقوبَهَ مِن ذَنبِهِ ، فإنَّ اللّه َ تبارکَ و تعالى لا یُخْدَعُ عَن جَنّتِهِ ، و لا یُنالُ ما عِندَهُ إلاّ بطاعَتِهِ ، إنْ شاءَ اللّه ُ
از آنان مباش که بر بندگان از گناهانشان مى ترسند، اما خویشتن را از کیفر گناهان خویش ایمن مى شمارند؛ زیرا خداوند تبارک و تعالى در [اعطاى] بهشت خود، فریب نمى خورد و جز با طاعتِ خداوند به آنچه [از ثواب و بهشت ]نزد اوست نتوان رسید. اگر خدا خواهد.
برحذر داشتن از گستاخى

امام على علیه السلام :

مَن أصَرَّ على ذَنبِهِ اجْتَرى على سَخَطِ ربِّهِ .
کسى که بر گناهان خویش اصرار ورزد، در برابر خشم پروردگارش گستاخ و بى پروا شده است .

امام على علیه السلام :

تعالى اللّه ُ مِن قَوِیٍّ ما أحْلَمَهُ ! و تَواضَعْتَ مِن ضَعیفٍ ما أجْرَأکَ على مَعاصیهِ !
وه که چه بردبار است آن خداى نیرومند ! و تو موجود ناتوان چه گستاخى بر نافرمانى او!

امام على علیه السلام :

إنّ اللّه َ سُبحانَهُ لَیُبْغِضُ الوَقِحَ المُتَجَرّئَ على المَعاصی .
همانا خداوند سبحان، انسان وقیحِ گستاخ بر گناهان را دشمن دارد .

امام صادق علیه السلام :

إنّ قَوما أذْنَبوا ذُنوبا کثیرهً فأشْفَقوا مِنها و خافُوا خَوفا شَدیدا ، و جاءَ آخَرونَ فقالوا : ذُنوبُکُم علَیْنا ، فأنْزَلَ اللّه ُ عزّ و جلّ علَیهِمُ العَذابَ ، ثُمّ قالَ تبارکَ و تعالى : خافونی و اجْتَرَأتُم ؟! .
مردمى گناهان بسیار کردند و بر اثر آن هراسان شدند و [از عذاب خدا ]سخت بیمناک گشتند . عدّه اى آمدند و گفتند : گناهان شما به گردن ما . پس خداوند عزّ و جلّ بر آنان عذاب فرستاد و آن گاه خداوند متعال فرمود : آنان از من ترسیدند ، و شما گستاخى کردید؟!
رفتار مناسب در هنگام ترس از چیزى

امام على علیه السلام :

إذا خِفْتَ صُعوبَهَ أمْرٍ فاصْعُبْ لَهُ یَذِلَّ لکَ ، و خادِعِ الزَّمانَ عَن أحْداثِهِ تَهُنْ علَیکَ .
هرگاه از سختى کارى ترسیدى در برابر آن سرسختى نشان ده ، رامت مى شود، و در برابر حوادث روزگار چاره اندیشى کن ، بر تو آسان مى شوند .

امام على علیه السلام :

إذا هِبْتَ أمْرا فقَعْ فیهِ ، فإنّ شِدَّهَ تَوقّیهِ أعْظَمُ مِمّا تَخافُ مِنهُ .
هر گاه از کارى ترسیدى خود را به کام آن بینداز ؛ زیرا ترس از آن کار زیانبارتر از اقدام به آن کار است .
گوناگون

امام على علیه السلام :

مَن لَم یُخِفْ أحَدا لَم یَخَفْ أبدا .
هرکه کسى را نترساند هرگز نترسد .

امام صادق علیه السلام :

إذا دَخَلتَ مَدْخَلاً تَخافُهُ فاقْرَأ هذهِ الآیهَ: «رَبِّ أدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ و أخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْقٍ و اجْعَلْ لی مِن لَدُنْکَ سُلْطانا نَصیرا» .حدیث ، فإذا عایَنْتَ الّذی تَخافُهُ فاقْرَأ آیهَ الکُرْسِیِّ .
هرگاه وارد جایى شدى که مى ترسى، این آیه را بخوان : «ربّ ادخلنى مدخل صدق و اخرجنى مخرج صدق و اجعل لى من لدنک سلطاناً نصیراً (پروردگارا! مرا به ورودگاه راستین وارد و از خروجگاه راستین خارج کن و از جانب خویش ، قدرتى یاریگر برایم قرار بده)» و هرگاه کسى را که از او مى ترسى دیدى آیه الکرسى بخوان .

امام رضا علیه السلام :

مَن لَم یَخَفِ اللّه َ فی القَلیلِ لَم یَخَفْهُ فی الکَثیرِ .
کسى که در [گناهِ] اندک از خدا نترسد در [گناهِ] بسیار هم از او نمى ترسد .

میزان الحکمه،جلد سوم.