نویسنده:احمد مبلغى
بعثت، هجوم نور به قلب تاریکى است. عاشقان کوى محمد نقد دل را به پاى محبت او نثار مى‌کنند تا صفاى باطن به دست آورند. دل را به چشمه معرفت او مى‌سپارند تا با زلال احکام الهیش زنگار از درون بزدایند. کشتى‌نشین دریاى اهل بیت(ع) محمد مى‌شوند تا سوار بر امواج فقه به ساحل سعادت راه یابند!
آنچه پیامبر(ص) بر این مردم خواند یکسره مایه حیات است و وسیله نجات. راهى هموار در داغستان دنیا که پاى اندیشه بشر را از ریگ خطا مصون مى‌دارد. و احکامى سراسر حکمت که ریشه در فطرت انسان دارد. او که درهاى باغ سبز معرفت را بر پیروان مکتب خویش گشود، و پیام‌آور این حکمت‌بود، به یقین شخصیتى بزرگ دارد و ستودنى. دل او آسمان معرفت الهى است و کلامش باران رحمت‌خداوند!
و حال که چنین است‌بر پویندگان راه محمد است آن پیام‌آور مهر و صداقت را بشناسند و جان خویش را آینه روشنى از او گردانند و در راه احترامش بکوشند.
آنچه به فهرست مى‌کشانیم وظایفى است‌بر عهده همه ما که راه حق شناسى و احترام گذارى به خاتم پیامبران را مى‌آموزد. او که جرعه حیات به ما نوشاند بیش از هر کس سزاوار احترامى بى‌شایبه است، هر چند که از عهده حق او برنیاییم.
از طرف دیگر این وظایف، آینه‌اى است که ما را با چهره نورانى پیامبر(ص) آشنا مى‌سازد گرچه سیماى به حق پیوسته و از دنیا گسسته محمد(ص) هرگز در چشم دنیایى‌مان نمى‌گنجد; ولى
آب دریا را اگر نتوان کشید هم بقدر تشنگى باید چشید
پس بر شیفتگان او است که این وظایف را بشناسند و بدانند که هر یک از آنها انگشت اشاره به سیماى نورانیش دارند.

گواهى دادن به بندگى و رسالت پیامبر(ص)
گواهى دادن به بندگى و رسالت پیامبر(ص) در کنار گواهى به یگانگى خداوند سبحان، اهمیت و فضیلتى استثنایى دارد، تا آنجا که امیرمؤمنان فرمود: و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف میزان ترفعان منه و ثقل میزان توضعان منه.
گواهى دادن به یگانگى خداوند متعال [همان گونه که در متن حدیث آمده] و بندگى و رسالت محمد(ص) دو گواهى دادنى است که سخن را بالا و عمل را دو چندان مى‌سازند. ترازویى که این دو از آن برداشته شوند سبک و ترازویى که این دو در آن نهاده شوند سنگین خواهد بود.
بعلاوه که گواهى دادن به بندگى و رسالت پیامبر صلى الله علیه و آله در تشهد نماز واجب است.

احترام به پیامبر(ص)
شخصى به حضور امام صادق(ع) رسید. حضرت(ع) حال او را جویا شد. گفت: خداوند به من فرزندى داده است. امام پرسید: نامش را چه گذاشته‌اى؟ گفت: محمد! امام(ع) با شنیدن این نام صورتش را به عنوان احترام نزدیک زمین آورد و گفت: محمد، محمد، محمد! آنگاه ادامه داد: خودم، فرزندانم، پدرم، مادرم و تمام اهل روى زمین به فداى رسول خدا(ص) .
مالک امام مالکیان مى‌گوید: جعفر صادق(ع) هنگامى که نام پیامبر(ص) را مى‌برد رنگ چهره‌اش تغییر مى‌یافت. تا آنجا که بازشناخته نمى‌شد من کسى را چون او اینچنین نیافتم.

پاسداشت‌حرمت پیامبر(ص)
بزرگداشت پیامبر(ص) تا بدانجاست که اعتکاف در مسجد پیامبر(ص) به ویژه در سه روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه از اعتکاف در دیگر مساجد ثواب بیشترى دارد.و آن که پس از سه روز اقامت و روزه در مدینه حاجتى از خداوند بطلبد حاجتش روا شود.
و به موجب پاره‌اى از روایات اقامت در شهر آن حضرت (مدینه) بر اقامت در مکه ترجیح دارد.
بر پایه احادیث‌براى ورود به مدینه منوره و خروج از آن و وداع با پیامبر صلى‌الله علیه و آله یا زیارت آن حضرت و نیز ورود به مسجد پیامبر مستحب است غسل کنند.
همچنین مسافرى که قصد اقامت در مدینه نکرده و باید بر طبق قاعده نماز را شکسته بخواند مى‌توان در مسجد پیامبر صلى الله علیه و آله نماز را به اختیار خود شکسته یا تمام بخواند.
البته سه مکان دیگر نیز داراى این حکم‌اند: مسجد الحرام، مسجد کوفه و حائر سیدالشهداء.
نیز به احترام آن حضرت روزه گرفتن در میلاد پیامبر (هفدهم ربیع الاول) ثواب یک سال روزه دارد. و روزه در عید مبعث ثواب دو سال.
بعلاوه در این روز شاد کردن مؤمنان و دادن صدقه یکى از آداب شمرده شده است.

اسوه‌پذیرى
قرآن، پیامبر(ص) را اسوه نیکو مى‌خواند (لکم فى رسول اسوه حسنه) و نهج البلاغه، محبوبترین بنده خدا را کسى مى‌داند که از این اسوه زیباى بشریت، درس گیرد (و احب العباد الى الله المتاسى بنبیه)

دوست داشتن پیامبر(ص)
قل ان کان اباؤکم و ابنائکم و اخوانکم و ازواجکم و عشیرتکم و اموال اقترفتموها و تجاره تخشون کسادها و مساکن ترضونها احب الیکم من الله و رسوله و جهاد فى سبیله فتربصوا حتى یاتى الله بامره.(قرآن کریم)
اى پیامبر! بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خویشاوندان و دارایى‌هایى که به دست آورده‌اید و تجارتى که از کسادى آن مى‌ترسید و خانه‌هایى که از آنها خرسندید نزد شما از خدا و رسولش و کارزار در راه او محبوبتر است پس منتظر باشید تا خدا امر و فرمانش را بر شما فرود آورد.
همان پیامبرى که به اطاعتش امر شده‌ایم خود بر پیروى از عترتش سخت تاکید کرده است. از حدیث ثقلین گرفته تا حدیث‌سفینه و صدها حدیث دیگر همگى اطاعت از اهل بیت(ع) را ضرورى شمرده‌اند.

پیروى از پیامبر(ص)
قرآن مى‌فرماید:
… و اطیعوا الرسول‌و از پیامبر اطاعت کنید.

پیروى از عترت پیامبر(ص)
همان پیامبرى که به اطاعتش امر شده‌ایم خود بر پیروى از عترتش سخت تاکید کرده است. از حدیث ثقلین گرفته تا حدیث‌سفینه و صدها حدیث دیگر همگى اطاعت از اهل بیت(ع) را ضرورى شمرده‌اند. از نظر امیر مؤمنان(ع) این اطاعت‌باید به صورت یک ملازمت کامل با آنان شکل بپذیرد یعنى از اهل بیت(ع) نه اندکى جلوتر بیفتیم و نه اندکى عقب‌تر. آن حضرت(ع) فرمود: فالزموا سمتهم… ولا تسبقوهم فتضلوا و لا تتاخروا عنهم فتهلکوا
همواره ملازم طریقه آنان باشید. نه از آنان پیشى گیرید که به گمراهى مى‌افتید و نه از آنان عقب بمانید که به هلاکت مى‌رسید.

دروغ بستن بر پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: من کذب على متعمدا فلیتبوء مقعده من النار.
هر کسى بعمد بر من دروغ بندد در آتش جاى گیرد. (گفتنى است دروغ بستن بر پیامبر(ص) روزه را باطل مى‌کند.)

بپا داشتن سنت پیامبر(ص)
از نظر امیرمؤمنان، بپا داشتن سنت پیامبر(ص) خصلت اهل ایمان و وظیفه حکومت اسلامى است.

ترک نکردن سنت پیامبر(ص)
پبامبر(ص) فرمود: سته لعنهم الله … التارک لسنتى شش نفرند که خداى متعال آنها را لعنت مى‌کند یکى از آنها کسى است که سنت مرا ترک کند.

تغییر ندادن سنت پیامبر(ص)
در ذکر صلوات امام صادق(ع) به رسول خدا(ص) چنین مى‌خوانیم.
اللهم العن الذى … غیروا سنه نبیک‌خداوندا لعنت کن کسانى را که سنت پیامبر را تغییر دادند، … هزاران هزار لعنت!

ترجیح دادن پیامبر(ص)
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: حبى خالط دماء امتى فهم یؤثرونى على الآباء و على الامهات و على انفسهم.
دوستى من با خونهاى امت من آمیخته شده است. آنها مرا بر پدران و مادران و خودشان ترجیح مى‌دهند.

فرو آوردن صدا در محضر پیامبر(ص)
خداى متعال بر حفظ مقام آخرین برگزیده خود در سوره حجرات مى‌فرماید:
یا ایها الذین آمنوا لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبى و لا تجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض.
اى مؤمنان، صداى خود را فراتر از صداى پیامبر(ص) نکنید و براى او سخن بلند مگویید مانند بلند سخن گفتن برخى از شما براى برخى دیگر.

بى‌تابى در رحلت پیامبر(ص)
امیرمؤمنان(ع) در رحلت پیامبر(ص) بر سر قبر آن حضرت(ع) گفت: فغان و بیتابى قبیح است مگر بر تو.

خشنود کردن دخت پیامبر(ص)
رضایت فاطمه زهرا(س) دخت گرامى پیامبر(ص) معیار رضایت الهى است. پیامبر(ص) در تکیه بر این امر، رضایت فاطمه(ع) را رضایت‌خویش و رضایت‌خویش را رضایت‌خداوند معرفى مى‌نمود و ناخرسندى و خشم زهرا7 را ناخرسندى خود و خشم خود را غضب خداوند مى‌دانست.

یادکرد اجداد پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: اذا بلغ نسبى الى عدنان فامسکوا هر گاه نسب من به هنگام شمردن، به عدنان، [جد بیستم پیامبر(ص)] رسید توقف کنید. [و از آن پس را دنبال نکنید.]

ماه ویژه پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: شعبان ماه من است، خداوند رحمت کند آنکه مرا در این ماه (اطاعت پروردگار و روزه) کمک کند.
امیرمؤمنان(ع) فرمود: از زمانى که نداى پیامبر(ص) را نسبت‌به شعبان شنیدم روزه این ماه را ترک نکردم و آن را تا آخر عمرم ترک نخواهم کرد ان شاء الله

زیارت پیامبر(ص)
زیارت قبر شریف پیامبر(ص) از پرفضیلت‌ترین زیارتهاست. آن حضرت خود فرموده است: کسى که بعد از رحلتم قبرم را زیارت کند مانند کسى است که به دیدار من در زمان حیاتم آمده است. و (در روایت دیگرى فرمود) من شفیع او در قیامت‌خواهم شد.
زیارت قبر پیامبر(ص) تا آنجا اهمیت دارد که مستحب است آن را بر حج استحبابى ترجیح دهیم. این زیارت در مواردى استحباب بیشترى دارد. از جمله:
1- به هنگام حج زیارت قبر شریف پیامبر صلى الله علیه و آله براى کسانى که به حج رفته‌اند استحباب بسیار دارد به گونه‌اى که اگر حجاج از انجام آن سر باز زنند بر حاکم اسلامى است آنان را به انجامش موظف دارد.
رضایت فاطمه زهرا(س) دخت گرامى پیامبر(ص) معیاررضایت الهى است.
2- در روز ولادت رسول اکرم(ص) (هفدهم ربیع‌الاول) در این روز چنانچه نتوان بر سر قبر آن حضرت حاضر شد مى‌توان از دور حضرت را زیارت کرد.
3- در مبعث نبوى‌9 (بیست و هفتم رجب) زیارت پیامبر(ص) در این روز مستحب است.

سلام کردن به پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: اگر نمى‌توانید به زیارت قبر من بیایید به سویم سلام بفرستید که آن نیز به من مى‌رسد. در روایت دیگرى از امام کاظم(ع) مى‌خوانیم: هنگامى که به رواق پیامبر(ص) داخل یا از آن خارج مى‌شوى بر او سلام کن و همچنین از دور به او سلام کن. در روایت‌براى کنار قبر پیامبر(ص) «سلام‌» با کیفیت‌خاصى وارد شده است.
در دو مورد سلام کردن به پیامبر(ص) جایگاه ویژه‌اى پیدا مى‌کند:
1- در نماز، مستحب است قبل از گفتن سلام واجب در نماز، السلام علیک ایها النبى و رحمه الله و برکاته گفته شود.
2- در سجده سهو، براى سجده سهو اذکارى وارد شده که‌گفتن یکى از آنها واجب است. از جمله آن اذکار این است: بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبى و رحمه الله و برکاته.

زیارت نوادگان پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: من زار احدا من ذریتى زرته یوم القیامه‌کس که فردى از ذریه مرا زیارت کند، زیارت کنم او را در روز قیامت

صلوات فرستادن
خداى متعال در قرآن کریم مى‌فرماید: ان الله و ملائکته یصلون على النبى، یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیماخدا و فرشتگان بر پیامبر(ص) درود مى‌فرستند. اى کسانى که ایمان آورده‌اید، شما نیز بر او درود فرستید و او را کاملا فرمان برید.
در بیان فضیلت صلوات بر پیامبر(ص) و آل او روایات فراوانى وارد شده است که به دو روایت اشاره مى‌کنیم:
1- امام رضا(ع) فرمود: من لم یقدر عن ما یکفر به ذنوبه فلیکثر من الصلاه على محمد و آله‌کسى که نمى‌تواند گناهان خویش را با توبه و انابه و تحمل رنج عبادت محو کند باید بسیار بر محمد و آل او صلوات بفرستد.
2- ما فى المیزان شئ اثقل من الصلاه على محمد و آل محمدچیزى به اندازه صلوات بر محمد و آل او در ترازوى اعمال سنگینى نمى‌کند.
صلوات در چهار مورد حکم ویژه‌اى پیدا مى‌کند:
الف. در تشهد نماز واجب است.
ب. هنگام ذکر نام پیامبر(ص).
در این صورت هر چند واجب نیست ولى در مورد ترک آن دو حدیث نبوى تکان‌دهنده وجود دارد:
1- البخیل حقا من ذکرت عنده فلم یصل على‌حقیقتا بخیل کسى است که مرا پیش او یاد کنند و بر من صلوات نفرستد.
کسى که نمى‌تواند گناهان خویش را با توبه و انابه‌و تحمل رنج عبادت محو کند باید بسیار بر محمدو آل او صلوات بفرستد.
2- کسى که به هنگام یاد شدن از من صلوات را فراموش کند خداوند او را در پیدا کردن راه بهشت دچار اشتباه مى‌کند.
ج. در روز مبعث‌یکى از آداب ویژه، بسیار صلوات فرستادن است.
د. در دو خطبه نماز جمعه
در هر دو خطبه باید بر محمد و آل او علیهم السلام درود فرستاد.
ه. در سجده سهو
براى این سجده چند ذکر وارد شده که انجام یکى از آنها واجب است. بیشتر این ذکرها شامل صلوات است مانند: «بسم الله و بالله و صلى الله على محمد و آل محمد» و «بسم الله و بالله اللهم صل على محمد و آل محمد»

محترم شمردن خون، مال و آبروى گواهى‌دهنده به رسالت
کسى که بعد از شهادت به یگانگى خداوند سبحان، به رسالت پیامبر(ص) گواهى دهد خون، مال و آبروى او محترم مى‌گردد و احکام ازدواج و … در حق او جارى مى‌شود.
در حدیث آمده: به حقنت الدماء و علیه جرت المناکح و المواریث‌با گفتن شهادتین خونها محترم شمرده مى‌شود و بر پایه آن احکام ازدواج و ارث جارى مى‌گردد.

کشتن دشنام دهنده پیامبر
همه فقیهان اسلام بر این عقیده‌اند که باید دشنام‌دهنده پیامبر(ص) را کشت.

تعمیر قبر پیامبر(ص)
علامه مجلسى(ره) در این باره در کتاب شریف بحارالانوار روایاتى را برشمرده که گویاى استحباب تعمیر قبر پیامبر(ص) و قبور امامان(ع) است.

نام‌گذارى به اسم پیامبر(ص)
آن حضرت خود فرموده است: بورک لبیت فیه محمد و مجلس فیه محمد و رفقه فیه محمدخانه یا مجلس و گروهى که در آن محمدنام وجود دارد مبارک است.
ابى رافع مى‌گوید: از پیامبر شنیدم اگر نام فرزند را محمد نهادید با او بدرفتارى ننمایید، اذیتش نکنید و او را نزنید.
امام صادق(ع) به کسى که نام فرزندش را محمد نهاده بود فرمود: او را فحش نده، نزن و به او بدى نکن.

دوست داشتن عترت پیامبر(ص)
قرآن مى‌فرماید: قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فى القربى‌اى پیامبر، بگو از شما پاداشى جز دوستى خویشاوندانم نمى‌خواهم پیامبر(ص) فرمود: الزموا مودتنا اهل البیت‌7 فانه من لقى الله و هو یودنا دخل الجنه بشفاعتنا و الذى نفسى بیده لا ینفع عبدا عمله الا بمعرفه حقناهمواره به اهل بیت محبت ورزید. چه آنکه اگر کسى خداوند را ملاقات کند در حالى که ما را دوست مى‌دارد با شفاعت ما به بهشت رود. سوگند به کسى که جانم در دست اوست هیچ بنده‌اى از عمل خویش سود نمى‌برد مگر با شناختن حق ما.

نیازردن نوادگان پیامبر(ص)
پیامبر(ص) فرمود: به خدا سوگند نسبت‌به کسى که ذریه‌ام را بیازارد شفاعت نمى‌کنم.
نظر انداختن به فرزندان و نوادگان پیامبر(ص)النظر الى ذریه النبى(ص) عباده‌نظر انداختن به ذریه پیامبر(ص) عبادت است.
والامقام‌ترین فرزندان و نوادگان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند که وظایف امت نسبت‌به آنها آشکار است. بعد از ایشان باید به سادات بزرگوار احترام گذاشت و روایت فوق اینان را نیز شامل است. در روایتى مى‌خوانیم:
النظر الى جمیع ذریه النبى عباده ما لم یفارقوا منهاجه و لم یتلوثوا بالمعاصى‌نظر افکندن به تمام ذریه پیامبر(ص) عبادت است تا آن زمان که از راه آن حضرت(ص) جدا نشده و به معاصى آلوده نشوند.

قرائت‌سوره محمد
پیامبر(ص) فرمود: کسى که سوره محمد(ص) را قرائت کند خداى سبحان او را از نهرهاى بهشت‌سیراب خواهد کرد.
امام صادق(ع) فرمود: کسى که سوره محمد(ص) را قرائت کند هیچگاه در دین او شک درنیاید و همواره از شرک و کفر محفوظ ماند تا اینکه مرگش فرا رسد. و زمانى که مرد خداوند هزار فرشته در قبر او مى‌گمارد که درود فرستند و ثواب درودشان براى او باشد و وى را تشییع کنند تا در ایستگاه ایمنى و رحمت، نزد خدا نگاهش دارند. سپس او در امان خداوند سبحان و پناه محمد(ص) قرار مى‌گیرد.

نماز پیامبر(ص)
کسى از امام رضا(ع) در باره نماز جعفر طیار پرسید حضرت فرمود چرا غافلى از نماز حضرت رسول(ص)! بعد فرمود: دو رکعت نماز بجاى مى‌آورى و در هر رکعتى یک بار سوره حمد و پانزده بار سوره انا انزلناه مى‌خوانى و در رکوع و بعد از سر برداشتن از آن، و در هر دو سجده و بعد از سر برداشتن از هر کدام پانزده بار سوره انا انزلناه را قرائت مى‌کنى. از نماز که فارغ شدى میان تو و خداوند گناهى نمى‌ماند مگر اینکه آمرزیده و حاجتت‌برآورده مى‌شود.

نماز در روضه شریف
مستحب است میان منبر و قبر پیامبر(ص) نماز گذارده شود.

نماز مبعث
دو نوع نماز براى این روز وارد شده است:
الف: دوازده رکعت نماز دو رکعتى که در هر رکعت‌حمد و یک سوره آسان قرائت مى‌گردد. میان هر دو رکعت نماز دعاى خاصى دارد که ابتداى آن این است: الحمدلله الذى لم یتخذ ولدا …
ب: دوازده رکعت نماز که در هر رکعت‌حمد و سوره قرائت مى‌گردد و بعد از هر دو رکعت‌به صورت زیر عمل مى‌کند:
1- سوره حمد و سوره توحید و سوره قل اعوذ و برب الفلق و سوره قبل اعوذ برب الناس (چهار بار)
2- لا اله الا الله و الله اکبر و سبحان الله و الحمدلله و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظیم (چهار بار)
3- الله الله ربى لا اشرک به شیئا (چهار بار)
4- لا اشرک بربى احدا (چهار بار)

نماز روز میلاد
یکى از آداب روز میلاد پیامبر(ص) (هفدهم ربیع‌الاول) خواندن نمازى است که دو رکعت دارد و در هر رکعت‌بعد از حمد ده بار سوره انا انزلناه و ده بار سوره توحید خوانده مى‌شود.

وداع با قبر پیامبر(ص)
مستحب است کسى که مى‌خواهد از مدینه بیرون رود با قبر نبى‌9 وداع کند و مستحب است در وداع چنین بگوید:
صلى الله علیک السلام علیک لا جعله الله آخر تسلیمى علیک: خداوند بر تو درود فرستد. سلام بر تو! امیدواریم خداوند این سلام را آخرین عرض ارادت ما بر تو قرار ندهد. (وداع با پیامبر(ص) کیفیت‌خاصى دارد.)
منبع: ماهنامه کوثر