نماز در میان تمامی عبادات و مسایل معنوی و عرفانی از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردار است، از این رو تمامی انبیا، امامان و عارفان و عاشقان به ادای این فریضه الهی اشاره و سفارش کرده‌اند. نماز در زندگی و حیات انسان به اندازه‌ای ارزش دارد که اولیای الهی برای یک لحظه از آن غافل نبودند و از هر راهی که ممکن بود دیگران را هم به این عبادت ملکوتی تشویق می‌کردند.
امام محمد باقر (علیه السّلام) معروف به باقرالعلوم امام پنجم شیعیان نیز همانند دیگر معصومین در طول عمر پربرکت خود همواره به یاد خدا مشغول بود، در زهد و فضل و تقوا و آشنایی با رموز قرآن و سنت و تفسیر و احکام شرع سرآمد همگان بود. امام باقر (علیه السّلام) را از زاهدان بزرگ عالم اسلام خوانده‌اند به گونه‌ای که ابو نعیم با عبارت “الحاضر الذاکر” و”الخاشع الصابر” از ایشان یاد کرده است.
عطار نیشابوری کتاب تذکره الاولیاء خود را با یاد این امام خاتمه داده و به پیروی از هجویری از آن حضرت به “برهان ارباب مشاهدت” و “امام اولاد نبی” و “گزیده نسل علی” تعبیر کرده است. علاوه بر زهد عملی، بیانات آن حضرت در تفسیر الفاظی چون عبادت، محبت، غنا، تقوا، توکل و دنیا راهگشای کسانی بوده که دین را از وجهه معنوی و عرفانی می‌نگریسته‌اند.
کلینی از امام صادق (علیه السّلام) نقل کرده است که فرمود: “پدرم همواره ذکر خدا می‌گفت و افراد خانواده خود را هم به این کار سفارش می‌کرد.”
در روایتی از ابی ایوب پیرامون کیفیت نماز امام باقر (علیه السّلام) و امام جعفر صادق (علیه السّلام) آمده است: “هنگامی که امام باقر (علیه السّلام) و امام صادق (علیه السّلام) به نماز می‌ایستادند، رنگ صورت مبارکشان گاهی قرمز می‌شد، و گاهی زرد می‌گشت و، مثل این که این دو بزرگوار با کسی که با چشم او را می‌بینند مناجات می‌کردند.
بسیاری از بزرگان از جمله علامه مجلسی نقل کرده‌اند که در سفر حج امام باقر (علیه السّلام) را دیدند که غسل کرد و با پای برهنه وارد منطقه حرم شد، چون به مسجد الحرام رسید، به کعبه نگریست و با صدای بلند گریه کرد.آنگاه طواف کرد و بعد از نماز سربه سجده نهاد، هنگامی که سر از زمین برداشت محل سجده از بسیاری اشک مرطوب شده بود.
همچنین نقل شده است که امام باقر (علیه السّلام) در شبانه روز صد و پنجاه رکعت نماز می‌گزارد، و از امام صادق (علیه السّلام) روایت شده است که پدرش را بنابر وصیت خود او، در جامه‌ای که هنگام نماز بر تن می‌کرد به خاک سپردند.
آن امام بزرگوار از خوف خدا بسیار می‌گریست و هنگام مشکلات اهل بیت را جمع می‌کرد و با هم به ذکر و استغفار می‌پرداختند.
با وجود این که نماز به کسانی واجب است که به سن تکلیف رسیده باشند، اما به دلیل اهمیت و ارزش آن، امامان همواره سفارش می‌کردند که کودکان خود را از سنین شش و هفت سالگی به ادای این فریضه معنوی تشویق کنید.
در وسایل الشیعه پیرامون این مساله آمده است که: معاویه بن وهب از امام باقر(علیه السّلام)می‌پرسد: درچه زمانی کودکان خود را متوجه نماز کنیم؟ حضرت می فرماید: در هفت و شش سالگی. در جای دیگر ازاین کتاب نیز اشاره شده است: محمد بن مسلم که از یاران بی نظیر امامان است، از امام باقر یا امام صادق (علیه السّلام) می‌پرسد: کودک در چه زمانی نماز بخواند؟ حضرت می‌فرماید: وقتی که نماز را بفهمد.
عرضه می‌دارد: چه زمانی می‌فهمد تا خواندن نماز بر او لازم باشد؟ امام می‌فرماید: در شش سالگی. حلبی از راویان بزرگوار شیعه از امام صادق (علیه السّلام) نقل می‌کند که حضرت از پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه السّلام) روایت می‌کنند که ما فرزندانمان را در سن پنج سالگی به نماز امر می‌کنیم، پس شما آنان را به وقت هفت سالگی به دنیای نماز حرکت دهید.
در روایات بسیاری اشاره شده که امامان معصوم همواره انسان‌ها را از سبک شمردن نماز برحذر داشته‌اند،امام باقر(علیه السّلام) دراین‌باره می‌فرماید: “نمازت را سبک مشمار، به حقیقت که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به وقت مرگش فرمود: هرکس نماز را سبک انگارد از من نیست، هر کس شراب بنوشد از من نیست ، و الله قسم کنار کوثر بر من وارد نمی‌شود.”
همچنین از امام باقر (علیه السّلام) روایت شده که فرمودند: “نماز موجب استواری اخلاص و دوری از کبر است.”
آن حضرت در جای دیگر می‌فرماید: “شیعه ما تنها کسی است که تقوا پیشه و مطیع خداوند باشد.”
امام باقر (علیه السّلام) در خصوص ذکر و یاد خدا می‌فرماید: “گویا مومنان همان فقیهان (فرزانگان دین فهم) واهل اندیشیدن وپندگرفتن هستند.شنیده‌های دنیوی ، گوش آنها را از (شنیدن) یاد خدا کر نمی‌کند و زرق و برق دنیا چشم آنان را از یاد خدا کور نمی‌گرداند.
امام باقر (علیه السّلام) همچنین فرمود: “با بسیاری ذکر در خلوت ، به دل نرمی نایل شو.”
امام باقر (علیه السّلام) همواره مومنان را به ادای نماز در اول وقت سفارش کرده و می‌فرمودند: “بدان که اول وقت همیشه بهتر است پس تا جایی که می‌توانی به کار خیر بشتاب محبوبترین کارها نزد خدای عز و جل کاری است که بنده بر آن مداومت ورزد گر چه اندک باشد.”
نمازنخستین چیزی است که روز قیامت درباره‌اش سئوال می‌شود امام باقر(علیه السّلام) در این‌باره می‌فرماید: “نخستین چیزی که بنده برای آن حسابرسی می‌شود نماز است اگر پذیرفته شد سایر اعمالش هم پذیرفته می‌شود.”
در وسایل الشیعه به نقل از امام باقر (علیه السّلام) درباره آداب نماز آمده است که فرمودند: “هر مومنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد از انسان‌های غافل شمرده نمی‌شود.”