امام جواد علیه السلام فرمودند:
عِزُّ المُؤمِنِ فی غِناهُ عَنِ النّاسِ.
عزّت مؤمن، در بی نیازی او از مردم است.
اعلام الدّین، ص 309
شرح حدیث:
آنچه انسان را برده و فرومایه می سازد، «طمع» است.
عده ای همیشه چشم به دست دیگران دوخته اند و طمع دارند. این از «حقارت نفس» و فرومایگی و بی شخصیتی سرچشمه می گیرد و در عرصه های دیگر هم آنان را پست و زبون می سازد.
مؤمن باید عزیز باشد.
زندگی عزّتمندانه، درسی است که اولیای دین به ما داده اند.
بالاترین درس عزّت را در حیات و قیام و شهادت حسین بن علی علیه السلام و یارانش می بینیم، که حاضر شدند جان عزیزشان را نثار کنند، ولی عزت و آقایی خود را از دست ندهند و زیر فرمان فرومایگان، ذلیلانه زندگی نکنند.
غیر از عزّت در بُعد اجتماعی و سیاسی، عزّت مالی و اقتصادی هم یک ارزش است.
باید ریشه ی طمع و حرص را کند، تا آزاد زیست.
باید از ثروت و مکنت و دارایی دیگران دیده فرو بست، تا به عزّت رسید.
در حدیثی آمده است: چه زشت است که مؤمن، خواسته و رغبتی داشته باشد که او را ذلیل و خوار سازد.
و این یک حقیقت است.
طمع، انسان را دنباله رو و مطیع و ذلیل این و آن می کند. برعکس، احساس بی نیازی از مردم و مناعت طبع و بلند نظری و بی توقّعی، عزّت و شکوه می آورد.
بسیاری هستند که در پی لقمه ی نانی، دنبال این و آن می افتند؛ یا برای رسیدن به مال و ثروتی، پیش دیگران حقیر و کوچک می شوند.
ولی… مؤمن حق ندارد خود را خوار و ذلیل سازد.
منبع: حکمت های تقوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام جواد علیه السلام)، جواد محدثی.