نویسنده: حمیده فیض آبادی/ حسین پناهی

«اعجازعلمی قرآن» مربوط به اشاراتی است که از گوشه های سخن حق تعالی نمودارگشته و هدف اصلی نبوده است، زیرا قرآن کتاب هدایت است و هدف اصلی آن جهت بخشیدن به زندگی انسان و آموختن راه سعادت به او است ازاین رو اگر گاه در قرآن به برخی اشارات علمی بر می خوریم، ازآن جهت است که این سخن از منبع سرشارعلم و حکمت الهی نشأت گرفته و از سرچشمه علم بی پایان حکایت دارد.
در این مقاله می خواهیم بطور خاص به بررسی فضا و دستیابی آن بوسیله انسان از منظر قرآنی بپردازیم.

به فضا رفتن انسان
یا مَعْشَرَالْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ (رحمن/33)
«ای گروه جن و انس اگرمی توانید در اطراف زمین و آسمان ها برشوید(این خیال محالی است) هرگزخارج از ملک و سلطنت خدا نتوانید شد.»
هر گاه توانستید از محدوده زمین و سیارات بیرون بروید می توانید بروید. البته فقط با نیروی برتر می توانید این کار را بکنید!
-نکات آیه:
1. انسان می تواند زمین و سیارات را ترک کند:
انسان فعلاً زمین و ماه را ترک کرده و حقانیت درستی مضمون آیه را ثابت کرده است .
2. زمین و سیارات محدوده مشخصی دارند.
نیروی جاذبه زمین و سیارات مرز و محدوده مشخصی دارد.
3. انسان با سلطان(یعنی با نیروی برتر) می تواند زمین و سیارات را ترک کند: انسان فعلاً با نیروی برتر بر نیروی جاذبه زمین و ماه، آن ها را ترک کرده است.

رفتن ذره در تخته سنگ و در سیارات
یا بُنَی إِنَّهَا إِنْ تَکُ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فِی صَخْرَهٍ أَوْ فِی السَّمَاوَاتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یأْتِ بِهَا اللَّهُ… (لقمان/16)
«فرزند کوچکم! چنانچه عملی که انجام می دهی به اندازه ذره ناچیزی از خردلی باشد، و در تخته سنگ یا در سیارات و یا در درون زمین رفته باشد خدا آن را(در محاسبه) خواهد آورد»!
-نکات آیه:
1.ذره ناچیز در تخته سنگ می رود:
قشر خارجی زمین از لایه های متعددی تشکیل می شود که در حرکت هستند. در برخی جاها کناره یکی ازآن لایه ها زیر لایه دیگر می رود و به مواد مذاب می رسد. بعد با آتشفشان فوران می کند و پس از سرد شدن از سرد شدن به تخته سنگ تبدیل می شود. به این شکل ذره ای که روزی روی سطح زمین بوده الآن در دل یک تخته سنگ قرار دارد.
2.ذره در سیارات می رود:
پیوسته گاز و انرژی ها و گرما و ذرات از محدوده اطراف زمین خارج شده و به فضا می رود. به این شکل ذره ای که روزی روی زمین بوده الآن می تواند در سیاره دیگری باشد.

زیگزاگی پیش رفتن در فضا
وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَیهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِیهِ یعْرُجُونَ* لَقَالُوا إِنَّمَا سُکِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ (حجر/14-15)
«چنان چه دری هم از جو رو به فضا برای این ها باز می کردیم و در آن زیگزاگی پیش می رفتند. باز هم می گفتند: نه! ما در فضا نیستیم یا نه “ما را سحر زده” کرده اند»!
– نکات آیه:
1. وقتی انسان رو به فضا می رود در جو دری ایجاد می شود.
2. انسان در فضا زیگزاگی پیش می رود.
3. در فضا انسان احساس غیر طبیعی دارد(احساس سحر زده شدگی می کند).
1. وقتی انسان رو به فضا می رود در جو دری ایجاد می شود:
وقتی انسان زمین را ترک می کند طبقه ازون جو سوراخ می شود و به مثابه باز شدن دَر می ماند.
2. انسان در فضا زیگزاگی پیش می رود:
واژه عروج که قرآن برای حرکت و ادامه حرکت در فضا ازآن استفاده کرده است به معنی«حرکت زیگزاگی» است. و این به معنی است که حرکت و پیشروی در فضا در یک روند و فرایند زیگزاگی صورت می گیرد. واقعیت هم همین است. در فضا چیزی راست و مستقیم پیش نمی رود بلکه تحت تأثیر نیروی جاذبه کج می شود. حتی مسیر نور و امواج نیزتحت تأثیر نیروی جاذبه کج می شوند و زیگزاگی پیش می روند.
3. در فضا انسان احساس غیر طبیعی دارد:
احساس و وضعیتی که انسان در فضا دارد نسبت به احساس و وضعیتی که روی زمین دارد با هم فرق می کند. از جمله:
– در فضا انسان سمت بالا و پائین را احساس نمی کند، چون سمت پائین ناشی از کشش نیروی جاذبه زمین است که در فضا وجود ندارد. و وقتی سمت پائین احساس نشود طبعاً سمت بالایی نیز احساس نخواهد شد.
– در فضا انسان نمی تواند روی پاها راه برود چون وزن ندارد. برای جا به جایی خود می بایست دستاویزی را بگیرد و خود را به جلو بکشد و یا با پای خود چیزی را به عقب هل دهد که باعث جلو رفتن وی بشود.
با این وضع و احساس در فضا، چنان که آیه گفته: “اگرآن ها به فضا برده می شدند” باز هم می گفتند: “ما در فضا نیستیم بلکه ما را سحر زده کرده اند”.

مرگ و زندگی پدیده های بزرگ در زمین و فضا
وَهُوَ الَّذِی یبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یعِیدُهُ وَهُوَ أَهْوَنُ عَلَیهِ وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (روم/27)
«و او خدایی است که نخست خلایق را از عالم(مشیت) بیافریند و آنگاه بدان عالم معاد باز گرداند و این اعاده براو(بسیار) سهل و آسان است و آن ذات یکتا را درآسمان و زمین(مظهر و) مثالی عالی تر است و مقتدر کامل و دانا به حقایق امور تنها اوست.»
و این اوست که پدیده ها را درست می کند و دوباره به وضعیت خود برمی گرداند. و برگرداندن آن ها(تکرارآفرینش آن ها) برای وی ساده تر است. وی نمونه های بزرگی نیز از این موارد در فضا و زمین دارد.
نکته آیه: تولد و مرگ پدیده های بزرگ در فضا و زمین:
در فضا ستاره ها متولد می شوند و می میرند. و در زمین کوه ها متولد می شوند و با عوامل فرسایش می میرند و با زمین یکسان می شوند.

آمدن روزی انسان از فضا
قُلْ مَنْ یرْزُقُکُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ… (یونس/31)
«به آن ها بگو: چه کسی از آسمان و از زمین به شما روزی می رساند»؟
چیزی که ما امروزه از آمدن روزی از آسمان می دانیم این است که سالانه هزاران تن مواد از آسمان به زمین می آید که از جمله عنصر آهن را با خود دارند، و آهن نیز از جمله عناصرحیاتی حیات است.

پیش بینی رفتن انسان به فضا
وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ… (عنکبوت/22)
«شما نه در زمین و نه در آسمان(فضا) هیچ کدام نمی توانید اراده خدا راشکست بدهید».
معنی ضمنی و تلویحی آیه این است که انسان روزی به فضا خواهد رفت ودر فضا خواهد بود، که فعلاً تحقق یافته است.
منبع: فیض آبادی، حمیده/ پناهی، حسین، نجوم در قرآن، تهران: فیض دانش، چاپ دوازدهم، (1389).