تا به حال هیچ به روزهای نخست مهد کودک یا دبستان خود اندیشیده اید ؟ زیرا می دانید که یکی از رویدادهای لذت بخش و فراموش نشدنی برای هر کودک ، گام نهادن به محیط آموزش و پرورش است . نوزاد دیروز ، دانش آموز امروز می باشد . او که تا چند روز پیش در خانه سرگرم بازی و تفریح بود امروز باید مدرسه رفتن و مسئولیت های کوچک را به عنوان مهمترین وظایفش بپذیرد . پیشینه تربیت کودک می تواند کلاس و مدرسه را محیطی امن و توأم با نشاط و شادمانی و یا به محیطی پر از اضطراب و هیجان و تنش تبدیل کند . هر چند تجربه خوب از دوران مهد و پیش دبستانی می تواند علاقه و تمایل او را برای دوره ابتدایی صدچندان کند ولی اگر کودک در دوران آمادگی خود تجربه سخت و دشواری را سپری کرده مدرسه را نیز با زحمت و دردسر خواهد پذیرفت .
روز اول شادمانی من
ممکن است برای بسیاری از کودکان خردسال روز اول مدرسه سخت باشد زیرا کودک علاوه بر دور شدن از محیط امن خانه و والدین ، باید خود را با محیطی کاملاً جدید و افرادی ناآشنا و غریب سازگار کند.
والدین باید برای عکس العملهای عاطفی فرزندشان آمادگی های لازم را داشته باشند . زیرا در غیراینصورت می توانند باعث تشدید مسائل عاطفی فرزندشان شوند . هر چند کمتر کودکی را در کلان شهرها می بینیم که تجربه مهدکودک را نداشته باشند اما در صورت امکان بسیار خوب است که والدین چند روز قبل از بازگشایی مدارس ، کودک را به محل مدرسه ببرند و او را با فضای فیزیکی و حتی عاطفی آموزگارش آشنا نمایند . باید به او این اطمینان را داد که در مدرسه هم دوستان جدید پیدا خواهی کرد و ساعات خوشی را با آنها خواهی گذراند . پدر و مادر باید به کودک خود این اطمینان را بدهند که هنگام تعطیلی مدرسه ، مشتاقانه منتظر او خواهند بود که این باعث می شود دلهره و تشویش او کاهش یابد . در اغلب موارد دانستن این نکات به ظاهر ساده ، ترس و اضطراب ناشی از روز اول مدرسه را در کودکان کاهش می دهد و موجب راحتی خیال آنان می شود . شما می توانید با نقش بازی کردن روز اول مدرسه خود را برای او بازی نمائید . با این کار شما به فرزندتان می فهمانید که هر کس چنین تجربه و ماجرایی را پشت سر می گذارد .
آنچه که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که برخی از کودکان به تازگی از شر شب ادراری خلاص شده اند پس بعد از بررسی محیط فیزیکی مدرسه از دستشویی ها و توالتها به اتفاق کودک بازدید کنید زیرا یافتن محل توالت مهم ترین و اصلی ترین مشکل است زیرا در غیراینصورت امکان بازگشت شب ادراری ثانویه وجود دارد . پس نکته حائز اهمیت این است که لباس مناسبی برای کودک در نظر بگیرید تا هر چه کمتر بند و زیپ و دکمه داشته باشد تا او بتواند به تنهایی ازعهده دستشویی رفتن برآید.
دوست پیدا کردن و وارد گروه همسال در مدرسه شدن نیز یکی از مشغله های فکری کودکان خردسال در محیطهای ناآشناست . زیرا کودک به طور حتم می داند که با عده زیادی از بچه های همسن و سال خود آشنا خواهد شد ، ولی این مسئله که با چه کسی می تواند رابطه صمیمانه تری برقرار کند قدری او را نگران می کند . روز اول که ( حتماً ) با فرزندتان به مدرسه می روید معلمش را به او معرفی کنید و به کودک نیز اجازه دهید تا خودش را به معلم معرفی کند . سعی کنید با رفتار و عمل خود اعتمادتان را نسبت به معلمان و مربیان مدرسه نشان دهید تا از این طریق کودک احساس امنیت و آرامش لازم را به دست آورد . اگر شما به عنوان والدین ، سخت به صلاحیت و شایستگی معلمین و مدیران مدرسه تردید داشته باشید این احساس شک و تردید به کودک منتقل می شود و او را دچار اضطراب و نگرانی می کند . زمانی هم که قصد ترک فرزندتان را دارید حتماً با او خداحافظی کنید و با اطلاع کودک از او جدا شوید. اگر وابستگی بسیار شدید بود بهتر است روز های اول بین زنگهای تفریح کودک خود را ملاقات نمائید. هیچ گاه خود را در گوشه ای پنهان نکنید . زیرا این کار موجب سلب اعتماد کودک از شما می شود وکمتر حرفها و قولهایتان را باور خواهد کرد . چنانچه لحظه آخر فرزندتان به شما چسبید و از رفتن به کلاس امتناع کرد اصلاً نگران و دلگیر نشوید زیرا این عکس العمل شما تأثیری منفی بر او می گذارد و کودک را بیشتر ناراحت میکند . در چنین شرایطی می توانید از مربیان و مشاوران مدرسه که در این امر تجربه بیشتری دارند کمک بگیرید و به آنها اجازه دهید با شیوه خود کودک را به کلاس ببرند . به طور کلی سعی کنید زمان خداحافظی با کودک را طولانی نکنید زیرا ممکن است با این کارتان او را دلتنگ و پریشان کنید . همیشه با یک خداحافظی صمیمانه ولی مصمم ، از کودک جدا شوید تا رنج و اضطراب جدایی را در او هر چه کمتر کنید و موجب گریه و زاری او نشوید . جملات حمایت کننده و امیدبخش شما می تواند او را برای پذیرش کلاس و مدرسه آماده کند . صحبت کردن با کودک درباره کارهای روزمره کلاس و آگاهی از فعالیت های آموزشی او موجب ارتباط هر چه بیشتر خانه و مدرسه می شود . آموزشهای اولیه مهارت ه‍ایی مثل خواندن ، نوشتن ، درک مفاهیم ساده ریاضی ، علوم و هنر در خانه زمینه ای برای یادگیری بهتر کودک در مدرسه به وجود می آورد . تلاش برای یادگیری و آموزش خیلی زودتر از سن دبستان آغاز می شود ایجاد محیطی گرم و صمیمی برای رشد مناسب کودک ، راهنمایی و تشویق مستمر کودک برای فراگیری مفاهیم اولیه ، فراهم آوردن محیطی غنی برای شکوفا شدن استعدادها و توانایی های کودک ، پرورش اعتماد به نفس در کودک و شادی و … زندگی همه از جمله شرایطی است که خانواده می تواند در جهت رشد و تعلیم و تربیت کودک برای او فراهم کند.
