مترجم:پروانه پاک سیما
منبع:مجله آشنا
درفصل زمستان، فرزندان مااغلب ازتحرک کمتری برخوردارشده وکندعمل می کنند. چندقاعده منطقی به آنهادربیرون آمدن از این حالت کمک خواهدکرد.
تاچندهفته پیش دخترکوچولوی ما خود راهمانندیک شاهزاده خانم تصورمی کرد وگویی توان فتح تمام دنیا راداشت. درچهارسالگی اوازیک فعالیت به فعالیت دیگرروی می آورد ولبخندازلبانش پاک نمی شد. اما مدتی است که قهرمان کوچک ما خسته است. صبحها به سختی ازخواب بیدار می شود. واین درحالی است که بعدازظهرها به محض بازگشتن ازکودکستان عصرانه خورده یانخورده سریعاً به خواب می رود. قبل ازرفتن به بازی مدتی برروی تختخوابش درازمی کشد. رنگ ورویش پریده وزیرپلک هایش گود افتاده وگویی درحال پژمرده شدن است.
بله! درچنین مواردی بدون راه دادن نگرانی به خود مهم است که باپزشک مشورت شود،امادرهرصورت راه حلهایی وجوددارد تاقبل ازشروع فصل بهارکودکان ماشادابی ونیروی قبلی رابازیابند.
چراکودک شما احساس خستگی می کند؟
بایدبدانیم که کودکان ازدوتاسه سالگی ریتمی متزلزل دارند. صبحها برای آن که همه خانواده فرصت کافی برای آماده شدن د اشته باشند، زودتراز خواب بیدارمی شوند. سپس ساعات طولانی درمدرسه جایی که ازهمه طرف تحریک جسمی وروانی می شوند،به سرمی برند. پس ازآن به خانه برمی گردند وگاه تحریکات طول روز همچنان درجسمشان باقی مانده وخیلی دیرخارج می شود وبرای تعداد اندکی ازشما که دیربه منزل بازمی گردید،کوچولوی شما میل دارد مدت کوتاهی راباشما بگذراند وبه این ترتیب ساعت خواب اودیرمی شود.
بایددانست که درسنین سه تاچهارسالگی،کودک نیازبه13 تا14ساعت خواب شبانه دارد.ایده آل آن است که حدودساعت هشت کودک به خواب رود که البته چنین شرایطی متأسفانه همیشه اتفاق نمی افتد. به علاوه،سرماوکمبود نورهم خستگی راافزایش می دهد. روش زندگی ماکه بیش از پیش ساکن وبا خانه نشینی همراه است مسأله راپیچیده تر می کند. کودکان مدت های طولانی درمحیط های بسته ودرمقابل تلویزیون قرارمی گیرند ویامشغول بازی های مختلف کامپیوتری می شوند.

درنتیجه:
انرژی آنها تخلیه نمی شود وبیشترخسته می شوند. به این ترتیب دورباطلی شکل می گیرد. گاه پیش می آید که کودکان درگیر امورفوق برنامه درسی می شوند. برنامه های گوناگون تفریحی یاآموزشی و…
علایم خستگی چگونه خودرانشان می دهند؟
خستگی،گاه می تواند خودراباعلایم کاملاً متناقض نشان دهد . خستگی ،ابتدا به این دلیل که با سختی به آرامش دست می یابد. تا به خواب رود. وچون روان او موفق به خالی کردن هیجانات درونی نمی شد، کودک شروع به نق زدن و خستگی با مشکلات شخصیتی نیز خود را نشان می دهد.
کودکی که مرتباً برای هر چیزی شروع به گریه می کند، به مخالفت با پدر ومادرش می پردازد یا دچار تیک عصبی است در واقع ازخستگی رنج می برد.
برخی کودکان به هنگام خستگی ، بیشتر دچار کسلی و بی حالی می شوند وگویی موتور آنها به دور کند افتاده است . در حالی که برخی دیگر به باتریهای الکتریکی واقعی تبدیل شده و نمی توانند یک دقیقه در جایی آرام بگیرند. همچنین دچار بی اشتهایی شده یا به عبارتی وزن نمی گیرند و بالاخره این که یک نشانه وجود دارد که هرگز غیر واقعی واغفال کننده نیست: هنگامی که یک کودک از بازی باز می ایستد، یعنی اینکه مسأله ای در میان است اگر دچار رنگ پریدگی شده و زیر پلک هایش گود نشسته ، بهتر است با پزشک مشورت کند.
آیا نوزادان نیز گرفتار این مشکل هستند؟
کاملاً حتی اگر قسمت اعظمی از خستگی منحصر به کودکان محصل بادش، نوزادان وخرد سالان نیزمی توانند دچار این عارضه شوند. کودکی که 15 تا 16 ساعت خواب شب نیاز دارد ، گاه به دلیل این که باید برای نگهداری نزد فرد دیگری ویا به مهد کودک سپرده شود زود از خواب بیدار شده وبه این ترتیب، روزها برای او بسیار طولانی به نظر می رسد. کودک نیز خستگی خود را با برخی حالتهای عصبی یابی خوابی نشان می دهد. به دنبال چنین وضعیتی خواب بعد از ظهر وشب او مختل شده وبیش از پیش بد اخلاق وغرغرو می شود.
آیا خستگی عامل ایجاد بیماری است؟
متخصصین کودکان تأکیددارند که کودکان خسته بیمار با عفونتهای پیشرفته گوش وحلق و بینی به گونه ای پیچیده تر وعمیق تر مواجه هستند. چرا؟ بدون شک به دلیل آنکه سیستم ایمنی بدن آنها که در برابر تهاجم عوامل بیماری زا به دفاع از آنها می پردازد ، ضعیف عمل می کند . وچون ناحیه گوش وحلق وبینی د رتماس مستقیم با محیط قرار داشته وضعیف ترین اعضاء در برابر میکروبها ، از هر نوعی ، هستند ، عفونتها از همه طرف به این اعضاء حمله می کنند وبه این ترتیب باز هم یک دور باطل و نادرست ایجاد می شود. خستگی موجب بیماری شده وبیماری ، خستگی فیزیکی و جسمی و بی حوصلگی را به دنبال می آورد. کودکی که هفته های زیادی را با عفونتهای گوناگون پشت سرگذاشته، زمستان را با خستگی به پایان می رساند.
آیا خستگی می تواند عفونتهای جدی را در خود مخفی نگه دارد؟
بله. وبه همین دلیل مشورت با پزشک اهمیت دارد. پزشک کودکان شروع به پرسشهای مختلفی از بیمار می کند: آیا خستگی به تازگی ایجاد شده ؟ آیا با بی اشتهایی یا کم اشتهایی همراه است؟ آیا تب نیز به دنبال آن وجود دارد؟ آیا این خستگی موجب از پا در آمدن و از نفس افتادن می شود؟ آیا حالت چهره ناخوشایند وتغییر یافته است ؟
پس از آن پزشک مبادرت به انجام آزمایشات تکملیلی می نماید. او شکم بیمار را معاینه می کند تا از بزرگ نبودن کبداطمینان حاصل کند. در واقع اگر حجم کبد زیاد باشد می تواند نشانه یک نوع بیماری کبدی باشد که در این نوع خاص بیماری، خستگی مفرط و دایمی وجود دارد . در موارد بسیار نادر در کودکان زیر دو سال این بیماری با آنژین و تب همراه است . برای اطمینان خاطر از تشخیص صورت گرفته، پزشک آزمایش خون را تجویز می کند. تنها چاره این بیماری استراحت است.
اگرفرزند شما از هیچ بیماری درونی رنج نمی برد،پزشک با نگاه کردن به زیر پلک چشم کودک به بررسی این موضوع می پردازد که کودک دچار کم خونی نباشد. رنگ پریدگی زیر پلک ازنشانه های شایع کم خونی است. واگر موهای او نیز شکننده باشند، بحث بیماری غده تیروئید پیش می آید . با بررسی توان تنفسی کودک، می توان از وجود آسم در او اطمینان حاصل نمود. به هر حال در بسیاری از موارد این بیماری خستگی آور اغلب ناشناخته باقی ماند.