امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

اِنَّ القَبرَ رَوضَهٌ مِن رِیاضِ الجَنَّهِ اَو حُفرَهٌ مِن حُفَرِ النّیرانِ؛
قبر، باغی از بوستانهای بهشت است، یا حفره و گودالی از گودالهای جهنم.
بحارالانوار، ج6، ص 214
شرح حدیث:

دوران عمر هر کس به پایان می رسد.
مرگ، پایان دفتر زندگی در این دنیاست، ولی «حیات برزخی» و مرحله ی رستاخیز و حساب و کتابِ قیامت و دادرسی آن روز و بهشت و جهنّم در پیش است.
آخرت، نتیجه ی عملهای دنیوی ماست.
بهشت، تجسّم صالحاتی است که بندگان انجام می دهند.
دوزخ هم پیامد گناهان و ظلمها و عصیانهایی است که در دنیا دارند.
وضعیت خوب و بد انسان پس از مرگ، از همان قبر آغاز می شود و سؤال نکیر و منکر در شب اول قبر، از اعتقادات ماست، فشار قبر نیز که اثر برخی از صفات زشت است، به همان مرحله مربوط می شود.
امام صادق علیه السّلام فرموده است:
وقتی مؤمنی به خاک سپرده می شود، نماز در سمت راست و زکات در طرف چپ او قرار می گیرد. کارهای نیک، سایه بر او می افکند و صبر در کناری می ایستد و چون آن دو فرشته مأمور الهی برای سؤال و جواب، سراغ میّت می آیند، صبر به نماز و زکات می گوید: هوای این دوستان را داشته باشید، اگر نتوانستید به او کمک کنید، من هستم… » (میزان الحکمه، حدیث 16268 به نقل از کافی.)
این بیان تمثیلی، نشان می دهد چگونه اعمال انسان در قبر مجسم می شوند و به او کمک می کنند و از سختیهای آن عالم نجاتش می دهند.
بدیها و گناهان هم به وسیله ی عذاب او تبدیل می شوند.
این است معنای این که قبر هر کس، یا باغی باصفا و پرنعمت از بوستانهای بهشتی است، یا گودالی پر از آتش از حفره های جهنم است.
پس عمل دنیوی ما، در وضع اخروی ما اثر دارد؛ غافل نباشیم.
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی.