نویسنده: دکتر محمدحسین اخوان تقوی
تعاریف متعددی از خانواده براساس دیدگاه جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و صاحب‌نظران علوم دیگر وجود دارد. براساس برخی از این تعاریف، خانواده، نهاد مقدس و واحد سازنده جوامع بشری است که برای تامین نیازهای مختلف انسان از جمله نیاز جنسی و براساس پیمان زناشویی میان زن و مرد شکل می‌گیرد. براساس این تعریف، زن و شوهر برای ادامه حیات زندگی مشترک افزون بر تفاهم، تناسب و هم‌شأنی در مسایل فکری و دینی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نظایر آن، باید به نیازهای جنسی یکدیگر هم توجه کنند.
امروزه یکی از معیارهای قابل‌سنجش برای بررسی میزان خوشبختی زوجین، میزان رضایتمندی آنهااز روابط جنسی است. شماری از صاحب‌نظران مسایل خانواده معتقدند اگر زن و شوهر بتوانند از نظر جنسی همدیگر را ارضا کنند، قادرند بسیاری از تنش‌های زندگی را هم مدیریت کنند اما اگر روابط جنسی خوبی با هم نداشته باشند گاهی حتی مشکلات کوچک زندگی هم تبدیل به بحران می‌شود. به عبارت ساده‌تر روابط جنسی خوب زن و شوهر کوهی از مشکلات زندگی را به کاه و روابط سست و کمرنگ جنسی، کاهی را به کوهی از مشکلات بدل می‌کند. سائقه جنسی غریزه‌ای است همانند غریزه گرسنگی، تشنگی و خوابیدن که البته پس از بلوغ فعال می‌شود و بنابراین مرد و زن بالغ پس از ازدواج به‌طور معمول و به دور از بروز هرگونه مشکلات پیچیده‌ای می‌توانند با هم روابط جنسی رضایت‌بخشی داشته باشند. البته غریزه جنسی نیز مانند هر غریزه دیگری نیازمند تربیت و آموزش است. یعنی همان‌طور که کودک آداب خوردن و آشامیدن و غذا خوردن سر سفره را فرامی‌گیرد، زن و شوهر نیز باید در دوران عقد درباره مسایل جنسی از جمله تفاوت‌های جنسی زن و مرد اطلاعات درستی کسب کنند و مهارت‌هایی را بیاموزند تا زندگی زناشویی موفق‌تری را بر پایه باورها و اطلاعات درست با هم سپری کنند.
در کنار بسیاری از زوج‌های جوان که با هم زندگی خوبی را آغاز می‌کنند و ادامه می‌دهند شمار قابل‌توجهی هم هستند که با وجود علاقه‌مندی به هم و تفاهم و همفکری و سازگاری، از مشکلات جنسی رنج می‌برند و سایه سنگین این مشکلات، ادامه زندگی مشترک را برای آنها سخت و دشوار می‌کند. مسایل و مشکلات جنسی در سال‌های نخست زندگی به 3 دسته عمده؛ مشکلات جنسی ناشی از باورها و اطلاعات نادرست، مشکلات جنسی ناشی از اختلافات و ناسازگاری‌های زناشویی و مشکلات ناشی از اختلالات جنسی طبقه‌بندی می‌شود که در ادامه درباره هر یک از آنها به طور مختصر توضیحاتی را ارائه می‌دهم.
مشکلات جنسی ناشی از باورها و اطلاعات نادرست
بسیاری از مسایل و مشکلات جنسی زن و شوهر از اطلاعات و باورهایی ناشی می‌شود که هیچ اساس و پایه درستی ندارند و صرفا براساس عقاید شخصی یا شنیده‌ها و دیده‌ها از منابع غیرموثق شکل گرفته‌اند. از جمله این منابع گمراه‌کننده فیلم‌های مستهجن، تبلیغات تجاری و تجربیات شخصی دیگران است که عمل و پیروی از آنها نه تنها سودمند نیست بلکه گاهی آسیب‌زننده است. گفته‌ها، شنیده‌ها، دیده‌ها و باورهای نادرست موجب کاهش شدید اعتماد به نفس فرد در عملکرد جنسی خود یا بی‌انگیزگی به طرف مقابل می‌شود و به توقعات و انتظاراتی دامن می‌زند که واقع‌بینانه نیستند. برای نمونه اندازه اندام‌تناسلی هیچ نقشی در ارضای جنسی همسر ندارد و اندازه اندام‌تناسلی بیش از 99 درصد مردانی که به علت نارضایتی همسر یا تبلیغاتی که در این‌باره صورت گرفته به کلینیک‌های تخصصی جنسی مراجعه می‌کنند، طبیعی است اما بسیاری از همین افراد برای درمان خود اصرار و پافشاری می‌کنند که گاهی عوارض وخیمی به دنبال دارد. نمونه دیگر کندی رسیدن به اوج لذت جنسی در زن نسبت به مرد است که جزیی از تفاوت‌های طبیعی میان مرد و زن محسوب می‌شود اما ناآگاهی از این موضوع باعث می‌شود تا برچسب سردمزاجی به همسر زده شود و پیامد آن مشکلات متعدد و زنجیره‌وار دیگری است که بروز می‌کند.
درباره مشکلات جنسی که براساس مقایسه‌ها، باورها و اطلاعات نادرست شکل می‌گیرد، می‌توان موارد متعدد دیگری را نام برد: اینکه برای موفقیت در زندگی زناشویی فعلی، تجارب قبلی نیاز است، اینکه نیاز جنسی صرفا از حقوق مردان است، اینکه وصال باید حتما در شب زفاف صورت گیرد، اینکه زودارضایی زوج نشانه بی‌رغبتی وی به ادامه روابط جنسی با زوجه است، اینکه روابط جنسی یعنی فقط نزدیکی و موارد متعدد دیگری که می‌توان به این فهرست افزود که از حوصله این نوشتار خارج است. همان‌طور که پیش از این نوشتم بسیاری از این باورها و اطلاعات نادرست و مشکلات جنسی ناشی از آن را می‌توان با آموزش‌های مدون و پیوسته دوران عقد و پس از آن برطرف و به زوجین برای ادامه زندگی مشترک توأم با رضایتمندی کمک کرد.
مشکلات جنسی ناشی از اختلاف‌های زناشویی
احتمال وقوع ناسازگاری و اختلاف‌های زناشویی در سال‌های نخست پس از ازدواج بالاست. آمارها هم نشان می‌دهد میزان ثبت طلاق در اوایل زندگی مشترک بیشتر از مواقع دیگر است. همچنین براساس تحقیقی که در دادگاه‌های خانواده صورت گرفته، مشکلات و نارضایتی جنسی در میان زوجینی که قصد دارند از هم طلاق بگیرند بسیار شایع است. آمارها حاکی است بیش از 60 درصد زوجینی که به مجتمع‌های قضایی خانواده با هدف جدایی از یکدیگر مراجعه می‌کنند به نحوی از همسر خود در زمینه مسایل جنسی ناراضی‌اند. بدیهی است که هنگام بگو‌مگوی زناشویی و قهر و دلخوری، روابط همسران در همه سطوح زندگی مشترک از جمله روابط جنسی کاهش می‌یابد اما مشکلات جنسی در این‌گونه اختلافات وقتی بروز و ظهور پیدا می‌کند که زوج یا زوجه بخواهد از ترک روابط جنسی به عنوان حربه‌ای برای انتقام، تنبیه یا به سازش کشیدن طرف مقابل استفاده کند که متاسفانه استفاده از این شیوه نادرست گاهی به بروز مشکلات جنسی و تشدید اختلافات می‌انجامد. از سوی دیگر، تنش‌ها و فشارهای عصبی ناشی از مشاجرات دایم زندگی با افزایش هورمون‌های استرس از جمله اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین موجب اختلال در کارکرد جنسی افراد می‌شود و بروز چنین اختلالاتی هنگام اختلافات زناشویی حلقه معیوبی را تکمیل می‌کند که درنتیجه آن، اختلافات خارج بستر خواب زن و شوهر به تشدید مشکلات داخل بستر و برعکس آن می‌انجامد. هنگامی که مشکلات جنسی بر اثر اختلافات و ناسازگاری‌های زن و شوهر بروز می‌کند بسیار مهم است که به درمان این‌گونه مشکلات در بستر حل سایر مشکلات فیمابین زن و شوهر توجه شود چرا که بسیاری از مشکلات جنسی ثانویه به مشکلات دیگر زندگی با حل یا کاهش تعارضات زناشویی خودبه‌خود بهبود می‌یابند. از این رو بی‌توجهی درمانگران به اختلافات زناشویی و صرفا درمان علامتی مشکلات جنسی آنها اولا موقتی است و ثانیا گاهی مشکلات ناخواسته دیگری را در روابط زناشویی ایجاد می‌کند که حتی به آتش اختلافات هم دامن می‌زند. توصیه پیشگیرانه به زوجین جوان هم هنگام بروز اختلاف در زندگی این است که دامنه این اختلاف را به جنبه‌های دیگر زندگی از جمله روابط جنسی نکشانند و بحران ناشی از اختلاف پیش آمده را به گونه‌ای مدیریت کنند که شعله آن به سایر قسمت‌های زندگی مشترک زبانه نکشد چرا که معمولا بر پایه همین نقاط مشترک باقیمانده است که می‌توان اختلافات پیش آمده را حل کرد.
… و اما اختلالات جنسی
اختلالات جنسی نیز مانند اختلالات دیگر ممکن است در هر فردی و در هر سنی بروز کند. علل، علایم، راه‌های تشخیص و درمان هر یک از اختلالات جنسی بسیار مفصل است و می‌توان در جای خود به تفصیل شرح داد اما به صورت خیلی خلاصه منشأ اختلالات جنسی عمدتا جسمی یا روانی و البته در بیشتر مواقع ترکیبی از آنهاست. در سال‌های نخست پس از ازدواج انواع و اقسامی از اختلالات جنسی ممکن است در زوجین بروز کند اما به طور شایع زودانزالی در مردان و واژینیسموس و ارضانشدن در زنان شیوع بیشتری دارد.
زودانزالی در مردان و واژینیسموس در زنان که بر اثر انقباضات غیرارادی عضلات قسمت تحتانی مهبل رخ می‌دهد از علل شایع به وصال نرسیدن نیز به شمار می‌رود. این اختلالات و اختلالات دیگر مانند ناتوانی جنسی یا در اصطلاح علمی ایمپوتنسی درمان‌پذیرند و زوجین باید در صورتی که این اختلالات در ماه‌های نخست پس از ازدواج رفع نشدند یا طی زندگی مشترک بروز کردند با مراجعه به کلینیک‌های تخصصی درمان اختلالات جنسی برای تشخیص و درمان آن اقدام کنند.
نکته دیگری که در این خصوص آگاهی از آن ضروری است عوامل زمینه‌ساز بروز اختلالات جنسی است. باید بدانیم که بسیاری از داروها خطر بروز اختلالات جنسی را افزایش می‌دهند. از این رو زوجین باید توجه کنند که مصرف خودسرانه داروها به هیچ‌وجه جایز نیست. به عنوان نمونه به کرات دیده شده که مرد یا زن هنگام اختلافات خانوادگی خودسرانه و بدون مراجعه به پزشک برای آرامش یا انتقال این پیام به همسر که من از تو به شدت عصبانی، دلخور و ناراحت هستم از قرص‌های آرام‌بخش استفاده می‌کند غافل از اینکه ممکن است به عوارض جانبی این‌گونه داروها از جمله کاهش میل جنسی دچار شود. استعمال سیگار، موادمخدر و ترکیبات محرک صناعی روانگردان از دیگر مواردی به شمار می‌روند که خطر بروز اختلالات جنسی را بیشتر می‌کنند و باید هرچه زودتر ترک شوند. همچنین ابتلا به برخی بیماری‌ها اعم از جسمی یا روانی همچون دیابت، تنگی‌عروق کرونر قلب، پرفشاری خون، نارسایی مزمن کلیه، برخی اختلالات هورمونی، افسردگی، اختلالات اضطرابی و… احتمال ابتلا به اختلالات جنسی را بیشتر می‌کند که در صورت ابتلای به آن، درمان یا کنترل بیماری زمینه‌ای اهمیت فراوانی دارد و نکته آخر شیوه زندگی است که بر سلامت جنسی افراد تاثیرگذار است زیرا امروزه معلوم شده کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب، استرس‌های مختلف و چاقی سلامت جنسی افراد را به مخاطره می‌اندازند و باید اصلاح شوند.
پی نوشت ها :
* درمانگر اختلالات جنسی
منبع: www.salamat.com
