درس اخلاق حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دامت برکاته)
متن حدیث:
عن الصادق(علیه السلام) ثلاثه تدلّ على کرم المرء: حسن الخلق و کظم الغیظ و غض البصر.(1)
ترجمه حدیث:
سه چیز نشانه شخصیت انسان است. حسن خلق و فرو بردن خشم و چشم پوشى کردن.
شرح حدیث:
«کرم» در فارسى به معنى جود، سخاوت و بخشش است و در عربى هم گاهى به این معنا استعمال مى شود. در آیات و روایات به معنى شخصیّت و ارزش استعمال شده است، مثلا در آیه «إنّ اکرمکم عند الله اتقیکم» به معنى با شخصیت تر و بزرگوارتر است و مکارم اخلاق هم به معنى ارزش هاى اخلاقى است.
مطابق این حدیث شخصیّت انسان از سه چیز شناخته مى شود:

1- حسن خلق:
برخورد خوب، حسن معاشرت و رعایت ادب همه حسن خلق است که در آیات و روایات خیلى بر آن تأکید شده است و یکى از معجزات پیامبر حسن خلق است.
افراد با ظرفیّت اگر کم و زیادى هم در زندگى آنها پیش آید به روى خودشان نمى آورند و خود را کنترل مى کنند، در مقابل افراد بى شخصیّت با اندک ناملایمات بى تاب شده و با همه برخورد مى کنند. براى اهل علم حسن خلق بسیار ضرورت دارد و براى جذب مردم در مسائل معنوى سرمایه مهمّى است که تمام هم نمى شود. پنجاه درصد تبلیغ حسن خلق است و بقیّه آن مطالب علمى است.

2- فرو بردن خشم:
«کظم» در لغت به معنى بستن دهان مشک است. از آنجا که خشم در درون انسان مانند آتشى است که از درون زبانه مى کشد و شخص جلوى آن را مى گیرد از آن تعبیر به کظم شده است، که این نشانه شخصیّت است. البتّه خشم هاى مقدّس هم داریم که لازم است.

3- چشم پوشى کردن:
«غمض» به معنى بستن و چشم هم گذاشتن است ولى «غضّ» به معنى نقصان است، یعنى پایین نگریستن.

چشم را باید از چه فرو بندد؟
چشم پوشى معنى وسیعى دارد:

چشم پوشى از نامحرم

چشم پوشى از عیوب مردم.
ـ چشم پوشى از خطاهاى کوچک مردم.

چشم پوشى از زرق و برق دنیا.
امیدوارم همه سعى کنیم این نشانه ها را در خود زنده کنیم و خداوند به هم توفیق این کار را عنایت فرماید.

پی نوشت :

1. بحار، ج 75، ص 232.
منبع:پایگاه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دامت برکاته)