پس از 9 ماه انتظار، وجود او در عالم هستی امکان یافته و فضای خانه را شیرین و دل‌انگیز ساخته است. سلامت او بیش از هر چیز دیگری ذهن پدر و مادر کم‌تجربه را به خود مشغول می‌کند.در این میان، هر آشنایی می‌خواهد آنها را راهنمایی کند و این مساله، اضطراب والدین را بیشتر خواهد کرد. اگر بدانیم در هر موقعیتی اقدام درست چیست و چه باید کرد، مسلما دل نگرانی‌های ما در مورد نوزاد نو‌رسیده بسیار کمتر خواهد شد.

بندناف، کانال ارتباطی مادر و جنین است
در دوران جنینی بند ناف ارتباط خونی بین بدن مادر و بدن جنین را برقرار می‌کند و از طریق این ارتباط، مواد غذایی به بدن جنین رسیده و دفع مواد زائد صورت می‌گیرد، اما پس از تولد، بند ناف قطع می‌گردد. بقایای بند ناف بر جای مانده، تا 21 روز پس از تولد خود به خود خواهد افتاد و اصلا نباید آن را دستکاری کرد. از آنجا که این کانال ارتباطی از رگ‌های خونی تشکیل شده است، با قطع آن در روزهای اول، ممکن است یک تا دو قطره خون از محل بند ناف خارج گردد که این امر طبیعی است، اما خونریزی بیش از این مقدار و به صورت مکرر باید حتما مورد بررسی قرار گیرد. این کانال ارتباطی در روزهای اول تولد راه مناسبی جهت انتقال عفونت به بدن نوزاد است. عفونت بند ناف، خود را به صورت قرمزی در محل بند ناف نشان می‌دهد، حتی امکان دارد این قسمت دچار سفتی یا خروج چرک شود. در این موارد حتما باید با پزشک مشورت کرد. برای کاهش خطر عفونت، بند ناف را خشک نگه دارید و از پوشاندن بند ناف خودداری کنید. در این شرایط نباید بند ناف را در پوشک قرار داد، زیرا پوشاندن بند ناف موجب مرطوب ماندن آن و تماس ادرار و مدفوع با بند ناف و بالا رفتن خطر عفونت می‌گردد.

تغییر مزاج نوزاد را نادیده نگیرید
بهترین زمان تغذیه نوزاد همان نیم ساعت نخست تولد است. امروزه پزشکان سفارش می‌کنند که نوزاد از بدو تولد در اطاق مادر نگهداری شود. دفعات شیردهی نیز با توجه به تقاضای نوزاد صورت گیرد همچنین شیردهی در شب نیز باید انجام شود؛ چرا که این مساله سبب افزایش شیر مادر می‌گردد. افزایش شیر مادر وابسته به افزایش مکیدن نوزاد است و اگر شیر خشک ، پستانک، شیشه و غیره به نوزاد بدهیم، مکیدن سینه مادر توسط نوزاد ضعیف‌تر گردیده، لذا ترشح شیر نیز کم می‌گردد. نوزادان در ابتدای تولد معمولا دچار استفراغ می‌شوند. این استفراغ چنانچه با کاهش وزن همراه نباشد با گذشت زمان برطرف می‌شود، اما استفراغی که با درد شکمی، سردرد، تب یا اسهال همراه گردد و مکرر اتفاق بیفتد می‌تواند نشانه مهمی باشد، اما از نکات مهم آن است که در هنگام استفراغ باید از دادن دارو به نوزاد خودداری کرد. مساله مهم دیگری که معمولا در مادران ایجاد نگرانی می‌کند اسهال نوزاد است و غالبا والدین با ترس از اسهال نوزاد روبه‌رو هستند.
نوزاد در روزهای اول پس از تولد مدفوع تیره و چسبناک دارد. در روزهای بعدی با خوردن شیر مادر، مدفوع به رنگ زرد گاهی مایل به سبز می‌شود، اما در کودکانی که شیر خشک می‌خورند مدفوع سفت‌تر و قهوه‌ای‌تر خواهد بود. اسهال به صورت تغییر در دفعات دفع و قوام خود را نشان می‌دهد.
عدم استفاده از بطری شیر و پستانک در جلوگیری از وقوع اسهال موثر است. رعایت اصول بهداشتی و شستن دست‌ها نیز می‌تواند بروز اسهال را کاهش دهد. چنانچه اسهال یا استفراغ نوزاد با خوب شیر نخوردن و کاهش حجم ادرار همراه باشد یا خون در مدفوع نوزاد دیده شود، باید مورد بررسی قرار گیرد، اما در صورت بروز اسهال به هیچ عنوان شیر مادر نباید قطع گردد و دفعات شیر دادن می‌بایست افزایش یابد و از محلول ORS نیز تحت نظر پزشک استفاده گردد.

تب نوزاد مهم است
بسیاری از افراد، تب نوزاد را در روزهای نخستین، امری طبیعی تلقی می‌کنند، اما واقعیت چیز دیگری است. به عنوان یک اصل این نکته را از یاد نبرید که هر نوع افزایش یا کاهش درجه حرارت بدن نوزاد بسیار مهم است و نباید از کنار آن به راحتی گذشت. از همه مهم‌تر، هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نکنید.
اگر نوزاد تب دارد، باید در تمامی بدن وی به دنبال عفونت گشت. به همین دلیل پزشکان در هر نوع تبی، از خون، ادرار، ترشحات بند ناف و … نوزاد نمونه می‌گیرند و به آزمایشگاه می‌فرستند. بستری شدن نوزاد در بیمارستان در این شرایط ،امری بسیار حیاتی می‌باشد، زیرا اگر نوزاد عفونت خونی داشته باشد، در کوتاه‌ترین زمان وی را از پا درمی‌آورد.
در بسیاری از موارد، ذات‌الریه علت تب نوزاد است که در این مواقع، نوزاد علاوه بر تب دچار علایم دیگری است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تنفس‌های صدادار و تند، تو کشیده شدن عضلات بین دنده‌ای، منقبض شدن عضلات گردنی و خس خس سینه اشاره کرد. اگرچه بیش از نیمی از نوزادان در بدو تولد کاهش دما را تجربه می‌کنند، اما تکرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناک است. نوزادان در مقایسه با بالغین به راحتی حرارت بدن خود را از دست می‌دهند. علت این امر بزرگ‌تر بودن سر نوزاد در مقایسه با کل بدن و همچنین کم بودن چربی زیر پوست او و بیشتر بودن سطح بدن است. 75 درصد حرارت بدن نوزاد از طریق سر اتلاف می‌شود. از این رو دمای اتاق نوزاد حتما باید مورد توجه قرار گیرد و بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. یکی از علل مهم مرگ نوزادان، کاهش دمای بدن است که “هیپوترمی” گفته می‌شود. اگرچه بیش از 50 درصد نوزادان در بدو تولد کاهش دما را تجربه می‌کنند، اما تکرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناک است. هیپوترمی موجب افزایش سوخت و ساز در بدن نوزاد می‌شود و نیاز به اکسیژن را بیشتر می‌کند و این مساله موجب تنگی نفس در نوزاد می‌گردد. از طرفی عوارض این کاهش دمای بدن، خود را به صورت بی‌حالی، سردی پوست، اجتناب از شیر خوردن، کاهش تحرک و افزایش خطر عفونت نشان می‌دهد. در ضمن بالا بودن دمای بدن نوزاد بالاتر از 39 درجه که تب تلقی می‌شود، از علایم عفونت است و چنانچه با بیقراری یا خوب شیر نخوردن و بی حالی نوزاد همراه باشد، از نشانه‌های بسیار خطرناک می‌باشد.
منبع:nasle-farda.ir