ما ، در جزیره ای تنها و منفک از دیگران زندگی نمی کنیم . ما ، در خانواده ها متولد و در جوامع ، بزرگ می شویم. در مدارس، درس می خوانیم و عضویت بسیاری از گروه ها ، نهادها و سازمان ها را می پذیریم . وقتی شغل اختیار می کنیم، می بینیم باید با دیگران ارتباط دائم و مؤثر داشته باشیم . اگر اصول برقراری رابطه و تعامل با دیگران را نیاموزیم و آن را به کار نگیریم ، می توانیم انتظار داشته باشیم که پیشرفتمان کند و حتی متوقف شود.
مهمترین گام برای عبور از موانع پیش رو ، آشنایی با کارکردهای اجتماعی شخصیت سالم است. برای داشتن یک زندگی سالم و ساختن دنیایی آرام باید از ویژگی ها و کارکردهای اجتماعی شخصیت سالم ، آگاه شد و آنها را در وجود خویش بارور کرد.
شخصیت سالمی که روابط اجتماعی اش عاری از هر نقص و عیبی باشد، ممکن است به نظر شما یک شخصیت افسانه ای جلوه کند ، حال آن که چنین نیست ؛ زیرا شخصیت سالم ، کاملا یک شخصیت طبیعی و این جهانی است که نمی توان او را در یک ردیف شغلی ، محدوده ی جغرافیایی و یا سطح مالی و فرهنگی خاصی جستجو کرد. ممکن است در هر نقطه ای زندگی کند ، مشاغل متفاوتی داشته باشد، و فقیر ، غنی ، مرد ، زن ، روستایی یا شهری باشد . مهم ترین ویژگی و خصوصیت شخصیت سالم ، برخورداری از رفتار کارآمد است و منظور از آن ، رفتاری است انعطاف پذیر، کنترل شده و بارآور یا مولد. داشتن چنین شخصیتی به ما اجازه می دهد درباره ی خویش و دیگران احساس و گرایش مثبت و خوبی داشته باشیم ، برای خودشناسی تلاش کنیم ، و بکوشیم به هدف های شخصی واقعی برسیم و با مردم ، روابط خوبی برقرار کنیم .

تصویری از یک شخصیت سالم
فرد دارای شخصیت سالم تقریبا همه چیز زندگی را دوست دارد. تلخی ها و شکست ها برای او یک تجربه اند و در برابر رویدادهایی که موجب دلواپسی و اضطراب در برخی افراد است. با متانت و خون سردی برخورد می کند. در شرایطی که افراد عادی از کوره در می روند و منفجر می شوند ، او به لبخندی اکتفا می کند. البته منظور این نیست که همیشه خون سرد و بی تفاوت است ، بلکه هیچ گاه مایل نیست آلت دست و قربانی هیجانات منفی شود و یک لحظه از زمان حال را به خاطر چیزهایی که در آینده روی خواهد داد و به آنها هیچ کنترلی ندارد ، با نگرانی سر کند .
حال که تصویر اجمالی از یک شخصیت سالم ارائه شد، به طور برجسته و مشخص ، کارکردهای اجتماعی آن را بررسی کنیم :

1. خدمتگرا و تکلیف مدار بودن
یکی از مهمترین کارکردهای اجتماعی شخصیت سالم ، تکلیف مداری اوست. افراد دارای شخصیت سالم ، زندگی را نه یک شغل و حرفه ، که یک مأموریت می بینند. آنها برای خدمت و پاسخگویی تجهیز شده اند و هر روز که از خواب بیدار می شوند ، به این می اندیشند که چگونه می توانند به دیگران خدمت کنند. در فعالیتهای فرهنگی و خدمت به دیگران در فکر این نیستند که سهمشان از این تلاش چیست ، و آیا تلاششان ارزش مادی به دنبال دارد تا وارد آن شوند یا خیر . بر عکس ، آن چنان انگیزه ی قوی در آنها وجود دارد که شادمان و با روحیه ی قوی و اعتماد به نفس در جهت اهداف خویش گام برمی دارند تا بتوانند رسالت خویش را در صحنه های اجتماعی و دفاع از ارزش ها به انجام رسانند.
شاید بتوان شعار « ما شیفتگان خدمتیم نه تشنگان قدرت» را بارزترین نماد تکلیف مداری در این گونه افراد دانست. افرادی که از زیر بار مسئولیت ، شانه خالی می کنند و در قبال تحولات سیاسی – اجتماعی ، احساس وظیفه نمی کنند ، وجهه بارزی از یک شخصیت معیوب و ناکارآ به حساب می آیند.

2. جامع و جهانی اندیشیدن
تحقیقات فراوانی که در مورد افراد دارای شخصیت سالم و افراد فاقد شخصیت سالم ، به عمل آمده ، نشان می دهد که افراد دارای شخصیت سالم ، به دلیل وسعت نگرش ، کل سیستم را در نظر دارند و به رفاه و آسایش جامعه می اندیشند.
افراد زیادی هستند که در قبال مسائل جهانی و سرنوشت دیگران بی تفاوت اند . استدلال آنان این است که چه کاری از دست من بر می آید ؟! و چگونه می توانم بر معضلاتی که به جهان سایه افکنده ، تأثیر مثبت بگذارم ؟! مگر شعار دادن و مرگ بر اسرائیل گفتن ، چه سودی به حال مردم فلسطین دارد ؟!
این نوع تفکر نشان می دهد که شخص ، زاویه ی دید خود را به اطراف خویش محدود کرده است . افرادی که از شخصیت سالم برخوردارند، دامنه ی دیدشان از خویشتن ، خانواده و محیط و جامعه ی خود ، فراتر می رود و کل جهان را در بر می گیرد. از نظر آنها دنیا بر پاشنه ی مشارکت و تعاون می چرخد . احساس آنها این است که درد و رنج هر فرد در یک گوشه از جهان ، درد و رنج بشریت است:
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
ما نه تنها با تمام مردمی که در حال حاضر در جهان زندگی می کنند، یکی هستیم ، بلکه با آنهایی که در گذشته بوده اند و یا پس از ما خواهند آمد نیز یکی هستیم . بنابراین ، باید باور کنیم که رنج بشریت ، رنج خود ماست .

3. همکوشی و پیشگام شدن در فعالیت های اجتماعی
افراد دارای شخصیت سالم ، در صف مقدم فعالیت های اجتماعی شرکت می کنند و همیشه به کاری مشغول اند تا زندگی دیگران را با صفاتر و قابل تحمل تر کنند و در هر موقعیتی که قرار گیرند، آن را بهبود می بخشند.
بسیاری از افراد ، تلاش و فعالیتشان برای رسیدن به اهداف مادی ، ریاست ، و مقام و ارضای نیازهای خودشان است. در این میان ، افرادی را هم سراغ داریم که وضعیت زندگی شان از نظر مادی ، رو به راه است و اگر هم هیچ فعالیتی اقتصادی یا فرهنگی یا اجتماعی نداشته باشند، با مشکل خاصی مواجه نمی شوند ؛ اما با وجود این ، انگیزه ی بسیار قوی ای برای فعالیت های اقتصادی و خدمت رسانی به دیگران دارند که این خود، نشان می دهد از نظر شخصیتی در سطح بالایی هستند.

4. شوخ طبعی وگشاده رویی
مازلو (Mazlow) که درباره ی شخصیت سالم ، پژوهش های زیادی در انجام داده، در این باره می نویسد : فردی که از شخصیت سالم برخوردار است ، می تواند شوخ طبعی خود را در هر شرایطی حفظ نماید . او می تواند در جدی ترین موقعیت ها لبخند را بر لبان خود حفظ کند. همیشه تبسم و لبخند بر لبان اوست و شیفته ی آن است که به گونه ای خنده بر لبان دیگران آورد. می داند که کجا بخندد و چگونه بخنداند . او هیچ گاه با استهزای یک فرد ، قصد خنداندن دیگران را ندارد و اصولا به دیگران نمی خندد ، بلکه با دیگران می خندد.

5. پذیرش غیر مشروط دیگران
شخصیت سالم ، مردم را همان طوری که هستند ، می پذیرد . ساده و بی ریاست و هرگز تلاش نمی کند که دیگران را تحت تأثیر قرار دهد و یا برای خوشایند آنها چاپلوسی و تملق کند . اهل بحث و جدل نیست و هنگامی که برخی افراد با تند خویی به بحث می نشینند و چه بسا حرف های زشت و ناروا می گویند ، با خون سردی ، حرف آنها را می شنود و نظرش را ابراز می دارد . هیچ گاه سعی ندارد دیگران را متقاعد کند که حق به جانب اوست. در جواب مخالفت دیگران با عقاید و سلیقه هایش ، می گوید : « مسئله ای نیست. ما صرفا با هم متفاوتیم » و سپس بدون تلاش برای مجاب کردن شخصی که دیدگاه های او را نمی پذیرد ، به مسائل مهم تر و اشتراکات فرهنگی و اجتماعی خویش با وی می اندیشد.

6. صداقت در گفتار
افراد دارای شخصیت سالم ، گفتارشان طفره آمیز و دو پهلو نیست و خود را در پس نقاب ها و نقش های اجتماعی پنهان نمی کنند ؛ زیرا دروغ و تحریف واقعیت را نوعی خود فریبی می دانند.

7. راز داری و حفظ حریم شخصی
این افراد ، علی رغم روابط اجتماعی وسیع ، لزومی نمی بینند که همه ی اسراری و رویدادها زندگی شان را با دیگران در میان بگذارند .

8. زندگی کردن در این جا و اکنون
در حالی که بسیاری از مردم ، سرگرم تلاش و جان فشانی برای ساختن آینده ی ایده آل (آرمانی ) خویش اند ، انسان سالم به اکنون چنگ می اندازد و از فرصت های موجود به بهترین وجه ، بهره می گیرد تا آینده ی روشن و مفیدی برای خود تدارک ببیند.
منبع: کتاب حدیث زندگی