و اذ اخذنا میثاق بنی اسرائیل لا تعبدون الاّ الله و بالوالدین احساناً و ذی القربی و الیتامی و المساکین و قولوا للنّاس حسناً و اقیموا الصّلوه و اتوا الزّکوه ثمّ تولّیتم الاّ قلیلاً منکم و انتم معرضون.
و یاد آرید هنگامی را که از بنی‌اسرائیل عهد گرفتیم که جز خدا نپرستید و نیکی کنید درباره پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و به زبان خوش با مردم تکلّم کنید و نماز به پای دارید و زکات مال خود بدهید پس شما عهد شکسته و روی گردانیدید جز چند نفری و شمایید که از حکم و عهد خدا برگشتید. « بقره ، 83»
نماز یکی از پیمانهای الهی
ـ طبق صریح قرآن در این پیمانی که بنی اسرائیل خود شاهد آن بودند و به آن اقرار کرده‌اند این مطالب آمده است.
1ـ به جز خداوند یعنی (الله) را پرستش نکنند و سر تعظیم در برابر هیچ بتی فرود نیاورند.
2ـ نسبت به پدر و مادر احسان و نیکی روا دارند.
3ـ نسبت به خویشاوندان و بستگان و ایتام و فقراء و محرومان نیز به نیکی رفتار نمایند.
4ـ رفتار اجتماعی خویش را نیک گردانند و با سخنان نیکو با مردم روبرو گردند؛ آن چنان با مردم سخن گویند که دوست دارند دیگران با آنها چنین صحبت کنند.
5ـ نماز (توجّه به خدا در همه حال) را مراعات نمایند.
6ـ در زکات (اداء حقّ محرومان اجتماع) کوتاهی روا ندارند.
7ـ خون یکدیگر را نریزند و بر ضدّ هم جنگ و خونریزی به راه نیندازند.
8ـ کسی را از خانه و وطن خود آواره نگردانند.
9ـ چنانچه کسی در ضمن جنگ از بنی‌اسرائیل اسیر شد همه برای آزادی او کمک کنند (یعنی فدیه دهند و او را آزاد سازند).[1] ولی چنان که در این آیات می‌خوانیم آنها از مواد این عهدنامه روی برتافتند و به جز تعداد کمی از آنان از خداپرستی و نیکی به پدر و مادر و نیکی به بستگان و ایتام و فقراء و از گفتار نیک با مردم سر پیچیدند، خدا را فراموش کردند و نماز را کنار گذاشتند و حقّ محرومان را نادیده گرفتند.
داستان آموزنده
17ـ در عصر رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ بود، یکی از بانوان مسلمان روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها با نماز و سایر عبادات به سر می‌آورد ولی بد اخلاق بود و با نیش زبانش همسایگان را می‌آزرد. شخصی به محضر رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ آمد و از آن بانو تعریف کرد که با نماز و روزه سر و کار دارد ولی یک عیب دارد و آن این که بد اخلاق است و با نیش زبانش، همسایگان را می‌آزارد.
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: لا خیر فیها هی من اهل النّار، در چنین زنی خیری نیست، او اهل دوزخ است.[2] یعنی با این که او بر گناه خود ادامه می‌دهد نماز و عبادات او، بی‌خاصّیت و بی‌خیر است.
پس بداخلاقی مانع کمال نماز می‌شود.[1] . تفسیر نمونه، ج 1، ص 228.
[2] . بحار الانوار، ج 71، ص 392.