و اقیموا الصّلوه و اتوا الزّکوه و ارکعوا مع الرّاکعین.
نماز را برپا دارید و زکات بدهید و رکوع کنید با رکوع کنندگان.« بقره ، 42»
فلسفه نماز جماعت
قرآن دستور دیگری برای یهود صادر میکند که نماز را به پا دارند و زکوه را بدهند، تا هماهنگی بین مسلمانان و آنها ایجاد گردد، همان طور که روش پیامبران میباشد که مردم را به دین واحد دعوت میکردند.
ـ قرآن نیز میخواهد با این دستور تشتت و اختلاف را از میان آنان بردارد، و همه را به سوی وحدت دعوت کند.
این عبادت اشاره به نماز جماعت، که روح اجتماع نماز به عالیترین صورت در آن جلوهگر است نیز میباشد.[1]
اسرار رکوع
ـ نماز را با ارکان و حدود و شرایط آن که پیامبر اسلام بیان کرده انجام دهید.
و ارکعوا مع الراکعون در جواب این که چرا در میان همه افعال نماز فقط رکوع نام برده شده است سه وجه گفتهاند:
1ـ چون خطاب متوجّه یهود است و آنان در نمازشان رکوع نداشتند لذا رکوع که مخصوص نماز مسلمین است ذکر شده تا معلوم گردد که امر، به اقامه نماز اسلامی است.
2ـ منظور از رکوع، همان نمازی است که برای تأکید با تعبیر لفظ، دوباره بیان شده است و چون رکوع، اوّلین جزئی است از نماز که دیده میشود و برای دیگران معلوم میگردد که شخص در حال نماز است، از این جهت در مقام تعبیر، به جای نماز گفته شده است. و ممکن است در همین وجه علاوه بر جنبه تأکید قرینه و بیانی باشد بر این که مقصود از نماز، همان نماز معلوم شرعی است که رکوع دارد نه آن نمازی که خود آنها داشتند.
3ـ ذکر رکوع با راکعان برای تشویق و وادار کردن مردم به نماز جماعت است.[2]
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید:
کسی که چهل روز نماز خود را با جماعت ـ با درک تکبیر اوّل نماز ـ انجام دهد خداوند دو برائت را برای او مقرّر میسازد: 1ـ برائت (و دوری) از آتش دوزخ، 2ـ برائت از نفاق
آثار و برکات نماز جماعت
1ـ نشر اسلام به سوی جامعه، 2ـ توفیق اجباری، 3ـ آشنایی مسلمین با هم دیگر، 4ـ ایجاد فضای مودت در جامعه (خانه، مسجد، مدرسه و اداره).
[2] . مجمع البیان. ج 1، ص 212.