گزینش و انتخاب اصحاب از سوی آن حضرت، امری اعتباری و قراردادی نیست تا سؤال شود که آیا هم‌اکنون برگزیده شده‌اند یا بعداً برگزیده خواهند شد، بلکه این مسأله، بر اساس آنچه از روایات اسلامی استفاده می‌شود، به دو گونه است؛ به تعبیر واضح‌تر، اصحاب امام زمان دو دسته‌اند:
دسته نخست، افرادی هستند که قبل از ظهور ایشان، از دنیا رفته‌اند و هنگام ظهور حضرتش، به اذن الهی، زنده می‌شوند و رجعت می‌کنند؛ به عنوان نمونه، می‌توان از سلمان فارسی و ابودجانه انصاری و مقداد و مالک‌اشتر نخعی نام برد.[۱] دسته دوم، افرادی هستند که تا زمان ظهور، زندگی می‌کنند و در کوران حوادث، آب‌دیده می‌شوند و امتحان خود را پس می‌دهند و مراحل کمال را طی کرده و شایستگی لازم برای یاری آن حضرت را در خود ایجاد می‌کنند. در روایات اسلامی، نام بعضی از این افراد و سرزمین‌هایی که این افراد از آنجا، به یاری امام زمان برمی‌خیزند، ذکر شده است. از کشور ایران، نام شهرهایی مانند قم، خراسان، طالقان، ری، شیراز و اصفهان را می‌توان ذکر نمود. همچنین نقل شده است که از شیراز، سه نفر به نام‌‌های حفضل و یعقوب و علی، و از اصفهان، چهار نفر به نام‌های موسی و علی و عبدالله و غلفان، به یاری حضرتش برمی‌خیزند.[۲] البته، ذکر نام افراد یا سرزمین‌هایی که محل تولد و زندگی یاران آن حضرت است، مربوط به علم ازلی خداوند متعال است که از لسان معصومین بیان شده است. ناگفته پیداست که ذکر نام و نشان، منافاتی با اختیار و انتخاب آن افراد در کسب کمالات که به سبب آن، شایستگی حضور در رکاب آن حضرت را پیدا می‌کنند، ندارد؛ در حقیقت، این نوع علم، مانند سایر موارد علم ازلی خداوند متعال در مورد‌ حوادث و پیشامدها ـ از ازل تا ابد ـ می‌باشد.
پی‌نوشت‌ها
۱. چشم‌اندازی از حکومت مهدی، نجم‌الدین طبسی.
۲. همان.