معادلها و اعمال برتر از حجّ
12. ذکر خدا در بازار
قال الصادق (ع): (مَن دَخَلَ سوق جماعَهٍ أو مسجد أهل نَصبٍ فقال مَرَّهً واحدهً: «أشهد أن لا اله الاّ الله وَحدَه لا شریک لَه و الله اکبرُ کبیراً و الحمداللهِ کثیراً و سبحان الله بکرهً و اصیلاً و لا حول و لا قُوَّهَ الاّ بِاللهِ العلیّ العَظیم و صلی الله علی محمدٍ و آلِهِ و أهل بَیتِهِ» عدلت حجّه مبروره) (محاسن، ج 1، ص 40)
«هر کس وارد بازار عمومی و یا مسجد دشمنان اهل بیت (ع) شود و یک بار بگوید: «أشهد أن …» (عملش) با حجّی مقبول برابری می کند.»
13. اقامه ی نماز واجب
قال الصادق (ع): (صلاهٌ فریضهٌ تَعدِلُ عِندَ اللهِ ألفَ حَجّهِ و ألفَ عمرهِ مبروراتِ متقبّلاتِ…)
«نماز واجب نزد خداوند با 1000 حج و 1000 عمره مقبول برابری می کند.»
(وسائل، ج 1، ص 27)

14. برعهده گرفتن سرپرستی اهل و عیال حجّاج
قال الصادق (ع): (من خلف حاجّاً فی أهله بخیر کان له کاجره حتی کأنه یستلم الأحجار…)
«هر کس در غیاب حاجی، جانشین و سرپرست او در أهل و مالش شود، أجر حاجی برای او نیز منظور می گردد تا جایی که گویی احجار (حجرالأسود و …) را لمس کرده است.»
(الفقیه، ج 2، ص 228)
15. نماز جمعه
قال الصادق (ع): (جاء أعرابیّ إلی النّبی (ص) یُقالُ لَهُ قُلَیبٌ فَقال لَهُ: یا رسول الله! إنّی تَهیّأتُ إِلی الحجّ کذا کذا مرّهً فما قدّر لی، فقال… «یا قُلَیب! عَلیکَ بالجُمعَهِ فإنها حجُّ المَساکین.»)
«مرد عربی نزد پیامبر (ص) آمد که به او قلیب می گفتند، او عرضه داشت: ای رسول خدا! من بارها و بارها برای حجّ آماده شده ام اما تقدیر من نبوده (که حجّ بروم، چه کنم؟) فرمود: ای قلیب، بر تو باد به نماز جمعه که حجّ مساکین است.»
(تهذیب، ج 3، ص 236)
16. دو رکعت نماز در مسجد قبا
قال رسول الله (ص): (مَن أتی مَسجِدی مسجِدَ قبا، فَصَلّی فیه رَکعَتَین رَجَعَ بِعُمرَهٍ.) (بحار، ج 97، ص 215)
«هر کس به مسجد من، مسجد قبا بیاید و دو رکعت نماز بخواند با ثواب یک عمره برگردد.»
17. به دیدار حاجیان رفتن
قال السجاد (ع): (یا مَعشَر مَن لَم یَحُجَّ إستَبشِروا بِالحاجّ و صافِحُوهُم وَ عَظِّمُوهُم فانَّ ذلکَ یَجِبُ عَلیکُم تَشارکوهم فی الأجرِ…) (وسائل، ج 11، ص 445)
«ای گروهی که حجّ به جا نیاورده اید به پیشواز حاجیان بروید، با آنان دست دهید و بزرگشان بشمارید زیرا این کار، شراکت شما با آنان در پاداش ایشان را واجب می کند.»
18. خواندن سوره حج
قال رسول الله (ص): (مَن قَرَأ سُورَهَ الحَجَ اُعطِیَ مَنَ الإجر کَحَجَّهٍ حَجَّها و عُمرَهٍ إعتَمَرَها بِعَدَدِ مَن حَجَّ وَاعتَمَر فیما مَضی و فیما بَقِیَ)
«اگر کسی سوره حج را تلاوت کند به او پاداش انجام حجّ و عمره به تعداد حجاج و معتمرین در گذشته و آینده داده می شود.» (مستدرک، ح 4857)
19. التماس دعا به حاجیان گفتن و طلب نیابت آنان برای خویش
قال الصادق (ع): (ما یَمنَعُ أحدَکُم مِن أن یحجَّ کلَّ سَنَهٍ! فقیل لَهُ: لا یَبلَغُ ذلک اموالنا: فقال: أما یقدِرُ احدُکُم إذا خَرَجَ أخوهُ أن یبعث مَعَهُ بِثَمَن اُضحِیَهٍ وَ یَأمُرُهُ أن یَطُوفَ عَنهُ اُسبُوعاً بِالبَیتِ و یَذبح عَنهُ، فإذا کان یوم عرفهِ لَبِسَ ثیابَهُ و تَهَیّأ و أتی المسجِدَ فَلا یزال فی الدّعاءِ حَتّی تغربَ الشّمس…)(الحج و العمره، ص 152)
«چرا هر یک از شما همه ساله حجّ نمی رود؟ گفته شد توان مالی نداریم! فرمودند: آیا نمی توانید به حجّاج پول یک قربانی بدهید و خواهش کنید برای شما 7 دور طواف کند و آن قربانی را ذبح کند و در روز عرفه لباس بپوشید و به مسجد روید و تا غروب عبادت کنید.»
20. آموزش قرآن به فرزند
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هر کس فرزند خود را قرآن بیاموزد مثل آن است که ده هزار بار حجّ رود و ده هزار بار عمره به جا آورد و ده هزار بار به جهاد برود و ده هزار فقیر مسلمان گرسنه را اطعام کرده باشد و ده هزار مسلمان برهنه را پوشانده باشد و برای او در مقابل هر حرفی ده حسنه نوشته شود و خداوند 5 گناه از گناهانش را محو سازد و در قبر با او خواهد بود تا آنگاه که مبعوث شود.» (مستدرک الوسائل، ج 1، ص 290)
21. بر عهده گرفتن سرپرستی خانواده ی مستمند از مسلمین
عن الباقر (ع): لَأن أعولَ أهلَ بَیتٍ مِنَ المُسلمین وَ اشبِعَ جَوعَتَهُم و أکسُوَ عُریَهُم و أکُفَّ وُجُوهَهُم عَنِ النّاس أحَبُّ إلَیَّ مِن أن أحِجَّ حِجَّهً و حِجَّهً و حِجَّهً- حَتّی إنتَهی إلی عَشرَهٍ – وَ مِثلَها و مِثلَها، حَتّی انتَهی إلی سَبعینَ.) (میزان الحکمه، ح 3293)
«اگر خانواده ی مسلمانی را سرپرستی کنم و گرسنگی آنها را برطرف نمایم و بدن برهنه شان را بپوشانم و آبرویشان را در میان مردم حفظ کنم خوشتر دارم از این که آنقدر حج بگزارم تا شمار حجهایم به هفتاد برسد.»
22. آموختن علم
قال رسول الله (ص): (طَلَبَ العِلمِ أفضَلُ عِندَ اللهِ مِنَ الصَّلاهِ و الصِّیامِ و الحَجِّ و الجَهادِ فی سَبیل اللهِ تعالی.) (میزان الحکمه، ح 13717)
«آموختن دانش نزد خداوند، برتر از نماز و روزه و حج و جهاد در راه خدای تعالی است.»
23. انجام حج به نیابت از دیگران
(ابن مسکان عن أبی عبدالله (ع): قُلتُ لَهُ: الرّجُلُ یَحُجُّ عن آخر مالَهُ مِنَ الأجر و الثواب؟ قال، لِلذّی یَحُجُّ عن رجل أجرٌ و ثوابُ عَشر حِجَج)
«ابن مسکان گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: مردی به نیابت از دیگری حج به جای می آورد، چه ثوابی دارد؟ فرمود: برای کسی که به نیابت از دیگری حج گذارد پاداش 10 حج منظور شود. (الحج و العمره، ص 286)
24. با وضو به مسجد النبی (ص) رفتن
قال رسول الله (ص): (مَن خَرج عَلی طُهرٍ لا یریدُ إلاّ مسجدی هذا، لیُصلّی فیه کان بمنزله حجّهٍ)
«هر کس با وضو و طهارت از خانه اش خارج شود و قصدی جز آمدن به مسجد من برای نماز خواندن در آن نداشته باشد، برایش ثواب حجی منظور گردد.» (الحج و العمره، ص 316)
از سویی دیگر گاهی برای بیان و تعیین میزان زشتی و ناپسندی یک عمل، در روایات برخی گناهان با خراب کردن خانه ی خدا و هتک حرمت آن برابر دانسته شده، تا بدین وسیله حرمت آن گناه در نظر مخاطبین دانسته شود.
معادلهای انهدام و هتک حرمت به خانه ی خدا

1. بی احترامی به مؤمن
مؤمن در نظر خداوند متعال از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
امام صادق (ع): فرمودند:
– (المؤمِنُ أعظَمُ حُرمَهً مِنَ الکَعبَهِ.)(1)
«حرمت مؤمن از کعبه بیشتر است.»
امام صادق (ع) فرمودند:
– (مَن آذی مُؤمِناً فقیراً بِغَیرِ حَقّ فَکَأنَّما هَدَمَ مَکَّهَ عَشَرَ مرّاتٍ و البیتَ المعمورَ و کَأنَّما قَتَلَ ألفَ مَلَکٍ مِنَ المُقَرَّبین.)(2)
«هر کس مؤمن فقیری را به ناحق آزار رساند، مانند آن است که ده مرتبه مکه و بیت معمور را خراب کرده باشد و مانند آن است که هزار فرشته مقرب درگاه خدا را به قتل رسانیده باشد.
– پیامبر اکرم (ص) با نظر به کعبه فرمودند:
(مَرحَبا بالبَیتِ! ما اعظَمَکَ و أعظَمَ حُرمَتَکَ عَلَی اللهِ! و اللهِ لَلمؤمِنُ أعظَمُ حُرمَهً مِنکَ لأنَّ اللهَ حَرَّمَ مِنکَ واحدَهً وَ مِنَ المُؤمِنِ ثلاثَهً: مالَهُ و دَمَهُ و أن یُظَنَّ بِهِ ظَنَّ السَّوء.) (3)
«آفرین به تو خانه، چقدر نزد خدا ارجمند و محترمی! به خدا قسم حرمت مؤمن از تو بیشتر است، زیرا خدا از تو یک چیز را حرام کرد و از مؤمن سه چیز را: مالش را، خونش را و گمان بد بردن به او را.»

2. ربا خواری:
قال الصادق (ع):
– (دِرهَمُ واحدٌ ربا أعظَمُ عِندَاللهِ من سبعینَ زَنیَهً بِذات مَحرمٍ فی بیت اللهِ الحرامِ)(4)
«یک درهم ربا نزد خدا سنگین تر است از هفتاد بار زنا کردن با محارم در خانه ی خدا.»
عن الصادق (ع):
– (الرّبا سَبعُونَ جزءاً أیسَرَهُ أن یَنکِحَ الرَّجُلُ اُمَّهُ فی بَیتِ اللهِ الحرامِ.)(5)
(ربا هفتاد جزء دارد که کمترین آن (مانند) این است که انسان با مادر خود در خانه ی خدا نزدیکی کند.)

پی نوشت ها :

1. میزان الحکمه، ح 1395.
2. ارشاد القلوب دیلمی، ج 1، ص 144.
3. میزان الحکمه، ح 1396.
4. میزان الحکمه، ح 6903.
5. همان، ح 6904.
منبع: نیلی پور، مهدی؛ (1388)، شهر سپید خدا (مدیریت معنوی حج و عمره)، اصفهان: مرغ سلیمان