این سخنرانى در تاریخ دوم ذى الحجه الحرام در افتتاح سمینار مجمع التقریب در مکه مکرمه ایراد گردیده است که پس از تکمیل و تنظیم تحت عنوان: «حج ابراهیمى و تقریب مذاهب اسلامى» ارائه مى گردد:
این سوّمین سمینار «مجمع التقریب» است که در کنار خانه خدا تشکیل مى شود. در این جلسه، ابتدا از همه اندیشمندان مذاهب اسلامى که از کشورهاى مختلف در این گردهمایى شرکت کرده اند، صمیمانه تشکر نموده و از خداوند متعال مى خواهم که به همه ما توفیق عنایت کند تا بتوانیم توان فکرى و عملى خود را در راستاى اهداف مجمع; که یکى از اهداف مهم و اصلى آن، انجام حج ابراهیمى است به کار گیریم.
این سمینار در حالى تشکیل مى شود که از یکسو، به برکت انقلاب اسلامى به رهبرى ابرمرد تاریخ اسلام، امام خمینى ـ رضوان الله تعالى علیه ـ و خلف صالحش; حضرت آیه الله خامنه اى ـ مد ظله العالى ـ مسلمانان جهان هشیار شده اند و بیش از هر زمان دیگر، حرکت و خیزش اسلام انقلابى در سراسرِ ممالکِ اسلامى، کاخهاى استکبار را به لرزه درآورده است.
و از سوى دیگر دشمنان اسلام و در رأس آنها آمریکا که اسلام واقعى را در تضاد با
منافع خود مى بیند و از گسترش آن به شدّت بیمناکند، بیش از هر وقت دیگر براى ضربه زدن به اسلام ناب و هواداران مقاوم آن توطئه مى کنند، و براى ایجاد تفرقه در صفوف مسلمین برنامه ریزى مى نمایند،
آفـات تقـریب
تصور مى کنم عناوینى که براى بحث و بررسى در این کنفرانس توسط برگزارکنندگان پیشنهاد شده، مناسب، و سخن گفتن در زمینه آن عناوین، لازم و ضرورى است، لیکن این مباحث در صورتى مى تواند زمینه را براى رسیدن به اهداف مجمع آماده و هموار کند که آفتهاى تقریب در کنار بحثها بلکه قبل از آن، دقیقاً شناسایى شود و تقریب مذاهب اسلامى آفت زدایى گردد.
عناوینى که به این سمینار جهت گفتگو پیرامون آن، ارائه شده عبارتند از: «تقریب سیاسى»، «تقریب اقتصادى»، «تقریب اعتقادى»، «تقریب فقهى» و «تقریب روایى». همه این موضوعات براى تقریب، محورهایى اصولى و مباحثى ضرورى است ولى بدون توجه به آفات تقریب، نه تنها ثمربخش نیست بلکه ممکن است پرداختن به این مسائل در نهایت، تبدیل به آفت گردد.
تئورى تقریب و یا شناخت راههاى آن، در صورتى مى تواند مقدمه براى تقریب باشد که آفات تقریب شناخته شده و در عمل به آفت زدایى پرداخته شود.
بنابر این، در مکه مکرمه و موسم حج ـ که به گفته امام راحل و احیاگر حج ابراهیمى: نقطه اصلى دعوت مسلمین جهان به اتحاد و وحدت کلمه است ـ مناسبترین و ضرورى ترین مباحث، آفت شناسى تقریب و ضرورى ترین اقدام، زدودن آفتهاى تقریب است.
در این راستا من به عنوان مقدمه بر این سمینار، نکته اى در ارتباط با «مهمترین آفت تقریب» و نکته اى در زمینه «مهمترین عامل تقریب» تقدیم حضار گرامى مى کنم و پیشنهاد مى نمایم که مسؤولان مجمع به این مسأله اساسى، بیشتر اهمیت دهند و مباحثى را در این زمینه برنامه ریزى و طرح نمایند.
مهمترین آفت تقریب
بزرگترین آفت تقریب، غفلت از توطئه ها و نقشه هاى دشمنان تقریب است.
این غفلت موجب مى گردد که وقتى خیرخواهان و علاقمندان به وحدت کلمه در جوامع اسلامى مى خواهند در جهت دست یافتن به این هدف تلاش کنند، سرگرم مباحث و مسائلى شوند که تنها ثمره علمى دارد، نه ثمره عملى. و همه تلاشها در مجامع علمى خلاصه شود، آنهم به صورتى بسیار محدود.
از این رو اقداماتى که در جهت تقریب مذاهب اسلامى صورت مى گیرد، وقتى با تبلیغات و توطئه هایى که در جهت تفرقه جوامع اسلام انجام مى شود، مقایسه گردد. شاید اغراق نباشد که نَمى است در برابر یَمْ! و سدّى است کوتاه و ناتوان، در برابر سیلى عظیم و خروشان! اگر شما به نمایشگاههاى کتاب در کشورهاى اسلامى و بطور مشخّص نمایشگاهى که چندى قبل در مکه برگزار شد مراجعه کنید و رساله ها و کتابهاى تفرقه انگیز را اجمالاً بررسى نمایید این وضعیت اسف بار را تصدیق خواهید کرد.
قدرتهاى شوم استکبار و استعمار که اتحاد مسلمانان را به زیان خود مى بینند بهترین راه تأمین منافع نامشروع خود در جوامع اسلامى را ایجاد تنازع مذهبى تشخیص داده و براى تحقق این توطئه خطرناک همه امکانات سیاسى و اقتصادى خویش را به کار مى گیرد، و باید گفت که قلم به دستان مزدور، عوامل اجرایى این توطئه هستند. بیماریهاى اخلاقىِ پاره اى از کسانى که به خیال خود از اسلام دفاع مى کنند و در رأس آن، بیمارىِ تعصّب نیز، این توطئه را تقویت و به دشمنان اسلام و مسلمین در پیاده کردن سیاستِ «ایجاد تفرقه در جوامع اسلامى» کمک مى کند.
بنابر این مسؤولیّت مجمع التقریب که به ابتکار رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آیه الله خامنه اى تأسیس گردیده، بسیار سنگین است، وظیفه این مجمع تنها تحقیق و کار عملى نیست بلکه وظیفه اجرایى سنگینى را به عهده دارد، و در صورتى مى تواند از عهده انجام این مسؤولیّت به نحو کامل برآید که علاوه بر امکانات مناسب، از کادرى بسیار قوى در زمینه سیاستگزارى و برنامه ریزى برخوردار باشند.
مجمع التقریب در صورتى مى تواند اهداف این تشکیلات را تأمین نماید که با برنامه ریزى مناسب، عناصر غیروابسته، مستقل، خوش فکر و خوشنام را در جهان اسلام جذب کند. این نخستین، مشکل ترین و اساسى ترین گام در راه تحقق تقریب مذاهب اسلامى است.
با این اقدام، مجمع قدرت برخورد عملى با توطئه ها و نقشه ها و آفات تقریب را پیدا مى کند و مى توان نقشه هاى دشمنان تقریب را افشا کند و مخالفان وحدت کلمه مسلمین ـ که با
واسطه و یا بىواسطه، عامل بیگانه هستند ـ را در جهان اسلام منزوى نماید.
مهمترین عامل تقریب
به اعتقاد من، بزرگترین عامل تقریب مذاهب اسلامى در عصر حاضر ترویج اندیشه هاى سیاسى امام خمینى ـ رضوان الله تعالى ـ است.
اندیشه هاى سیاسى امام، در واقع تبلور مبانى حکومتى اسلام و قرآن است. در عصر حاضر بزرگترین و ضرورى ترین نیازهاى جهان اسلام آشنایى با دیدگاههاى حکومتى اسلام مى باشد، با توجه به نیاز و عطشى که در جوامع اسلامى، میان روشنفکران و جوانان در این زمینه وجود دارد. اندیشه هاى سیاسى امام به سادگى مى تواند مسلمانان جهان را با هر عقیده ومذهب به هم نزدیک کند.
این راه نزدیک ترین، جاذبه دارترین و موفق ترین راه تقریب مذاهب اسلامى است.
من نمى گویم راههاى فرهنگى، علمى، اقتصادى و… در زمینه تقریب مؤثر نیست، سخن من این است که تجربه نشان مى دهد که این راهها کم اثر است.
امروز آنچه مسلمانان مظلوم و به پاخاسته جهان را به هم پیوند داده چیزى جز اندیشه هاى تابناک سیاسى امام نیست، تنها چیزى که مسلمانان مبارز فلسطین، عراق، الجزایر، بوسنى و هرزگوین، افغانستان و تاجیکستان را با هم و با همه مسلمانان بیدار جهان و بویژه مسلمانان انقلابى ایران پیوند داده، مبانى حرکت سیاسى الهى بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران است.
این راه، علاوه بر اینکه بیشترین و قویترین جاذبه را دارد، بزرگترین آفات تقریب را که قبلاً بدان اشاره شد ـ نیز خنثى مى کند، بنابراین، پیمودن این راه، براى آفت زدایى تقریب نیز ضرورى است، و در این راستا تبیین ابعاد سیاسى حج از دیدگاه امام راحل جایگاه ویژه خود را دارد.
علاقمندان به تجدید حیات اسلام و وحدت کلمه مسلمین، باید بر این عامل اساسى و کارساز، بیش از سایر عوامل تقریب تکیه کنند تا به خواست خداوند متعال، زمینه ساز تحقق وعده الهى (جهانى شدن اسلام) باشند.
