قرآن کریم :

اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ التَّوّابینَ وَ یُحِبُّ الُمُتَطَهّرینَ؛
[سوره بقره، آیه ۲۲۲] خداوند توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست مى دارد.

۱پیامبر صلی الله علیه و آله: إِنَّ اللّه َ تَعالى جَمیلٌ یُحِبُّ الْجَمالَ، سَخىٌّ یُحِبُّ السَّخاءَ، نَظیفٌ یُحِبُّالنَّظافَهَ؛

خداوند زیباست و زیبایى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد،پاکیزه است و پاکیزگى را دوست دارد.
[نهج الفصاحه، ح ۶۹۰]

۲پیامبر صلی الله علیه و آله: تَنَظَّفوا بِکُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنَّ اللّه َ تَعالى بَنَى الاِْسْلامَ عَلَى النَّظافَهِ وَلَنْیَدْخُلَ الْجَنَّهَ إِلاّکُلُّ نَظیفٍ؛

خودتان را با هر وسیله اى که مى توانید پاکیزه کنید، زیرا که خداى متعال اسلام رابرپایه پاکیزگى بنا کرده است و هرگز به بهشت نمى رود، مگر کسى که پاکیزه باشد.
[نهج الفصاحه، ح ۱۱۸۲]

۳پیامبر صلی الله علیه و آله: عن زید بن خالدٍ الجُهَنّى: ما کانَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یَخْرُجْ مِنْ شَىْ ءٍ لِشَى ءٍمِنَ الصَّلَواتِ حَتّى یَسْتاکَ ؛

زید بن خالد جُهَنى: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از هیچ نمازى به نماز دیگر مشغول نمى شدند،مگر این که در این فاصله مسواک مى زدند.
[المعجم الکبیر، ج ۵، ص ۲۵۴، ح ۵۲۶۱]

۴امام على علیه السلام: اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذْهِبُ الْهَمَّ وَالْحُزْنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛

لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف مى کند و باعث پاکیزگى نماز است.
[کافى، ج ۶ ، ص ۴۴۴، ح ۱۴]

۵پیامبر صلی الله علیه و آله: طَهِّروا هذِه الاَْجْسادَ طَهَّرَکُمُ اللّه ُ، فَاِنَّهُ لَیْسَ عَبْدٌ یَبیتُ طاهِرا اِلاّباتَ مَعَهُ مَلَکٌ فى شِعارِهِ وَ لا یَتَقَلَّبُ ساعَهً مِنَ اللَّیْلِ اِلاّ قالَ: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِعَبْدِکَ فَاِنَّهُباتَ طاهِرا؛

این بدن ها را پاکیزه کنید، خداوند پاکیزه تان کند، زیرا هیچ بنده اى نیست که شب بابدنى پاکیزه بخوابد مگر این که فرشته اى در جامه او با وى مى خوابد و هیچ لحظه اى ازشب از این پهلو به آن پهلو نمى شود، مگر این که آن فرشته مى گوید: خدایا بنده ات رابیامرز، زیرا که با بدنى پاکیزه خوابیده است.
[کنز العمال، ح ۲۶۰۰۳]

۶پیامبر صلی الله علیه و آله: تَخَلَّلوا، فَاِنَّهُ یُنَقِّى الْفَمَ وَ مَصْلَحَهٌ لِلِّثَهِ؛

خلال کنید، چرا که دهان را تمیز مى کند و مایه سلامت لثه است.
[کافى، ج ۶، ص ۳۷۶، ح ۵]

۷پیامبر صلی الله علیه و آله: فِى السِّواکِ اِثْنَتَى عَشَرَهَ خَصْلَهً: مَطْهَرَهٌ لِلْفَمِ، و مَرضاتٌ لِلرَّبِّ وَیُبَیِّضُ الاَْسْنانَ وَ یَذْهَبُ بِالْحَفَرِ وَ یُقِلُّ الْبَلْغَمَ وَ یُشَهِّى الطَّعامَ وَ یُضاعِفُ الْحَسَناتِ وَتُصابُ بِهِ السُّنَّهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلائِکَهُ وَ یَشُدُّ اللِّثَهَ وَ هُوَ یَمُرُّ بِطَریقَهِ الْقُرآنِ وَ رَکْعَتَیْنِبِسِواکٍ اَحَبُّ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً بِغَیْرِ سِواکٍ؛

مسواک زدن دوازده فایده دارد: دهان را پاکیزه، خداوند را خشنود، دندان هارا سفید، جرم دندان ها را پاک، بلغم را کم، غذا را مطبوع، حسنات را چندینبرابر مى کند، به سنت عمل مى شود، فرشتگان حضور پیدا مى کنند، لثه محکم مى شود،بر گذرگاه تلاوت قرآن مى گذرد و دو رکعت نماز با مسواک، نزد خداوند محبوب تراست از هفتاد رکعت نماز بى مسواک.
[خصال، ص ۴۸۰، ح ۵۲]

۸پیامبر صلی الله علیه و آله: لا یُطَوِّلَنَّ أَحَدُکُمْ شارِبَهُ وَلا شَعْرَ إِبْطَیْهِ وَلا عانَـتَهُ فَإِنَّ الشَّیْطانَیَتَّخِذُها مَخْبَئا یَسْتَتِرُ بِها؛

کسى از شما موهاى سبیل و موهاى زیر بغل و موى زیر شکم خود را بلند نکند؛ چراکه شیطان (میکروب) این نقاط را پناهگاه خود قرار داده، و زیر موها پنهان مى شود.
[وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۴۲۲، ح ۶]

۹امام باقر علیه السلام: شَکَتِ الْکَعْبَهُ اِلَى اللّه ِ ما تَلْقى مِنْ اَنْفاسِ الْمُشْرِکینَ، فَاَوحَى اللّه ُ اِلَیْها:اَنْ قَرّى یا کَعْبَهُ، فَاِنّى اُبْدِلُکَ بِهِمْ قَوْما یَتَخَلَّلونَ بِقُضبانِ الشَّجَرِ. فَلَمّا بَعَثَ اللّه ُمُحَمَّدا صلی الله علیه و آله اَوحى اِلَیْهِ مَعَ جَبْرَئیلَ بِالسِّواکِ وَالْخِلالِ؛

کعبه از زجرى که از بوى بد نفس هاى مشرکین مى کشید، به درگاه خداوند شکایتنمود، خداوند به آن وحى کرد، تو را مژده باد که بجاى اینان کسانى را جایگزین مى کنمکه با شاخه هاى درخت خلال مى کنند. هنگامى که خداوند حضرت محمد صلی الله علیه و آله را مبعوثفرمود، توسط جبرئیل سفارش مسواک و خلال کردن را به او وحى کرد.
[محاسن، ج ۲، ص ۵۵۸، ح ۹۲۴]

۱۰پیامبر صلی الله علیه و آله: غَسْلُ الاِْناءِ وَ طَهارَهُ الْفِناءِ یورِثانِ الْغِنى؛

شستن ظرف ها و پاکیزگى حیاط خانه مایه غناست.
[نهج الفصاحه، ح ۲۰۳۱]

۱۱امام باقر علیه السلام: اِنَّما قُصَّ الاَْظْفارُ، لاَِنَّها مَقیلُ الشَّیْطانِ وَ مِنْهُ یَکونُ النِّسْیانُ؛

کوتاه کردن ناخن، از آن رو لازم است که پناهگاه شیطان است و فراموشى مى آورد.
[کافى، ج ۶، ص ۴۹۰، ح ۶]

۱۲پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ مِنْ حَقِ الضَّیْفِ اَنْ یُکْرَمَ وَ اَنْ یُعَدَّ لَهُ الْخِلالُ؛

از حقوق میهمان است که میزبان او را احترام کند و برایش خلال دندان فراهم نماید.
[کافى، ج ۶، ص ۲۸۵، ح ۳]

۱۳امام على علیه السلام: نِعْمَ الْبَیْتُ الْحَمّامُ تَذْکُرُ فیهِ النّارَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّرَنِ؛

چه خوب جایگاهى است حمّام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان مى برد.
[من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص۱۱۵، ح۲۳۷]

۱۴پیامبر صلی الله علیه و آله: جابِرُ بْنُ عَبْدِاللّه ِ: اَتانا رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله فَرأى رَجُلاً شَعِثا قَدْ تَفَرَّقَ شَعْرُهُ،فَقال: اَما کان یَجِدُ هذا ما یُسَکِّنُ بِهِ شَعْرَهُ؟! وَ رأى رَجُلاً آخَرَ (و) عَلَیْهِ ثیابٌ وَسِخَهٌفَقال: اَما کانَ هذا یَجِدُ ماءً یَغْسِلُ بِهِ ثَوْبَهُ؟!

جابر بن عبداللّه : رسول خدا صلی الله علیه و آله نزد ما آمد و چشمش به مردى افتاد که موهایشژولیده و در هم بود. فرمودند: آیا این مرد چیزى پیدا نکرد که با آن موهاى خود را مرتبکند؟ و مرد دیگرى را دیدند که لباس هاى چرکین به تن داشت، فرمودند: آیا این مردآبى پیدا نکرده که لباسش را بشوید؟
[سنن ابى داود، ح ۴۰۶۲]

۱۵امام رضا علیه السلام: و مَنِ اغْتَسَلَ مِنَ الْماءِ الَّذى قَدِ اغْتُسِلَ فیهِ فَاَصابَهُ الْجُذامُ فَلایَـلومَنَّ اِلاّ نَفْسَهُ ؛

هر کس با آبى غسل کند که پیش تر در آن غسل شده است و به جذام مبتلا شود،کسى را جز خود سرزنش نکند.
[کافى، ج ۶، ص ۵۰۳، ح ۳۸]

۱۶امام صادق علیه السلام: اَلْحِنّاءُ یَذْهَبُ بالسَّهَکِ وَ یَزیدُ فى ماءِ الْوَجْهِ وَ یُطَیِّبُ الْنَّکْهَهَ وَیُحَسِّنُ الْوَلَدَ؛

حنا، بوى بد عرق را از بین مى برد، چهره را شاداب، دهان را خوشبو و فرزندرا زیبا مى کند.
[کافى، ج ۶، ص ۴۸۴، ح ۵]

۱۷امام صادق علیه السلام: اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الْجَمالَ وَ التَّجْمیلَ وَ یَکْرَهُ البُؤْسَ وَ التَّباؤسَ فَاِنَّ اللّه َعَزَّوَجَلَّ اِذا اَنْعَمَ عَلى عَبْدٍ نِعْمَهً اَحَبَّ اَنْ یَرى عَلَیْهِ اَثـَرَها. قیلَ: وَ کَیْفَ ذلِکَ؟ قالَ:یُنَظِّفُ ثَوبَهُ وَ یُطَیِّبُ ریحَهُ وَ یُجَصِّصُ دارَهُ وَ یَکْنِسُ أفْنیَتَهُ حَتّى اِنَّ السِّراجَ قَبْلَمَغیبِ الشَّمْسِ یَنْفِى الْفَقْرَ وَ یَزیدُ فِى الرِّزْقِ؛

خداوند زیبایى و خودآرایى را دوست دارد و از فقر و تظاهر به فقر بیزار است.هرگاه خداوند به بنده اى نعمتى بدهد، دوست دارد اثر آن را در او ببیند.عرض شد: چگونه؟ فرمودند: لباس تمیز بپوشد، خود را خوشبو کند، خانه اش راگچکارى کند، جلوى در حیاط خود را جارو کند، حتى روشن کردن چراغ قبل از غروبخورشید فقر را مى برد و روزى را زیاد مى کند.
[امالى طوسى، ص ۲۷۵، ح ۵۲۶]

۱۸پیامبر صلی الله علیه و آله: نِعْمَ السِّواکُ الزَّیْتونُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبارَکَهٍ، یُطَیِّبُ الْفَمَ وَ یَذْهَبُ بِالْحَفَرِ،وَ هُوَ سِواکى وَ سِواکُ الاَْنْبیاءِ قَبْلى؛

چه خوب مسواکى است زیتون! از درختى پر خیر و برکت که دهان را خوشبو مى کندو جِرم دندان را از میان مى برد. این مسواک من و پیامبران پیش از من است.
[مکارم الاخلاق، ص ۴۹]

۱۹پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنِ اتَّخَذَ شَعْرا فَلْیُحْسِنْ وَلایَتَهُ، اَو لِیَجُزَّهُ؛

هر کس مو مى گذارد، آن را خوب نگه دارد وگرنه کوتاهش کند.
[کافى، ج ۶، ص ۴۸۵، ح ۲]

۲۰امام رضا علیه السلام: عَلَیْکَ بِالاِثْمِدِ فَاِنَّهُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الاَْشْفارَ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَهَ وَیَزیدُ فِى الباه؛

سرمه سیاه بِکشید، چرا که دیده را جلا مى دهد، مژه ها را مى رویاند، دهان را خوشبومى کند و بر توان جنسى مى افزاید.
[مکارم الاخلاق، ص ۴۶]

۲۱امام على علیه السلام: نَظِّفوا بُیوتَکُمْ مِنْ حَوْکِ العَنْکَبوتِ، فَاِنَّ تَرْکَهُ فِى الْبَیْتِ یورِثُ الْفَقْرَ؛

خانه هاى خود را از تار عنکبوت پاک کنید، زیرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى آورد.
[وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۵، ح ۲]

۲۲پیامبر صلی الله علیه و آله: لا تُبَیَّتُوا الْقُمامَهَ فى بُیوتِکُمْ وَ اَخْرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقْعَدُ الشَّیْطانِ؛

زباله را شب در خانه هاى خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقلکنید، زیرا زباله نشیمنگاه شیطان است.
[من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۵، ح ۴۹۶۸]

۲۳امام صادق علیه السلام: اِنَّ لِکُلِّ ثَمَرَهٍ سَمّا فَاِذا اَتَیْتُمْ بِها فَمَسّوها بِالْماءِ أوْ اَغْمِسوهافِى الماءِ؛

هر میوه اى سمّى دارد، هرگاه میوه به دستتان رسید، آن را با آب بشویید و یا درآب فرو برید.
[کافى، ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۴]

۲۴امام صادق علیه السلام: اَبْصَرَ رسول اللّه صلی الله علیه و آله رَجُلاً شَعْثا شَعْرُ رَأسِهِ وَ سَخَهً ثیابُهُ، سَیِّئَهًحالُهُ فَقال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: مِن الدّینِ الْمُتْعَهُ وَ اِظْهارُ النِّعْمَهِ؛

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مردى را دیدند که موهاى ژولیده و جامه اى چرکین و سر و وضع نامرتّبىداشت، فرمودند: بهره بردن از نعمت هاى خدا و آشکار ساختن نعمت جزء دین است.
[کافى، ج ۶، ص ۴۳۹، ح ۵]

۲۵امام باقر علیه السلام: کَنْسُ الْبُیوتِ یَنْفِى الْفَقْرَ؛

جارو کردن اتاق ها فقر را از بین مى برد.
[وسایل الشیعه، ج ۳ ، ص ۵۷۱، ح ۲]

۲۶پیامبر صلی الله علیه و آله: یَسْاَلُ اَحَدُکُمْ عَنْ خَبَرِ السَّماءِ وَ هُوَ یَدَعُ اَظْفارَهُ کَأَظْفارِ الطَّیْرِ، یَجْتَمِعُفیهَا الْجَنابَهُ وَ الخَبَثُ وَ التَّفَثُ ؛

بعضى از شما از خبرِ آسمان مى پرسند، در حالى که ناخن هاى خود را به مانندچنگال پرندگان، وا مى گذارند که در آنها جنابت، آلودگى و چرک، جاى مى گیرد.
[کنز العمال، ح ۱۷۲۶۰]

۲۷امام صادق علیه السلام: غَسْلُ الاِْناءِ وَ کَسْحُ الْفِناءِ، مَجْلَبَهٌ لِلرِّزْقِ؛

شستن ظرف و جارو زدن جلو در منزل، باعث جلب روزى مى شود.
[خصال، ص ۵۴، ح ۷۳]

۲۸امام رضا علیه السلام: مِنْ اَخْلاقِ الاَْنبیاءِ التَّنَظُّفُ؛

پاکیزگى از اخلاق پیامبران است.
[کافى، ج ۵، ص ۵۶۷، ح ۵۰]

۲۹امام على علیه السلام: تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّیحِ الَّذى یُتَأَذّى بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَکُمْ، فَاِنَّاللّه َ عَزَّوَجَلَّ یُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَهَ الَّذى یَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَیْهِ؛

خودتان را با آب، از بوى بدى که دیگران را آزار مى دهد، پاک کنید و این کار راپیوسته انجام دهید؛ چرا که خداوند، از بنده آلوده اى که هر کس با او بنشیند، بینى اش رااز [بوى بد] وى مى گیرد، نفرت دارد.
[خصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰]

۳۰پیامبر صلی الله علیه و آله: لا تُؤْوُوا التُّرابَ خَلْفَ الْبابِ، فَاِنَّهُ مأوَى الشَّیْطانِ؛

زباله را پشت در (حیاط) جمع نکنید، زیرا که لانه شیطان مى شود.
[محاسن، ج ۲، ص ۶۲۴، ح ۹]

۳۱پیامبر صلی الله علیه و آله: مالى اَراکُمْ تَدْخُلونَ عَلَىَّ قُلْحَا مُرغا؟ مالَکُمْ لاتَسْتاکونَ؟

شما را چه شده است وقتى بر من وارد مى شوید، مى بینمتان که دندان هایتان جرمگرفته و زرد و موهایتان ژولیده است. چرا مسواک نمى زنید.
[محاسن، ج ۲، ص ۵۶۱، ح ۹۴۳]

۳۲امام صادق علیه السلام: خُذْ مِنْ شارِبـِکَ وَ اَظْفارِکَ فى کُلِّ جُمُعَهٍ فَاِنْ لَمْ یَکُنْ فیها شَىْ ءٌفَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ وَ لا جُذامٌ وَ لا بَرَصٌ؛

در هر جمعه، اندکى از سبیل و ناخن هاى خود را بگیر، و اگر هم چیزى وجود نداشتهباشد، آن را (کمى) بساى، [که در این صورت] دیوانگى، جذام و پیسى به تو نمى رسد.
[کافى، ج ۶، ص ۴۹۰، ح ۳]

۳۳پیامبر صلی الله علیه و آله: اَنَّ الثَّوبَ یُسَبِّحُ، فَاِذا اَتَّسَخَ انْقَطَعَ تَسْبیحُهُ؛

لباس، [خدا را] تسبیح مى گوید و هرگاه کثیف شود از تسبیح باز مى ماند.
[کنزالعمال، ح ۲۶۰۰۹]

۳۴پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلْوُضوءُ قَبْلَ الطَّعامِ یَنْفِى الْفَقْرَ، وَ بَعْدَهُ یَنْفِى الهَمَّ وَ یُصَحِّحُ البَصَرَ؛

شستن دست قبل از غذا، فقر را و پس از غذا، غم و اندوه را برطرف مى کند و به چشمسلامتى مى بخشد.
[مکارم الاخلاق، ص ۱۳۹]

۳۵پیامبر صلی الله علیه و آله: لِیُبالِغْ اَحَدُکُمْ فِى الْمَضْمَضَهِ وَ ا لاِْستِنْشاقِ، فَاِنَّهُ غُفرانٌ لَکُمْ وَ مَنْفَرَهٌلِلشَّیْطانِ؛

سزاوار است هر یک از شما در دهان و بینى زیاد آب بچرخاند، چرا که این کار، مایهآمرزش شما و گریزِ شیطان است.
[ثواب الاعمال، ص ۱۹]

۳۶پیامبر صلی الله علیه و آله: بَیْتُ الشَّیاطینِ مِنْ بُیوتِکُمْ بَیْتُ الْعَنْکَبوتِ؛

خانه هاى عنکبوتى که در اتاق هاى شماست، لانه شیاطین است.
[کافى، ج ۶، ص ۵۳۲، ح ۱۱]

۳۷امام على علیه السلام: لا یَدْلُکَنَّ رِجْلَیْهِ بِالْخَزَفِ، فَاِنَّهُ یورِثُ الْجُذامَ؛

مبادا کسى (در حمام) پاى خود را سفال (سنگ پا) بکشد، زیرا این کارجذام مى آورد.
[کافى، ج ۶، ص ۵۰۰، ح ۱۹]

۳۸امام صادق علیه السلام: غَسْلُ الرَّأسِ بِالْخَطْمىِّ اَمانٌ مِنَ الصُّداعِ وَ بَراءَهٌ مِنَ الْفَقْرِ وَ طَهورٌلِلرَّأسِ مِنَ الحَزاز؛

شستن سر با خطمى، مایه ایمنى از سر درد، برکنار ماندن از فقر و پاکیزگى سر ازشوره است.
[ثواب الاعمال، ص ۱۹]

۳۹پیامبر صلی الله علیه و آله: مَرَّ اَخى عیسى علیه السلام بِمَدینَهٍ فَاِذا وُجُوهُهُمْ صُفْرٌ وَ عُیونُهُمْ زُرْقٌ فَشَکَوااِلَیْهِ ما بِهِم مِنَ الْعِلَلِ. فَقالَ: دَواؤُکُمْ مَعَکُمْ، اَنْتُمْ اِذا اَکَلْتُمُ اللَّحْمَ طَبَختُموهُ غَیْرَمَغْسولٍ، وَ لَیْسَ یَخْرُجُ شَىْ ءٌ مِنَ الدُّنْیا اِلاّ بِجَنابَهٍ. فَغَسَلُوا بَعْدَ ذلِکَ لُحومَهُم فَذَهَبَتْاَمْراضُهُم ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله: برادرم عیسى، از شهرى عبور کرد و دید که مردمش رنگچهره هایشان زرد و چشم هایشان کبود است. آنان از بیمارى هایى که داشتند، نزد وىاظهار ناراحتى کردند. عیسى علیه السلامگفت: درمانتان همراهتان است. شما هنگامى که گوشتمى خورید، آن را ناشسته مى پزید، در حالى که هیچ چیزى بدون نوعى جنابت از دنیانمى رود. از آن پس، گوشت هاى مصرفى خود را شستند و در نتیجه بیمارى هایشان ازمیان رفت.
[قصص الانبیاء، ص ۲۷۴، ح ۳۵۷]

۴۰پیامبر صلی الله علیه و آله: وَالسِّواکُ فِى الْفَمِ یُثَبِّتُ الاَْضْراسَ؛

مسواک، دندان ها را در دهان محکم مى کند.
[کنزالعمال، ح ۱۷۲۰۸]

مؤلف : هادی موحدی