1. قال الامام علی بن
الحسین – علیه السلام – : لَوْ یَعلَمُ النّاس ما فی طَلَبِ العِلْمِ لَطَلَبُوهُ
و لَو بِسَفْکِ المُهَج و خوضِ اللُّجَج.

«الکافی، ج 1، ص 35»

امام سجاد – علیه السلام – فرمود: اگر مردم می دانستند که در جستجویِ دانش
چه چیزی نهفته است، بی گمان در پی آن می رفتند اگر چه موجب ریختن خونِ آنها و فرو
رفتن در دریاها می شد.

2. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ تعلَّمَ العِلْمَ
للتّکبّرِ ماتَ جاهلاً وَ مَنْ تعلَّمَ للقُولِ دونَ العَمَلِ ماتَ منافقاً و من
تَعَلَّمَهُ للمناظَرَهِ … .

«المواعظ العددیه، ص 262»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس دانش را بیاموزد تا بزرگی و
تکبّر نماید، نادان از دنیا می رود و کسی که دانش را فقط برای گفتن و نه برای عمل
کردن فرا گیرد، منافق از دنیا می رود و کسی که برای مناظره و جدال با دیگران دانش
را فرا گیرد فاسق از دنیا می رود و کسی که برای فراوانی ثروت علم را فرا گیرد،
کافر از دنیا می رود و هر کسی که برای عمل کردن دانش را فرا گیرد، عارف از دنیا
خواهد رفت.

3. قال الامام الباقر – علیه السلام – : سارِعُوا فی طَلَبِ
العِلْمِ فو الذّی نَفسی بِیَدِهِ لَحَدیثٌ واحدٌ فی حلالٍ و حرامٍ تأخُذه عن
صادقٍ خیرٌ من الدّنیا … .

«المحاسن، ج 1، ص 356»

امام باقر – علیه السلام – فرمود: در طلب علم شتاب کنید، سوگند به آن که
جانم در دست اوست تنها اگر یک حدیث در حلال و حرام از شخص راستگوئی فرا بگیری،
برای تو بهتر است از دنیا و آنچه از زر و سیم در آن وجود دارد.

4. قال الامام علی – علیه السلام – : اَلْعِلْمُ مصباحُ العقلِ.

«تصنیف غررالحکم، ص 43، ح 69»

امام علی – علیه السلام – فرمود: علم، چراغ و راهنمای عقل و خرد است.

5. قال الامام الصادق – علیه السلام – : لیسَ العِلْمُ بکَثْرَهِ
التّعَلُّمِ، اِنّما هو نورٌ یَقَعُ فی قَلبِ مَنْ یُریدُ اللهُ أن یَهدِیَهُ …
.

«منیه المرید، ص 149»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: علم و دانش با فراوانی آموختن به دست نمی
آید، بلکه نوری است که در دلِ آنکه خدا هدایتش را بخواهد، می تاباند. پس هرگاه به
دنبال علم رفتی، ابتداء جوهره بندگی را در جان خویش بجوی و با بکار بستن دانش آنرا
به دست آور و فهم را از خدا بخواه تا او به تو عنایت کند.

6. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اکثَرُ النّاسِ قیمَهً
أکثَرُهم عِلماً وَ‌ أقَلّ النّاسِ قیمهً أقَلُّهم علماً.

«من لایحضره الفقیه، ج 4، ص394»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: با ارزش ترین مردم، عالم ترین
آنها و کم ارزش ترینِ مردم، نادان ترین ایشان است.

7. قال الامام علی – علیه السلام – : ألا لا یَستَحْیِیَنَّ مَنْ
لایَعْلَمُ أن یتَعلَّمَ، فاِنَّ قیمَهَ کلِّ امْرِیءٍ ما یَعْلَمُ.

«من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 394»

امام علی – علیه السلام – فرمود: آگاه باشید! مبادا کسی که جاهل است از
آموختن علم و دانش شرم و حیا کند، پس بدرستی که ارزش هر انسان به میزان علم اوست.

8. قال الامام علی – علیه السلام – : اَلعِلْمُ أصلُ کلِّ خَیرٍ و
الْجَهْلُ أصلُ کلِّ شرٍّ.

«تصنیف غررالحکم، ص 43، ح 80»

امام علی – علیه السلام – می فرماید: علم و دانش بنیاد و ریشه همه خوبیها و
نادانی ریشه و اساس همه بدیهاست.

9. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : تَعلَّمُوا العِلْمَ،
فاِنَّ تَعَلُّمَه حسنهٌ وَ مُدارَسَتُهُ تَسبیحٌ و البَحْثُ عَنْهُ جِهادٌ و
تَعلیمَهُ مَنْ لا یَعلَمُهُ صَدَقَهٌ و بذلُهُ لأهلِهِ قُربَهٌ … .

«تحف العقول، ص 28»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: علم بیاموزید که آموختن آن نیکی
است و خواندن و دوره کردن آن، تسبیح و بحثِ پیرامونِ آن جهاد و آموزش آن به کسی که
نمی داند، صدقه، و بذلِ آن به اهلش موجبِ نزدیکی به خداست؛ چرا که علم نشان دهنده
حلال و حرام و جوینده اش را به بهشت راه بر است و در وحشت مونس و در تنهائی همراه
و در خوشی و ناخوشی، راهنما و سلاحی علیه دشمنان و زیوری برای دوستان است.

10. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ قاتَلَ جهلَهُ بعلمِهِ
فازَ بالحظِّ الأسعَدِ.

«تصنیف غررالحکم، ص 44، ح 111»

امام علی – علیه السلام – فرمود: کسی که با دانش خود به پیکار با جهلِ خویش
برخیزد، به بالاترین خوشبختی می رسد.

11. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : انّ الله عزّ و جلّ
یقولُ: تَذاکُرُ العِلْمِ بینَ عبادی ممّا تَحیی علیهِ القلُوبُ المیتَهُ اذا هم
انتَهُوا فیهِ الی أمری.

«الکافی، ج 1، ص 40»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خداوندِ عزّ و جلّ می فرماید:
گفتگوی علمی در میان بندگانم، دلهای مرده را حیات می بخشد؛ آن گاه که در آن به
أمرِ من برسند.

12. قال الامام علی – علیه السلام – : علیکُم بِطَلَبِ العِلْمِ
فَانِّ طَلَبَهُ فریضَهٌ.

«کنزالفوائد، ج 1، ص 319»

امام علی – علیه السلام – فرمود: همواره در پی تحصیل علم باشید که فراگیری
آن امری واجب است.

13. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : طلبُ العلمِ فریضهٌ
علی کلِّ مُسْلِمٍ، ألا انّ اللهَ یحبُّ بُغاهَ العِلْمِ.

«الکافی. ج 1، ص 30»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: جستجو و فراگیری علم و دانش بر هر
مسلمانی واجب است هر آینه آگاه باشید که خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

14. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : ما مِنْ مؤمِنٍ و لا
مؤمِنَهٍ و لاحُرٍّ و لا مملوکٍ الّا و للهِ عَلیهِ حقٌّ واجبٌ أن یتعَلَّمَ من
العلمِ و یتفَقَّهَ فیهِ.

«مجمع البیان، ج 2، ص782»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هیچ مرد و زن مؤمن و هیچ انسانِ
آزاد و یا بنده ای نیست مگر آنکه حقّی واجب از جانب خداوند بر گردن اوست و آن
آموختن دانش و تفقّه در آن است.

15. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : طَلبُ العلمِ فریضهٌ
عَلی کلِّ مؤمِنٍ فاغْدُ أیّهَا العَبْدُ عالِماً أو متعلّمِاً و لاخیرَ فیما بین
ذلک.

«الفردوس، ج 2، ص 437، ح 3908»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: فراگیری علم بر هر مؤمنی واجب
است، پس ای بنده! یا عالم باش و یا در حال یادگیری آن، که در غیر این دو حالت خیری
وجود ندارد.

16. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اُطلُبُوا العِلْمَ
وَ لو بالصّینِ، فانَّ طَلَبَ العِلْمِ فریضَهٌ عَلی کلِّ مسلم.

«وسائل الشیعه، ج 27، ص 27»

پیامبر خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: به دنبال فراگیری و آموختن علم
بروید هر چند در چین باشد، همانا آموختن علم بر هر مسلمانی واجب است.

17. قال الامام علی – علیه السلام – : اُطلُبُوا العِلْمَ وَ لو
بالصّینِ، و هو علمُ معرفهِ النفسِ و فیه معرفهُ الربِ عز و جل.

«بحار الانوار، ج 2، ص 32»

امام علی – علیه السلام – فرمود: به دنبال فراگیری و آموختن علم بروید هر
چند در چین باشد، و آن علم معرفه النفس (خود شناسی) است که در آن شناخت پروردگار
متعال می باشد.

18. قال الامام الصادق – علیه السلام – : طلبُ العِلْمِ فریضهٌ
عَلی کلِّ حال.

«بصائر الدرجات، ج 2، ص 2»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: فراگیری و آموختن دانش در هر حال بر
انسان واجب است.

19. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : خُیِّرَ سُلَیمانُ
بینَ المُلکِ و المالِ و العلمِ، فاختارَ العِلْمَ فاُعطیَ العِلْمَ و المالَ و
الْمُلکَ باختیارِهِ العِلْمَ.

«الفردوس، ج 2، ص 192، ح 2957»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: حضرت سلیمان بین پادشاهی، مال و
علم مخیّر شد، ایشان علم را انتخاب کردند و با این انتخاب هم علم و هم مال و هم
پادشاهیِ دنیا به ایشان بخشیده شد.

20. قال الامام علی – علیه السلام – : اُغْدُ عالِماً أو متعلّماً
وَ لاتَکُنِ الثّالثُ فتَعْطَبَ.

«کنزالفوائد، ج 2، ص 31»

امام علی – علیه السلام – فرمود: یا عالم باش و یا در حال فراگیری آن و در
حالتِ سوّم نباش که هلاک می گردی.

21. قال الامام علی – علیه السلام – : النّاسُ ثلاثَهٌ: فعالِمٌ
ربّانِیٌ، وَ مُتَعلِّمٌ عَلی سَبیلِ نجاهٍ و هَمَجٌ رعاعٌ أتباعُ کلِّ ناعِقٍ …
.

«جامع بیان العلم، ج 2، ص 112»

امام علی – علیه السلام – فرمود: مردم بر سه دسته اند: 1. عالم ربّانی، 2.
طالب علمی که در راه نجات قرار گرفته، 3. انسان بی سر و پای پستی که به دنبال هر
بانگی روان است، این گروه از نور علم پرتوی بر نگرفته و به ستون استواری پناه
نبرده اند.

22. قال الامام الصادق – علیه السلام – : لستُ اُحِبُّ أن أرَی
الشابَّ منکم الّا غادِیاً فی حالَین: اِمّا عالِماً أو متعَلِّماً، فاِنْ لَمْ
یفعَلْ فرَّط … .

«امالی شیخ طوسی، ص 303»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: دوست ندارم که جوانان شما را جز در دو
حالت ببینم: یا عالم باشند و یا در طلب علم، که سوگند به آنکه محمّد – صلی الله
علیه و آله – را به حقّ به پیامبری برگزید، اگر چنین نکنند، کوتاهی کرده اند و اگر
کوتاهی کنند، تباه می شوند و اگر تباه و ضایع شوند، مرتکب گناه شده اند و در این
صورت جایگاه آنان در آتش است.

23. قال أبو عَبْدالله – علیه السلام – : طَلَب الْعِلْمِ فریضَهٌ.

«الکافی، ج 1، ص 35»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: طلب علم واجب است.

24. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : أفضلُ الاعمالِ علی
ظَهرِ الأرضِ ثَلاثَهٌ: طلبُ العِلْمِ و الجِهادِ و الکَسْبُ.

«تنبیه الغافلین، ص 428»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: بهترین کارها بر روی زمین سه چیز
است، تحصیل علم، جهاد در راه خدا و کسب و تجارت (برای تحصیل روزی).

25. قال الامام علی – علیه السلام – : أیّها النّاسُ، اِعلَمُوا
أنَّ کَمالَ الدّینِ طَلَبُ العِلمِ و العَمَلُ بِهِ.

«الکافی، ج 1، ص 30»

امام علی – علیه السلام – فرمود: ای مردم، بدانید که کمالِ دین در فراگیری
علم و عمل به آن است.

26. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ خَرَجَ مِنْ
بیتِهِ لِیَلْتَمِسَ باباً منَ العِلْمِ کتب اللهُ عزّ و جلّ لَهُ بکُلِّ قَدَمٍ
ثوابَ نبیِ مِن الأنبیاءِ … .

«جامع الاخبار، ص 110»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس برای آموختن بابی از علم از
منزلش خارج گردد، خداوند برای هر قدمی که بر می دارد پاداش پیامبری از پیامبران را
می نویسد و در برابر هر حرفی که می شنود یا می نویسد شهری در بهشت به او عطا می
کند.

27. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اِذا جاءَ المَوتُ
طالِبَ العلمِ و هُوَ عَلی هذه الحالِ ماتَ و هُوَ شهیدٌ.

«منیه المرید، ص 122»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هنگامی که مرگِ طالب علم فرا رسد
در حالی که او در جستجوی علم است، می میرد در حالی که شهید است.

28. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : طَلَبُ العِلْمِ
أفضَلُ عند اللهِ عزوجل من الصَّلاهِ و الصّیامِ و الحجّ و الجهادِ فی سبیلِ الله.

«الفردوس، ج 2، ص 438، ح 3910»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: طلب علم در نزد خداوند عزّ و جلّ،
برتر از نماز و روزه و حج و جهاد در راه خداست.

29. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : طالِبُ العِلْمِ
اَحبَّهُ اللهُ و أحبَّهُ الملائکهُ و أحبَّهُ النبیونَ.

«جامع الاخبار، ص 110»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خداوند، فرشتگان و انبیاء الهی،
همه دوستدارِ طالب علم هستند.

30. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ غَدا یطلُبُ
علماً کانَ فی سبیلِ الله حتّی یرجِعَ و المَلائکهُ لَتَضَعُ اجنَحَتِها لطالِبِ
العلمِ.

«المعجم الکبیر، ج 8، ص 66، ح 7388»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که بر می خیزد و به دنبال علم
می رود، در راه خدا قدم برداشته تا به منزل بازگردد و فرشتگان بالهایشان را برای
او می گسترانند.

31. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : انّ اللهَ تعالی قَدْ
تکفَّلَ لِطالِب العِلْمِ بِرزقِهِ خاصَّهً عمّا ضَمِنَهُ لغیرِهِ.

«منیه المرید، ص 160»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: همانا خداوند متعال روزی طالب و
جوینده علم را به طور ویژه، افزون بر آنچه برای دیگران تضمین کرده، به عهده گرفته
است.

32. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اِنّه یستَغْفِرُ
لِطالِبِ العِلْمِ مَنْ فی السَّماءِ و مَنْ فی الاَرضِ حتّی الحوتُ فی البحرِ.

«الکافی، ج 1، ص 34»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس در آسمان و زمین است حتّی
ماهیان دریا، همه برای طالب علم استغفار و طلب آمرزش می کنند.

33. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : انَّ طالِبَ العِلْمِ
اذا ماتَ‌ غَفَراللهُ لَهُ و لِمَنْ حَضَرَ جَنازَتَهُ.

«ارشاد القلوب، ص 160»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هرگاه طالب علم از دنیا برود،
خداوند او و هر کس را که در تشییع جنازه اش حاضر شود، می بخشد.

34. قال الامام علی – علیه السلام – : مَجْلِسُ العِلْمِ روضَهُ
الجَنَّهِ.

«المواعظ العددیّه، ص 60»

امام علی – علیه السلام – فرمود: مجلس علم، باغی از باغهای بهشت است.

35. قال الامام الصادق – علیه السلام – : مَنْ تَعلَّمَ العِلْمَ و
عَمِلَ بِهِ و عَلَّم للهِ، دُعِی فی ملکوتِ السّماواتِ عظیماً.

«الکافی، ج 1، ص 35»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: هر کس برای خدا علم بیاموزد و بدان عمل
کند و به دیگران یاد بدهد، در ملکوت آسمانها به بزرگی یاد شود.

36. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : العِلْمُ خزائنُ و
مفتاحُها السّؤالُ.

«تحف العقول، ص 41»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: علم دارای گنجینه هائی است که
کلید آنها سؤال است.

37. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ اکثَرَ الفِکرَ فیما
تعلَّمَ، أتقَنَ علمَهُ وَ فَهِمَ ما لَمْ یکُنْ یفهَمُ.

«غررالحکم، ص 57، ح 573»

امام علی – علیه السلام – فرمود: هر کسی در آنچه فرا گرفته نیک بیندیشد،
علم خود را استوار نموده و آنچه را نفهمیده، خواهد فهمید.

38. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ تعلَّم العِلْمَ
ریاءً وَ سُمعَهً یریدُ به الدّنیا، نزعَ اللهُ بَرَکَتَهُ و ضَیَّقَ علیهِ
معیشَتَهُ و وَکلَهُ اللهُ الی نفسِهِ … .

«مکارم الاخلاق، ج 2، ص 348»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس دانش را برای ریا و
خودنمائی و به دست آوردن دنیا فراگیرد، خداوند برکت خود را از او برداشته و روزی
را بر او تنگ می کند و او را به خودش وا می گذارد و هر کس را خدا به خودش واگذارد،
هلاکتِ او حتمی است.

39. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ تعلَّمَ علماً
لغیرِ اللهِ أو ارادَ به غیرَ الله فلیتبَوَّأ مقعَدَهُ من النّارِ.

«منیه المرید، ص 134»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که دانش را برای غیرِ خدا فرا
گیرد و یا با آن غیر خدا را اراده کند، جایگاه او در آتش است.

40. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : تَقَرَّبوا مِنْ
عالِمٍ یدعوکُم من الکبرِ الی التّواضُعِ و من الرّیاءِ الی الاخلاص … .

«عده الدّاعی، ص 69»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: به عالم نزدیک شوید (و از او علم
بیاموزید) که شما را از کبر به فروتنی و از ریاء به اخلاص و از حالت شکّ به یقین و
از رغبت و میل به دنیا به زهد و بی رغبتی نسبت به آن و از دشمنی به نصحیت و
دلسوزی، فرا می خواند.