میوه‌ها در تغذیه ی انسان اهمیت فوق العاده ای دارند و نقش آن ها در طراوت، شادابی و نشاط انسان از نظر علمی و تجربی برای عموم مردم اثبات شده است.
در برخی از آیات قرآن کریم اشاراتی به بعضی از میوه ها شده است که این میوه ها از نظر خاصیت غذایی با بعضی دیگر از میوه ها قابل مقایسه نیستند. چنا‌نچه در آیات 52 و 68 سوره ” الرحمن ” آمده است:
“در آن بهشت از هر میوه ای یک جفت(دو نوع) وجود دارد.”
“در آن دو بهشت نیز هر نوع میوه و خرما و انار بسیار است.”
علاوه بر این دو میوه، زیتون و انجیر نیز در قرآن کریم نام برده شده اند.
در روایتی امام صادق (ع) می فرمایند: “پنج میوه، از میوه های بهشتی هستند: انار، سیب، به، انگور و خرما.”
امام صادق(ع) ضمن روایتی در مورد پدرش امام محمد باقر(ع) میفرمایند:
“پوست کندن میوه را مکروه می دانست”
از جمله دستورات اسلام که پس از گذشت قرن ها دانشمندان به فلسفه و حکمت آن پی برده اند، پوست نکندن میوه ها است. پوست میوه ها که در مجاورت نور خورشید و هوا قرار گرفته بیش از گوشت آن دارای ویتامین ها، مخصوصا ویتامین آ می باشد.
همچنین پوست میوه ها دارای دیاستاز است که سبب جذب گوشت میوه ها می شود.
امام صادق(ع) ضمن روایتی در مورد پدرش امام محمد باقر(ع) میفرمایند: “پوست کندن میوه را مکروه می دانست”
این مقاله به اختصار به بیان برخی از خواص شفا‌بخش و اثرات درمانی این میوه ها از منظر روایات اسلامی و متخصصان تغذیه می پردازد.
انــار
انار میوه ای سرشار از ویتامین های آ، ب، ث، مواد قندی، پتاسیم، منیزیم، اسید‌های آلی و… است.
طبیعتی سرد و خنک دارد و از ابتلا به بیماری قند جلوگیری می کند. همچنین، خونساز بوده و خون را تصفیه می کند.
پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:
“هرکس یک دانه انار بخورد، خداوند قلب او را نورانی می کند(کدورت، کسالت و افسردگی را از او دور میسازد) و تا چهل روز وسوسه ها و اندوه ها از او دور می شوند.”
حضرت علی (ع) می فرمایند:
“به کودکان تان انار بدهید، زیرا(قدرت) تکلم آن ها را سرعت می بخشد.”
امام صادق (ع) نیز در روایاتی می فرمایند:
” از انار استفاده ی کامل ببرید، زیرا اگر شخص گرسنه آن را بخورد، او را کفایت می کند و اگر شخص سیر بخورد اشتهاآور است.”
“هر کس در حال گرسنگی(ناشتا) انار بخورد تا چهل روز قلب او روشن می شود.”
” انار ملس(ترش و شیرین) برای معده بهتر است.”
اثرات گزارش شده
تقویت کننده ی قلب و کلیه، اشتهاآور، کاهش دهنده اوره و کلسترول، دفع کننده سموم، موثر در تعادل مایعات بدن(به خصوص خون)، موثر در درمان کم خونی و ضعف اعصاب، نیروبخش و برطرف کننده بوی بد دهان است.
آب انار نیز به علت داشتن آنتی اکسیدان ها خاصیت ضدسرطانی دارد.
سیب
سیب به عنوان یک غذای با‌ارزش، از دیرباز شناخته شده و در پزشکی سنتی از جمله در درمان های سرطان، دیابت، اسهال خونی، تب، بیماری های قلبی، بیماری های خونی ناشی از کمبود ویتامین ث، کاربردهای گوناگون داشته است.
برای کنترل اسهال و یا رفع یبوست مصرف می شود که هر دوی این خواص مربوط به “پکتین” میوه است. پکتین مقدار زیادی آب را از معده و روده جذب کرده و مدفوع را به حا‌لت نیمه سفت تبدیل می کند.
عصاره ی سیب به علت ماده “فلورتین” موجود در آن، دارای خاصیت ضدمیکروب وبا می باشد که بر انواع میکروارگانیسم های گرام مثبت و منفی موثر است.
حضرت علی(ع) در روایاتی خواص سیب را این گونه بیان می فرمایند:
” خوردن سیب سبب پاکیزگی و رطوبت معده می شود.”
” سیب را مصرف کن، زیرا حرارت بدن را کاهش می دهد، مزاج را خنک و تب را برطرف می کند.”
همچنین امام صادق (ع) در روایاتی می فرمایند:
” اگر مردم فواید سیب را بدانند، بیماران خود را جز با آن معالجه نمی کنند.”
” برای دفع سموم، دارویی سودمند‌تر از سیب پخته شده سراغ ندارم.”
” به تب داران سیب بدهید، زیرا چیزی بهتر از آن نیست.”
اثرات گزارش شده
کاهش اسید اوریک، رفع گرفتگی صدا و سرماخوردگی، رفع سرفه و بیماری های سینه، کاهش کلسترول، ضدعفونی‌کننده ی روده و جلوگیری از سفت و سخت شدن رگ ها(تصلب شرایین)
بـــه
“به” نیز به علت داشتن پکتین در رفع اسهال موثر بوده و تقویت‌کننده معده و التیام‌دهنده ورم روده‌هاست.
درون “به” دانه‌های لعاب داری وجود دارد که در هر خانه 12 دانه جای گرفته است.
دانه‌ها به دلیل داشتن “موسیلاژ” دارای خاصیت خوب رفع التهابات مخاط ها، رفع سرفه و رفع گرفتگی صدا هستند.
پیامبر اکرم (ص) میفرمایند:
” به را بخورید و به عنوان هدیه بین خودتان بفرستید، زیرا چشم را جلا می دهد و دوستی و مودت را در قلب به وجود می آورد. به زنان حامله نیز بدهید، زیرا باعث نیکویی و خوبی اولاد می شود.”
حضرت علی (ع) در روایاتی میفرمایند:
” خوردن به موجب تقویت قلب، شستشوی معده، پاکیزه شدن دل و از بین رفتن ترس و وحشت می شود.”
” خوردن به نیروی انسان را زیاد می کند و ضعف و سستی بدن را بر طرف می سازد.”
همچنین امام صادق (ع) میفرمایند:
” به، معده را نیکو و قلب را محکم و قوی میسازد و پیامبران الهی، به می خوردند.”
” کسی که به بخورد خداوند متعال تا چهل روز حکمت را بر زبان او جاری می سازد.”
مهم‌ترین اثرات گزارش شده “به” در طب سنتی:
قابض، مقوی قلب، ضد‌نفخ، ادرارآور، قاعده‌آور، بند‌آورنده خونریزی، موثر در درمان بیماری های سینه و مقوی بدن.
منبع: ماهنامه ی دنیای تغذیه – مهندس مسعود خبازی، کارشناس مسؤول اداره استاندارد کاشان
