القرآن مَأدَبه الله ؛ قرآن ادبستان و ادب آموز است :
مطالب زیر از کتاب شریف انسان و قرآن، از حضرت علاّمه حسن زاده ی آملی حفظه الله می باشد.
علم الهدی سیّد مرتضی در مجلس بیست و هفتم از کتاب امالیش معروف به غُرَر و دُرَر در روایتی از جناب رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل کرده است که آن حضرت فرمود :
إنّ هذا القرآن مأدبه الله فتعلّموا مأدبته ما استطعتم و إن أصفر البیوت لبیت ( لجوف – خ ل ) أصفر من کتاب الله. مَأدَبه ، به فتح دال یعنی ادب و تقویم خلق.
مَأدُبه ، به ضمّ دال یعنی طعام مهمانی.
مَأدَبه : بدین وجه معنی القرآن مأدَبه الله ؛ این است که قرآن برای ادب و تقویم خلق است.
ادب نگاه داشت حدّ هر چیز و تقویم راست و درست ایستاندن است. این وجه با تعلّموا مناسب تر است. پس معنی حدیث این که قرآن ادب و دستور الهی است. از این مَأدَبه الله ادب فرا بگیرید و حدّ انسانی خودتان را حفظ کنید و نگاه بدارید و بدین دستور خودتان را راست و درست به بار بیاورید و به فعلیّت برسانید. ( انسان و قرآن . ص 46 – 48 )
مَأدَبه، فرهنگستان و ادبستان است که به تخفیف می گوییم دبستان.
مَأدَبه؛ مکتب و مدرسه است که جای تأدیب و تربیت است. آن جایی که به انسان ادب یاد می دهند آن جا را مَأدَبه می گویند. قرآن به انسان ادب یاد می دهد. ( انسان و قرآن . ص 48 )
القُرآنُ مَأدُبَهِ الله ؛ قرآن سفره ی خدا است :
قرآن سفره ی رحمت رحیمیّه ی الهیّه است که فقط برای انسان گسترده شده است . طعام این سفره، غذای انسان است که به ارتزاق آن، متخلّق به اخلاق ربوبی می گردد و متّصف به صفات ملکوتی می شود و مدینه ی فاضله تحصیل می کند و هیچ کس از کنار این سفره بی بهره بر نمی خیزد. ( انسان و قرآن . ص 37 )
مَأدُبه ، به ضمّ دال یعنی طعام مهمانی.
مأدُبه : طعام مهمانی ؛ این مَأدُبه سفره است، قرآن سفره ی الهی است. هیچ کس از کنار این سفره با دست خالی و تهی برنمی خیزد.آن کس که مصحف را گشوده و نوشته اش را زیارت کرده است به همین اندازه از این سفره ی الهی لقمه برداشته است و بهره ای برده است که إنّ النّظر فی المصحف عباده ( اصول کافی . ج 2 . ص 449 ) ، آن کس که قرائتش کرد لقمه ای به تر از آن برداشته است و آن کس که به ترجمه ی تحت اللّفظی آن آگاهی پیدا کرد لقمه ی به تر بر می دارد و بهره ی بیش تر می برد و آن کس که می تواند آیات را با یکدیگر تلفیق کند و ترتیب و انسجام بدهد تا نتایجی حاصل کند، او بهره های به تر می برد و همین طور به تعبیر امیرالمؤمنین علیه السّلام اِقرَأ وَارقَ ؛ بخوان و بالا برو. ( انسان و قرآن . ص 46 و47 )