هنگامى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله متولّد شد ، بتهاى خانه کعبه به رو در افتادند و چون شب فرا رسید فریادى از آسمان شنیده شد که: حق آمد و باطل برفت ، همانا باطل رفتنى است.
همانا که شکیبایى بس زیباست جز در مرگ تو و بیتابى بس زشت است مگر بر رحلت تو ، اندوهى که از دورى تو بر دل نشسته بس سنگین است و غمهاى پیش از در گذشت و پس از وفات تو بسیار آسان و سبک.
همانا خداوند محمد صلّى اللّه علیه و آله را برانگیخت تا بندگانش را از بندگى بندگان به بندگى خداى کشاند و از پیمان بندگان به پیمان خداى در آورد و از فرمانبرى بندگان به فرمانبرى خدایش وا دارد.
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پیوسته خندان و خوشرو و خوشبو بود.
پیامبر، جز با یاد خدا نمى‏نشست و بر نمى‏خاست.
هرگز دیده نشد که پیامبر، پاى خود را پیش کسى از همنشینان دراز کند.
او (پیامبر خدا) پیشواى کسى است که راه پرهیزگارى پوید ، و بینش براى آن که راهنمایى جوید، چراغى است که پرتو آن دمید… رفتار او میانه روى در کار است. و شریعت او راه حق را نمودار ، سخنش جدا کننده حق از باطل است، و داورى او عدالت.
پیامبر طبیبى است که با مهارت خود در میان مردم مى‏گردد، مرهمهاى شفابخش خویش را فراهم ساخته و ابزار درمان خود را آماده کرده تا هرجا دلهاى کور باطن و گوشهاى ناشنوا و زبانهاى گنگ را بدان نیازى باشد مداوا کند.
خداى عزّ وجلّ پیامبرش را تربیت کرد و چه نیکو تربیت کرد، پس هنگامى که مراتب ادب را براى آن حضرت تکمیل نمود فرمود: همانا تو بر اخلاقى والا استوار هستى ، سپس امر امّت و دین را به او واگذار کرد تا بر بندگانش حکومت کند و فرمود: آنچه پیامبر براى شما آورد بگیرید و از آنچه شما را نهى نمود، اجتناب ورزید، و همانا پیامبر که درود خدا بر او و آلش باد موفّق بود و با تأییدات روح القدس مؤیّد بود که هرگز راه خطا نمى‏پیمود و در اداره امور مردم هیچ اشتباه نمى‏کرد.
هر پدری که خواست از دنیا برود و فرزندانی داشت ، خداوند نطفه محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم را در فرزند بهتر قرار دارد به گونه ای که در انتقال نطفه محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم نه جنایتکار نقشی داشت و نه معصیت کار سهمی پیدا نمود.
و قرآن نیز این معنا را تأیید میکند، آنجا که میفرماید : وَ تَقَلُّبَکَ فی الساجدین
او خدایی است که به دوران انتقال نطفه تو در اهل سجود از اصلاب شامخه به ارحام مطهّره آگاه است.
او از شجره پاکیزه پیامبران آفریده شده و از مشکات درخشانی که نور هدایت درستکاری از آنان تابناک بوده ، انتخاب گشته است. او از مرکز سرزمین مکّه و از دل بطحاء و از میان چراغهای فروزانی که در تاریکیها راهنمای سرگشتگان است، برگزیده شده، او از سرچشمه های حکمت که همه دارای دین و شریعت بوده و دیگران علم و حکمت را از آنها میآموختند ، گزینش شده است.
خداوند نطفه پاک پیامبران را در بهترین جایگاه به ودیعت گذارد ، و در بهترین مکان آنها را مستقر ساخت و از صلب کریمانه پدران، به رحم پاک مادران منتقل نمود. هر زمان که یکی از آنان بدرود حیات میگفت ، دیگری برای پیشبرد دین خدا به پا میخواست تا آنکه این منصب بزرگ به محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم منتهی شد ، پس خدای نهاد اصلی وی را از بهترین معادن استخراج کرد، و نهال وجودش را در اصیلترین و عزیزترین سرزمینها کاشت، و شاخه هستی او را از همان درختی که پیامبران را از آن آفرید به وجود آورد، از همان شجرهای که امینان درگاه خود را از آن برگزید.
از پیامبر پاک و پاکیزه ات صلّی الله علیه و آله و سلّم پیروی کن، زیرا راه و رسمش سرمشقی است برای آن کس که بخواهد تأسّی جوید و نسبت او انتسابی است عالی برای کسی که بخواهد منتسب گردد، و محبوبترین بندگان نزد خداوند کسی است که از پیامبرش سرمشق گیرد و قدم به جای قدم او گذارد.
… هان ای مردم ، به راهنمایی پیامبرتان اقتدا کنید ، زیرا بهترین هدایتهاست و به روش و سنّت وی عمل نمایید ، چرا که بهترین فرمانها و نیکوترین روشهاست.
راه و رسم او معتدل و روش او صحیح و متین ، و سخنانش روشنگر حق از باطل ، و داوری و حکمش عادلانه است.
خدا شما را رحمت کند ، بر طبق نشانه های روشن و سیره و سنت واضح او عمل کنید که راه روشن است و شما را به خانه امن و امان فرا میخواند.
هم اکنون فرصت را مغتنم شمارید ، چون در منزلگاهی هستید که میتوانید با مهلت و فرصتی که دارید رضایت خدا را جلب نمایید. پرونده ها هنوز گشوده است و قلمها آماده نوشتن، بدنها سالم است و زبانها گویا و آزاد ، و توبه نیز پذیرفته است و اعمال مورد قبول واقع میگردد.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم روی زمینِ بدون فرش مینشست و غذا میخورد ، و با تواضع همچون بردگان جلوس میکرد ، با دست خویش کفش و لباسش را وصله میفرمود و بر مرکب برهنه سوار می شد و حتی کسی را پشت سر خویش سوار مینمود.
محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم دنیا را به هیچ می انگاشت و آن را در نظر دیگران بی مقدار و حقیر معرّفی میکرد. به دنیا بی اعتنا بود و آن را پست و بی ارزش نشان میداد.
او میدانست که خدا دنیا را به میل خویش از او دور گردانیده، و چون فرومایه است، آن را در نظر دیگران جلوه داده و نصیب آنان کرده است، بدین جهت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم با میل و علاقه قلبی خود از دنیا دوری کرده و حتی نام آن را از جان خویش بیرون رانده بود.
محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم دوست میداشت که زینت و آرایش دنیا را به چشم نبیند تا از آن لباس آراسته نخواهد، یا به مقامی چشم ندوزد و اقامت در آن را آرزو نکند. هدف او تنها این بود که نهایت کوشش خود را در امر تبلیغ بکار بندد و امّت خویش را از عذاب الهی ترسانیده، پند و اندرزشان دهد، و به آنان مژده بهشت دهد و از آتش دوزخ بر حذرشان دارد.
و این آموزه قرآن بود ، آنجا که فرموده است :
لا تَمُدَّنَّ عینَیکَ الی ما مَتَّعنا به أزواجاً منهم و لا تَحزَنْ علیهم و اخفِضْ جناحَکَ لِلمؤمنین و قل إنّی انا النذیر المبین.
ای رسول ما چشم از متاع ناقابل دنیوی که به طایفهای از مردم کافر (برای آزمودنشان دادهایم) ، بپوش و بر اینان اندوه مخور، تو اهل ایمان را زیر بال و پر علم و حکمت خود گیر و با کمال حسن خُلق آنان را بپروران، و بگو من فرستاده خدایم که برای اندرز و ترسانیدن خلق از عذاب قهر الهی با دلیلی روشن آمده ام…
کافی است که روش پیامبر را سرمشق خویش قرار دهی و او را در مذمّت و بی ارزشی دنیا و دیدن عیوب و کثرت رسواییها و بدی هایش راهنمای خود بدانی ، چه این که دنیا از او گرفته شد و برای دیگران آماده گشت ، از نوشیدن لذتهای آن منع گردید و از آرایشهای آن دور گردانده شد. به راستی در زندگی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم اموری است که تو را به عیوب و کاستیهای دنیا واقف میسازد ، چه این که او و نزدیکانش در آن گرسنه بودند ، و با اینکه منزلت و مقام عظیمی در پیشگاه خداوند داشت ، امّا خداوند زینتهای دنیا را از او دریغ فرمود.