سبب دوستی و محبت علی (ع) در دل ها چیست؟
رمز محبت را هنوز کسی کشف نکرده است؛ یعنی نمی توان آن را فرموله کرد و گفت: اگر چنین شد، چنان می شود و اگر چنان شد چنین؛ ولی البته رمزی دارد. چیزی در محبوب هست که برای محب از نظر زیبایی خیره کننده است و او را به سوی خود می کشد. جاذبه و محبت در درجات بالا «عشق» نامیده می شود. علی (ع) محبوب دل ها و معشوق انسان هاست.
چرا؟ و در چه جهت؟ فوق العادگی علی (ع) درچیست که عشق ها را برانگیخته و دل ها را به خود شیفته ساخته و رنگ حیاط جاودانی گرفته است و برای همیشه زنده است؟ چرا دل ها همه خود را با او آشنا می بینند و اصلاً او را مرده احساس نمی کنند بلکه زنده می یابند؟
مسلماً ملاک دوستی او، جسم او نیست؛ زیرا جسم او اکنون در بین ما نیست و ما آن را احساس نکرده ایم. و باز محبت علی (ع) از نوع قهرمان دوستی ای که در همه ی ملت ها وجود دارد نیست. هم، اشتباه است که بگوییم محبت علی (ع) از راه محبت فضیلت های اخلاقی و انسانی است و حب علی، حب انسانیت است. درست است که علی (ع) مظهر انسان کامل بود و درست است که انسان نمونه های عالی انسانیت را دوست می دارد؛ اما اگر علی (ع) همه ی این فضایل انسانی را که داشت؛ آن حکمت و آن علم، آن فداکاری ها و از خود گذشتگی ها، آن تواضع و فروتنی، آن ادب، آن مهربانی و آن عطوفت، آن ضعیف پروری، آن عدالت، آن آزادگی و آزادی خواهی، آن احترام به انسان، آن ایثار، آن شجاعت، آن مروت و مردانگی نسبت به دشمن، و به قول مولوی:

در شجاعت شیر ربا نیستی
در مروت خود که داند کیستی؟

آن سخا و جود و کرم و … اگر همه ی این ها را که داشت، می داشت، اما رنگ الهی  نمی داشت، مسلماً این قدر که امروز عاطفه انگیز و محبت خیز است، نبود.
علی (ع) از آن نظر محبوب است که پیوند الهی دارد. دل های ما به طور ناخودآگاه در اعماق خویش با حق پیوستگی دارند و چون علی (ع) را آیت بزرگ حق و مظهر صفات حق می یابند، به او عشق می ورزند. در حقیقت پشتوانه ی عشق علی (ع) پیوند جان ها با حضرت حق است که برای همیشه در فطرت ها نهاده شده، و چون فطرت ها جاودانی است، مهر علی (ع) نیز جاودان است.
نقطه های روشن در وجود علی (ع) بسیار است؛ اما آن چه برای همیشه او را درخشنده و تابان قرار داده است، ایمان و اخلاص اوست و آن است که به وی جذبه ی الهی داده است.
اما گروهی دنیا را برگزیدند و در مقابل عدل و عدم انعطاف علی (ع) تاب نیاوردند و عاقبت دست جمودها و رکودها از آستین مردمی به در آمد و علی (ع) را شهید کرد.
علی (ع) در داشتن دوستان و محبان سرازپا نشناخته که در راه محبت او سر دادند و بر سر دار رفتند، بی نظیر است. تاریخچه های شگفت و جالب و حیرت انگیز آن ها صفحات تاریخ اسلام را مفتخر ساخته است. دست جنایت ناپاکانی از قبیل زیادبن ابیه و پسرش عبیدالله و حجاج بن یوسف و متوکل و در رأس همه ی این ها معاویه بن ابی سفیان به خون این زبده های انسانیت تا مرفق آلوده است.
از کتاب: جاذبه و دافعه ی علی (ع) نوشته ی: استاد مرتضی مطهری.
منبع:نشریه انتظار نوجوان شماره 73