رعایت اصول تغذیه و داشتن رژیم غذایی مناسب برای همه افراد در هر شرایطی لازم و ضروری است. خوب است بدانید رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به پارکینسون وجود ندارد اما با رعایت یک برنامه غذایی مناسب، ارگان های بدن بهتر و مؤثرتر کار می کنند، فرد انرژی بیشتری برای انجام کارها داشته و داروها نیز بهتر اثر خواهند کرد. مطالعه این مقاله به منظور انتخاب مناسب مواد غذایی به شما پیشنهاد می‌شود، اما توصیه ما این است که قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
اصول تغذیه مناسب
برنامه غذایی متنوعی داشته باشید و از همه گروه‌های مواد غذایی استفاده کنید. در صورت نیاز با پزشک خود در زمینه مصرف مکمل‌های ویتامینی سؤال نمایید.
• وزن خود را با ورزش و رژیم غذایی، در محدوده نرمال نگه دارید. با دکتر خود مشورت کنید و از او بخواهید در مورد وزن متعادل و میزان کالری که در روز باید مصرف کنید، شما را راهنمایی کند.
• رژیم غذایی سرشار از فیبر داشته باشید و از مواد غذایی مانند سبزیجات و میوه‌های تازه، حبوبات و غلات سبوس‌دار، غلات صبحانه، پاستاها و برنج قهوه‌ای بیشتر استفاده نمایید.
• از غذاهایی که میزان چربی و کلسترول پایینی دارند، در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
• سعی کنید میزان دریافت قند را کاهش دهید.
• از نمک در حد متعادل در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
• 8 تا 10 لیوان آب در روز بنوشید.
• در مورد مصرف الکل با پزشک خود مشورت کنید. (مصرف الکل ممکن است با داروهای مربوط به بیماری پارکینسون مداخله داشته باشد)
مداخله مواد غذایی و داروهای مربوط به پارکینسون
داروی لودوپا وقتی با معده خالی مصرف می‌شود، بهتر اثر می‌کند. سعی کنید این دارو را حداقل نیم تا یک ساعت قبل از غذا مصرف کنید. همراه این دارو باید یک الی یک و نیم لیوان آب بنوشید. این کار باعث می شود دارو در بدن سریع تر جذب شود.
برای بعضی از بیماران ممکن است مصرف داروی لودوپا با معده خالی باعث ایجاد تهوع شود؛ بنابراین پزشک ممکن است داروی ترکیبی لودوپا و کربی دوپا یا فقط کربی دوپا را برای شما تجویز کند. اگر حالت تهوع ادامه پیدا کند، پزشک ممکن است داروهای دیگری را برای بهبود علائم شما تجویز کند. لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد دریافت مقدار زیاد پروتئین در رژیم روزانه می تواند اثر لودوپا را محدود کند.
کنترل حالت تهوع
چندین راه برای کنترل یا رهایی از حالت تهوع وجود دارد که در زیر به آن اشاره شده است:
• نوشیدنی های سرد بنوشید. نوشیدنی های حاوی قند ممکن است نسبت به دیگر نوشیدنی‌ها بهتر تحمل شوند.
• از نوشیدن آب پرتقال و آب گریپ فروت اجتناب کنید؛ زیرا این آب میوه ها اسیدی هستند و حالت تهوع را تشدید می کنند.
• از نوشیدنی های گازدار و نوشابه کمتر استفاده کنید.
• مایعات را در فواصل بین وعده‌های غذایی استفاده کنید.
• در برنامه غذایی خود از غذاهای سبک بیشتر استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای سرخ شده، چرب و شیرین خودداری کنید.
• به آرامی غذا بخورید.
• حجم وعده‌های غذایی را کم کنید و در عوض تعداد وعده های غذایی خود را بیشتر کنید.
• غذاهای داغ و سرد را با هم مخلوط نکنید.
• مصرف غذاهای سرد می تواند در کاهش حالت تهوع مؤثر باشد؛ بوی غذاهای داغ یا گرم می‌تواند باعث افزایش حالت تهوع شود.
• از فعالیت بلافاصله بعد از صرف غذا خودداری کنید زیرا سبب افزایش حالت تهوع و حتی استفراغ می‌شود. البته دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا نیز توصیه نمی‌شود ولی بهتر است حداقل نیم ساعت بعد از صرف غذا استراحت کنید.
• مسواک زدن بعد از غذا می تواند باعث افزایش حالت تهوع شود.
• اگر صبح، بعد از بیدار شدن از خواب دچار حالت تهوع می شوید، قبل از خارج شدن از رختخواب یک بیسکوئیت بخورید یا قبل از رفتن به رختخواب یک میان وعده با پروتئین بالا (مثل ساندویچ گوشت بدون چربی یا پنیر) مصرف کنید.
• سعی کنید در مواقعی که حالت تهوع کمتری دارید یا حالت تهوع ندارید، غذا بخورید.
• اگر رعایت این نکات نتوانست کمکی به بهبود حالت تهوع شما بکند، با پزشک خود مشورت کنید.
رهایی از تشنگی و خشکی دهان
بعضی از داروهای پارکینسون می تواند باعث خشکی دهان و تشنگی شود؛ که با رعایت موارد زیر می‌توانید به رفع این حالت کمک کنید:
• هر روز 8 لیوان یا بیشتر آب بنوشید. در بیماران پارکینسونی که مشکلات قلبی نیز دارند ممکن است نیاز به محدودیت مصرف مایعات باشد بنابراین لازم است این افراد حتماً با پزشک خود در زمینه مصرف مایعات مشورت کنند.
• مصرف کافئین خود را محدود کنید. کافئین در قهوه، چای، نوشابه ها و شکلات وجود دارد. کافئین ممکن است با بعضی از داروهای مربوط به بیماری پارکینسون تداخل داشته باشد. کافئین همچنین می-تواند باعث ایجاد کم آبی در بدن شود.
• نان، نان تست، کلوچه و بیسکوئیت را در شیر یا چای و قهوه بدون کافئین بریزید و سپس بخورید.
• بعد از هر لقمه غذا مقدار بسیار کمی آب بنوشید تا از خشکی دهان پیشگیری کنید و بتوانید لقمه غذا را قورت دهید.
• سعی کنید با اضافه کردن سس به غذای خود، آن را نرم کنید و به راحتی بخورید. می توانید از آب-گوشت، سس و کره ذوب شده استفاده کنید.
• برای افزایش ترشح بزاق و مرطوب شدن محیط دهان از آب نبات های ترش یا میوه های یخ زده استفاده کنید.
• از دهان‌شویه‌های تجاری استفاده نکنید؛ زیرا بعضی از دهان‌شویه‌های تجاری دارای الکل هستند که می-توانند باعث افزایش خشکی دهان شوند. با پزشک یا دندان پزشک خود در مورد استفاده از محصولات مختلف و تأثیرات آن‌ها بر خشکی دهان مشورت کنید.
احساس خستگی در انتهای روز و مشکل در غذا خوردن
• انرژی خود را ذخیره کنید. سعی کنید غذایی را انتخاب کنید که آماده کردن آن راحت باشد. همه انرژی خود را صرف درست کردن غذا نکنید، زیرا در انتهای کار بسیار خسته هستید و نمی توانید غذا بخورید.
• از اعضای دیگر خانواده بخواهید در آماده کردن غذا به شما کمک کنند.
• میان وعده‌های سالم مانند میوه و سبزیجات تازه، بیسکوئیت و غلات با فیبر کامل را همیشه در دسترس داشته باشید.
• مواد غذایی اضافی پخته شده را فریز کنید؛ بنابراین در مواقعی که خسته هستید، می توانید غذای سریع و آماده داشته باشید.
• قبل از مصرف وعده غذایی اصلی کمی استراحت کنید تا در هنگام صرف غذا خسته نباشید.
• سعی کنید وعده‌های غذایی اصلی خود را در زمان مشخص میل کنید. در این صورت می توانید انرژی بیشتری برای انجام کارها در طول روز داشته باشید.
مواردی برای بهبود اشتها

• با پزشک خود مشورت کنید؛ گاهی کم‌اشتهایی می تواند در اثر افسردگی باشد که قابل‌درمان است. اشتهای شما بعد از درمان افسردگی بهبود خواهد یافت.
• از نوشیدن نوشابه های غیرمغذی پرهیز کنید.
• وعده های غذایی کم حجم بخورید و تعداد وعده های غذایی خود را افزایش دهید.
• پیاده‌روی و شرکت در فعالیت های ورزشی ملایم می تواند در بهبود اشتهای شما مؤثر باشد.
• مواردی که می تواند در غذا خوردن به شما کمک کند:
• سعی کنید در فواصل بین وعده‌های غذایی مایعات بنوشید. نوشیدن مایعات قبل از غذا یا در هنگام غذا خوردن می تواند باعث ایجاد پری معده شده و اشتهای شما را کم کند.
• برنامه غذایی خود را طوری برنامه‌ریزی کنید که حاوی مواد غذایی دلخواهتان باشد.
• سعی کنید غذاهای پرکالری را در ابتدای وعده غذایی خود مصرف کنید.
• برای افزایش تنوع مواد غذایی خود ایده های تازه داشته باشید.
مواردی که می تواند در صرف میان وعده به شما کمک کند:
از مواد غذایی با ارزش غذایی کم یا بدون ارزش غذایی مانند چیپس، آب‌نبات، نوشابه ها و … استفاده نکنید.
از میان وعده‌های حاوی پروتئین و کالری بالا استفاده کنید. مانند بستنی، کلوچه ها، پودینگ، پنیرها، ساندویچ ها، تخم مرغ، بیسکوئیت با کره بادام زمینی، شیرینی با کره بادام زمینی یا پنیر خامه ای، غلات صبحانه، میوه ها و سبزیجات، ماست، ذرت بوداده با کره و مارگارین، نان و پنیر.
چگونه می توانید از غذا خوردن بیشتر لذت ببرید:
• روند آماده سازی مواد غذایی و پختن آن‌ها را ساده کنید. به این منظور مواد غذایی را انتخاب کنید که زمان کمتری برای پخت و آماده سازی نیاز دارند.
• آماده کردن غذا را به یک سرگرمی لذت‌بخش برای خود تبدیل کنید؛ به عنوان مثال آشپزخانه و محل صرف غذای خود را به خوبی تزئین کنید و از رنگ های شاد استفاده کنید و در هنگام آماده کردن و خوردن غذا به یک موسیقی آرام بخش گوش کنید.
• سعی کنید تنها غذا نخورید؛ از دوستان یا دیگر اعضای خانواده بخواهید تا در هنگام صرف غذا کنار شما باشند.
• در تهیه غذا نیز از مواد غذایی با رنگ‌های مختلف استفاده کنید؛ به عنوان مثال می توانید از جعفری یا فلفل دلمه ای سبز، قرمز و زرد در تهیه غذاهای خود استفاده کنید.
نگه داشتن وزن در حد متعادل
• سوءتغذیه و حفظ وزن در بیماران مبتلا به پارکینسون یکی از مسائل بسیار مهم است. در این بخش به مواردی که می تواند به شما در حفظ وزن کمک کند اشاره خواهیم کرد:
• وزن خود را یک تا دو بار در طول هفته کنترل کنید؛ مگر اینکه پزشک شما پیشنهاد دیگری در این زمینه داده باشد. اگر شما داروهایی مانند دیورتیک ها یا داروهای استروئیدی مصرف می کنید باید به صورت روزانه وزن خود را کنترل کنید.
• اگر به دلیل نامعلوم افزایش یا کاهش وزن دارید (یک کیلوگرم در یک روز یا 2 کیلوگرم در طول یک هفته) با پزشک خود مشورت کنید؛ ممکن است پزشک بخواهد با تغییر برنامه غذایی یا میزان دریافت مایعات این شرایط را بهبود بخشد.
مواردی برای افزایش وزن
از پزشک خود درباره مصرف مکمل های تغذیه ای (ویتامین و مینرال) سؤال کنید. این مکمل‌ها می توانند برخی از کمبودهای تغذیه‌ای شما را جبران کنند ولی به خاطر داشته باشید هرگونه تغییر در رژیم غذایی و دریافت مکمل های غذایی باید تحت نظر پزشک معالجتان باشد. بعضی از مکمل‌ها ممکن است برای شما مضر باشد یا با داروهایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد.
از مصرف غذاهای با چربی و کالری کم پرهیز کنید (مگر اینکه دستورالعمل تغذیه ای خاصی به شما پیشنهاد شده باشد).
دستور چند غذای پرکالری
شیک کره بادام زمینی و شکلات (1090 کالری در هر وعده):

• یک دوم پیمانه خامه
• 3 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی
• 3 قاشق غذاخوری شکلات مایع
• یک و یک دوم پیمانه بستنی شکلاتی
همه این مواد را خوب در یک مخلوط‌کن، مخلوط‌کنید و سپس میل نمایید.
سوپر پودینگ (250کالری برای هر وعده):
• یک پیمانه شیر کامل
• دو قاشق غذاخوری روغن گیاهی
• یک بسته پودینگ آماده
• یک دوم پیمانه پودر شیر خشک بدون چربی
شیر و روغن را با هم مخلوط‌کنید، پودینگ را اضافه کرده و خوب مخلوط‌کنید.