نخست باید به این نکته توجه کرد که غیبت ایشان بدین معنی است که حضرت در میان مردم زندگی می کنند و مردم ایشان را می بینند، ولی نمی شناسند. اما فلسفه ی آن، در این زمینه، در روایات اهل بیت و کتاب های دانشمندان شیعه به حکمت های متعددی اشاره رفته است که به منظور رعایت اختصار، فقط به بخشی از آن ها اشاره می کنیم:
1. تحقق وعده ی الهی مبنی بر برپایی حکومت جهانی مهدی (عج): از آن جا که خداوند در قرآن به مؤمنان و مستضعفان وعده ی حکومت جهانی داده است ( نور، 55 و قصص، 5 ) که برای تحقق آن شرایط خاصی لازم است. فراهم شدن برخی از این شرایط بر عهده ی جامعه است و تنها با گذشت زمان و آماده شدن مردم میسر خواهد شد؛ مانند: اظهار نیاز مردم جامعه؛ به بن بست رسیدن قوانین موجود مادی جوامع؛ پیشرفت علمی و فرهنگی تا حدودی که همه ظرفیت پذیرش یک فرهنگ کامل و پیشرفته را پیدا کنند و همین طور، تکامل وسایل ارتباط جمعی برای سهولت ارتباط با همه ی انسان های کره ی زمین و مطلع ساختن آن ها از قوانین و اصول حاکم بر جهان؛ و بالاخره، نیاز چنین جامعه ای به نیروهای فعال و سازنده [ علامه مجلسی، ج 52، ص 97 و 98 ].
2. حراست از جان آن حضرت برای روز موعود ( برپایی حکومت جهانی ): تا کنون، به گواه تاریخ، از اجرای قوانین اسلام به هر نحو ممکن جلوگیری شده است تا حدی که رهبران جامعه اسلامی را به شهادت رسانده اند و از میان برداشته اند. حال اگر خداوند آخرین حجت خود روی زمین را همچون سایر ائمه به حال عادی وا می گذاشت، حکومت های ظالم بی کار نمی نشستند و او را از میان بر می داشتند و در نتیجه، این وعده ی الهی محقق نمی شد. از این رو، برخی روایات فلسفه ی غیبت را حراست از جان آن حضرت دانسته اند [ همان، ج 51، ص 224].
3. غیبت آن حضرت بر اساس سنت الهی صورت گرفته و سابقا این سنت برای پیامبران دیگر نیز به اجرا درآمده است؛ مانند حضرت موسی(ع) که خداوند وی را در خانه ی فرعون پرورش داد و تا مدت ها به عنوان فردی معمولی میان مردم می زیست. سپس هنگامی که زمینه ی ظهورش فراهم شد، خداوند او را بر همگان آشکار کرد [همان (نسخه ی قدیم)، ج 13، ص 136].
منبع:مجله آموزش قرآن