پدیدآورنده : محمد محمدی ری شهری
منبع: پایگاه رسمی آیت الله ری شهری
خوش‌رفتاری (۵)
وَ ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… حُسْنِ السِّیرَهِ. [۱]
آخرین مبحثی که در تبیین این فراز نورانی از دعای مکارم الاخلاق مطرح می‌کنیم، راه‌کار دستیابی به خوش‌رفتاری است. چگونه انسان می‌تواند خوشرفتار باشد و دارای سیره نیکو شود؟
راهکاری که از روایات اهلبیت (علیهم السّلام) استفاده می‌شود، عبارت است از «خودسازی درونی».
در روایتی از امیر المؤمنین (علیه السّلام) چنین آمده است:
حُسنُ السِّیرهِ عُنوانُ حُسنِ السَّرِیرهِ. [۲]
رفتار نیکو، نشانگر باطن نیکوست.
اگر سریره و باطن انسان پاک و نیکو شود، رفتار ظاهری او هم نیکو می‌شود، چنانچه ناپاکی درون در بدرفتاری انسان اثر می‌گذارد، برخی به بهانه پاکی درون، دستورهای ظاهری اسلام را رعایت نمی مثلا وقتی به برخی خانم‌ها رعایت و حفظ حجاب تذکر داده می‌شود، پاسخ می‌دهند: «ظاهر را رها کن، دلت پاک باشه!»، باید به آنها گفت: اتفاقا دل ناپاک است که ظاهر هم ناپاک است.
همین مطلب در روایت دیگری از آن حضرت با صراحت بیشتری اینچنین نقل شده است:
مَن حَسُنَتْ سَرِیرَتُهُ، حَسُنَتْ عَلانِیَتُهُ. [۳]
هر که درونش خوب باشد، بیرونش نیز خوب خواهد بود.
همچنین از آن حضرت چنین روایت شده است که:
صَلاحُ الظَّواهِرِ عُنوانُ صِحَّهِ الضَّمائرِ. [۴]
درست بودن ظاهر، نشانگر درست بودن باطن است.
در اینجا سؤال مهم‌تری مطرح می‌شود که چگونه می‌توان باطن را درست کرد؟ راه دستیابی به حسن سیرت چیست؟
پاسخ این پرسش نیز در احادیث اهلبیت (علیهم السّلام) آمده است؛ و آن عبارت است از «یاد خدا».
از امیر المؤمنین(علیه السّلام) نقل شده است:
مَن عَمَرَ قَلبَهُ بدَوامِ الذِکرِ حَسُنَت أفعالُهُ فی السِّرِّ والجَهرِ. [۵]
هر که دل خویش را با یاد پیوسته خدا آباد کند، در نهان و آشکار نیک‌کردار شود.
مرحوم فیض کاشانی نیز به این مطلب در قالب شعر اینگونه اشاره کرده است:
شود شود که دلم سوی حق ربوده شود به جذبه‌ای، همه رفتار من ستوده شود [۶]
بنا بر این، اگر انسان بتواند همواره خود را در محضر خدا ببیند، هم باطن او درست می‌شود؛ و هم ظاهرش.
[۱] الصحیفه السجّادیّه: الدعاء ۲۰.
[۲] غرر الحکم، تمیمی آمدی، ح۴۸۴۶.
[۳] غرر الحکم، تمیمی آمدی، ح۸۰۲۶.
[۴] غرر الحکم، تمیمی آمدی، ح۵۸۰۸.
[۵] غرر الحکم، تمیمی آمدی، ح۸۸۷۲.
[۶] دیوان اشعار، فیض کاشانی، غزل شماره ۳۹۴.
