خدای تعالی می فرماید: «زنگ و چرک می فرستد خدا بر هر دل متکبری».
و می فرماید: «به درستی که خدا دوست ندارد تکبر کنندگان را».
و دیگر می فرماید: «زود باشد که برگردانم از آیات خود، روی کسانی را که تکبر می ورزند».
و باز می فرماید: «داخل شوید در درهای جهنم، در حالتی که مخلد (1) خواهید بود در آن، پس بد مقامی است مقام تکبرکنندگان». (2)
و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود که: «این است و جز این نیست که من بنده ای هستم که بر روی خاک می نشینم و چیزی می خورم و جامه پشمینه می پوشم و شتر را می بندم و چون بنده ای مرا بخواند، اجابت می کنم. پس هر که طریقه مرا ترک کند از من نیست».
و مروی است که: «سید انبیاء صلی الله علیه و آله پیراهنی را پوشیده بودند و در وقت وفات آن حضرت بیرون آوردند، از پشم بود و دوازده وصله داشت، که چند وصله آن از پوست گوسفند بود». (3)
و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند که: «داخل بهشت نمی شود هر که به قدر یک دانه خردل کبر در دل او باشد. و هر که خود را بزرگ شمارد و تکبر کند در راه رفتن، ملاقات خواهد کرد پروردگار را در حالتی که بر او غضبناک باشد».
و فرمودند که: «در روز قیامت از آتش جهنم گردنی بیرون خواهد آمد که دو گوش داشته باشد و دو چشم و یک زبان، و خواهد گفت که: من موکل به سه طایفه هستم: یکی: متکبرین. دیگری: کسانی که با خدا، خدای دیگری را خوانده اند و سوم: کسانی که صورت، نقش می کرده اند». (4)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند که: «سه نفرند که خدای – تعالی- در روز قیامت با ایشان سخن نخواهد فرمود، و عمل ایشان را پاک نخواهد ساخت، و عذاب دردناک از برای ایشان خواهد بود: پیر زناکار، و پادشاه جبار، و متکبر بی خبر».
و نیز از آن حضرت مروی است که: «بد بنده ای است بنده ای که تکبر کند و از حد خود تجاوز نماید، و پروردگار جبار اعلی را فراموش کند و خداوند کبیر متعال را فراموش نماید و بد بنده ای است بنده ای که به سهو و لهو بگذراند و گورستان و پوسیدن بدن ها را در آنجا فراموش کند». (5)
روایت کردند که پیغمبر صلی الله علیه و آله که گفت: «هر که پشم پوشد و نعلین پیراسته در پای کند و بر خر نشیند و گوسفند بدوشد و با عیال طعام خورد و با درویشان نشیند، خدای عزوجل کبر از وی دور کند». (6)
و نیز از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که: «دشمن ترین شما به سوی ما، و دورترین شما از ما در روز آخرت، پر گویان، نازک گویان و متکبران اند».
و فرمودند که : « متکبرین را در روز قیامت محشور خواهند کرد به صورت مورچه های کوچک، که به جهت بی قدری که در نزد خدا دارند پایمال همه مردم خواهند شد» .
و فرمودند که: «در جنهم وادی ای است که او را هبهب گویند و برخدا ثابت است که هر جبار متکبری را در آن جای دهد». (7)
در خبر صحیح آمده است که: «به بهشت در نمی آید هر که در دل او مقدار سپندان دانه ای کبر باشد».
چون حضرت نوح علیه السلام را هنگام رحلت رسید فرزندان خود را طلبید و گفت: «شما را به دو چیز امر می کنم و از دو چیز منع می کنم، منع می کنم از شرک به خدا و کبر؛ و امر می کنم به گفتن لا اله الا الله و سبحان الله و بحمده».
و روزی که حضرت سلیمان بن داود علیه السلام امر کرد که: مرغان و جن و انس بیرون آیند، پس بر بساط نشست که دویست هزار نفر از بنی آدم و دویست هزار نفر از جنیان با او بودند و بساط او به قدری بلند شد که صدای تسبیح ملائکه را در آسمان ها شنید. سپس این قدر میل به پستی کرد که کف پای او به دریا رسید پس صدایی بلند شد که کسی می گوید: «اگر در دل صاحب شما به قدر ذره ای کبر می بود، او به زمین فرو می بردند، بیشتر از آنچه بلند کردند او را». (8)

پی نوشت :

1- مخلد: جاویدان.
2- معراج السعاده، ص 284.
3- همان، ص 293.
4- همان، ص 284-285.
5- همان، ص285.
6- گزیده در اخلاق و تصوف، ص 250.
7- معراج السعاده، ص 285.
8- همان،ص 286.
منبع: کتاب گنجینه ی 69-68