بهره گیری عمیق علمی از قرآن کریم و فهمیدن معارف بلند آن، مشروط است به ارتباط و پیوند با معلّم حقیقی قرآن که همانا خداوند بخشنده است «الرَّحْمنُ* عَلَّمَ الْقُرْآنَ»[1] علم قرآن همراه با رحمت خدای سبحان است و رحمت خاصّهی خداوند شامل حال پرهیزکاران میگردد. « وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ یعلمکم الله»[2] قرآن کریم ...
دسته بندی های موجود در بخش"قرآن شناسی"
مطالب موجود در بخش "قرآن شناسی"
فهم ظاهر و باطن قرآن
قرآن کریم ریسمان الهی است که از مقام «لدن»آویخته شده و مرحلهی نازلهی آن در پوشش لفظ عربی روشن درآمده تا همگان بتوانند پس از تلاوت یا شنیدن، با تعقّل و فکر کردن از آن بهرهمند گردند و همراه با قرآن عروج معنوی یابند «حم* وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ* إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»[1] قرآن ...
قرآن حقیقتی ذو مراتب
قرآن کریم دربارهی خدای سبحان دو گونه تعبیر دارد؛ گاهی میگوید: «ذلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ»[1] و در این بخش، از کلمهی «ذلک»که برای اشاره به دور بکار میرود، استفاده نموده است و گاه میگوید: «وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَما کُنْتُمْ»[2] یا «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ»[3] یعنی خدایی که همیشه با همهی انسانهاست، خدایی که ...
فهم قرآن، مقدور همگان
از مباحث گذشته روشن شد که عترت رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ همانند خود آن حضرت، به همهی معارف قرآن و به ظاهر، باطن، تأویل، تنزیل و غیر آن آگاهی جامع و فراگیر دارند. برخی از اخباریین و دیگران خواستهاند از روایاتی مانند: «إنما یعرف القرآن من خُوطب به»[1] استفاده کنند ...
نقش عقل و علم در فهم قرآن
خدای سبحان در زمینهی فهم قرآن میفرماید: «تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ»[1] در این آیهی کریمه دو پیام اصلی وجود دارد که به خوبی نقش عقل و علم را در فهم قرآن کریم روشن می سازد: نکتهی اوّل آنکه مثلهای قرآن کریم ساده نیست و باید آنها را تعقل کرد و ...
زبان قرآن، آشنای فطرت
چون قرآن مجید به منظور هدایت همگان فرود آمده است، همهی انسانهایی که در پهنهی زمین و گسترهی زمان بسر میبرند، از نور رهنمود آن برخوردار خواهند شد و در فهم معارف قرآن، نه فرهنگ خاصّی معتبر است که بدون آن، رسیدن به اسرار قرآن میسّر نباشد و نه تمدّن مخصوصی مانع است، که با ...
پاکان و فهم باطن قرآن
خدای سبحان فرمود: احاطه به حقیقت و باطن قرآن مقدور غیر پاکان نخواهد بود «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»[1] سپس آنان را چنین معرّفی میکند: «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»[2] رسول اکرم، علی بن ابی طالب و اهل بیت عصمت و طهارت ـ سلام الله علیهم اجمعین ـ را خدا ...
تفاوت ظرفیتها در فهم قرآن
بنابراین، قرآن کریم کتابی عمیق و دارای باطنها است و هر کس به حدّ ظرفیّت وجودی خود میتواند از آن بهرهمند شود و ائمه ـ علیهم السّلام ـ نیز آیات کریمهی قرآن را برای همهی افراد یکسان معنی نمیکردند. برای برخی به ظاهر قرآن معنی میفرمودند و برای برخی به باطن قرآن؛ و این بستگی ...
هماهنگی قرآن با فطرت و عقل
قرآن کریم خود را کتاب هدایتِ همهگانی و همیشهگی برای جامعهی بشری معرّفی کرده است «وَ ما هِیَ إِلاَّ ذِکْرى لِلْبَشَرِ»[1]، «إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ»[2] کتابی جاودانه است که پس از آن کتاب دیگری نه خواهد آمد. خدای سبحان در معرّفی قرآن میفرماید: «وَ إِنَّهُ لَکِتابٌ عَزِیزٌ * لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ ...
آشنایی با اعجاز قرآن و اقسام آن
قرآن وحی الهی و معجزه پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ است؛ که در زمان جهل و ظلمت ظهور کرده و نقطه عطفی در تاریخ فرهنگ و علوم، بوده است و تا کنون که 14 قرن از آن گذشته، بر خلاف علوم و فرهنگ فطری و عقل سلیم مطلبی عنوان نکرده است. ...
درآمدی بر تبیین وجوه عام اعجاز قرآن
اشاره خداوند متعال در چند آیه از قرآن، مخالفان وحیانی بودن قرآن را به تحدّی فراخوانده است. این دعوت در همان عصر نزول که خداوندگاران شعر و ادب و فصاحت و بلاغت در مهیط وحی جشنوارههای ادبی برگزار میکردند و سرودههای خویش را به پرده کعبه میآویختند، به صدای رسا به گوش همگان رسید؛ امّا ...
قرآن و دفاع از خود
خداوند متعال در بیان حقانیت قرآن و دفاع از این صحیفه نورانی آسمانی، معرف مختلفی بیان میفرماید: «وَ إِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلی عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَهٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَهُ أُعِدَّتْ لِلْکافِرِینَ»[1] اگر ...