قرآن کریم :

رَبَّنا آتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِى الاْخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنا عَذابَ النّارِ؛
[سوره بقره، آیه ۲۰۱] پروردگارا ! خیر دنیا و آخرت را نصیب ما گردان و ما را از عذاب آتش نگهدار.

۱پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلْبِرُّ ما سَکَنَتْ اِلَیْهِ النَّفْسُ وَ اطْمَاَنَّ اِلَیْهِ الْقَلْبُ، وَ الاِْثْمُ ما لَمْ تَسْکُنْ اِلَیْهِالنَّفْسُ وَ لَمْ یَطْمَئِنَّ اِلَیْهِ الْقَلْبُ وَ اِنْ اَفْتاکَ الْمُفْتونَ ؛

نیکى آن است که جان و دل انسان با آن آرامش پیدا کند و گناه آن است که جانو دل انسان با آن آرام نگیرد، هر چند فتوا دهندگان (خلاف آن را) به توفتوا دهند.
[کنزالعمّال، ح ۷۲۷۸]

۲فاطمه زهرا علیهاالسلام : فَفَرَضَ اللّه ُ الاْیمانَ تَطْهیرا مِنَ الشِّرْکِ… وَ الْعَدْلَ تَسْکینا لِلْقُلوبِ؛

خداوند ایمان را براى پاکى از شرک… و عدل و داد را براى آرامش دل ها واجب نمود.
[من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۶۸]

۳امام سجاد علیه السلام : اِلهى … فَلا تَطْمَئِنُّ الْقُلوبُ اِلاّ بِذِکْراکَ وَ لا تَسْکُنُ النُّفوسُ اِلاّ عِنْدَرُؤْیاکَ؛

خداوندا، دل ها جز با یاد تو آرام نمى گیرد و جان ها جز با دیدن تو، به آرامشنمى رسد.
[بحارالأنوار، ج ۹۴، ص ۱۵۱، ح ۲۱]

۴امام صادق علیه السلام : اَلْمُفَوِّضُ أَمْرَهُ إلَى اللّه ِ فى راحَهِ الأَبَدِ وَالعَیْشِ الدّائِمِ الرَّغَدِوَالْمُفَوِّضُ حَقّا هُوَ الْعالى عَنْ کُلِّ هِمَّهٍ دُونَ اللّه ِ تَعالى؛

کسى که کارهاى خود را به خدا بسپارد همواره از آسایش و خیر و برکت در زندگىبرخوردار است و واگذارنده حقیقى کارها به خدا، کسى است که تمام همّتش تنها بهسوى خدا باشد.
[مصباح الشریعه، ج ۱، ص ۱۷۵، ح ۸۳]

۵امام على علیه السلام : مَنْ حَسُنَتْ خَلیقَتُهُ طابَتْ عِشْرَتُهُ؛

هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى اش پاکیزه و گوارا مى گردد.
[غررالحکم، ح۸۱۵۳]

۶پیامبر صلی الله علیه و آله : مَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فى بَیْتٍ مِنْ بُیوتِ اللّه ِ یَتْلونَ کِتابَ اللّه ِ وَ یَتَدارَسونَهُبَیْنَهُمْ اِلاّ نَزَلَتْ عَلَیْهِمُ السَّکینَهُ وَ غَشِیَتْهُمُ الرَّحْمَهُ وَ حَفَّتْهُمُ الْمَلائِکَهُ وَ ذَکَرَهُمُ اللّه ُفیمَنْ عِنْدَهُ؛

هیچ جلسه قرآنى براى تلاوت و درس در خانه اى از خانه هاى خدا برقرار نشد، مگراین که آرامش بر آنان نازل شد و رحمت دربرشان گرفت و فرشتگان در اطراف آنان حلقهزدند و خداوند در میان کسانى که در نزدش هستند، از آنان یاد کرد.
[کنزالعمّال، ح ۲۳۲۰]

۷امام صادق علیه السلام : اِنَّ الْمُؤمِنَ لَیَسْکُنُ اِلَى الْمُؤْمِنِ کَما یَسْکُنُ الظَّمْآنِ اِلَى الْماءِ الْبارِدِ؛

به راستى که مؤمن با برادر مؤمنش آرامش پیدا مى کند، چنان که تشنه، با آب خنکآرامش مى یابد.
[کافى، ج ۲، ص ۲۴۷]

۸پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلصِّدْقُ طُمَأْنینَهٌ وَ الْکَذِبُ ریبَهٌ؛

راستگویى مایه آرامش و دروغگویى مایه تشویش است.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۶۴]

۹امام صادق علیه السلام : خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَهً مِنْهُنَّ لَمْ یَزَلْ ناقِصَ العَیْشِ زائِلَالْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ، فَاَوَّلُّها: صِحَّهُ البَدَنِ وَ الثّانیَهُ: اَلاَْمْنُ وَ الثّالِثَهُ: اَلسَّعَهُ فِى الرِّزْقِ، وَ الرّابِعَهُ: اَلاَْنیسُ الْمُوافِقُ (قال الراوى:) قُلْتُ: و مَا الاَْنیسُ الْمُوافِقُ؟ قال: اَلزَّوجَهُالصّالِحَهُ، وَ الوَلَدُ الصّالِحُ، وَ الْخَلیطُ الصّالِحُ وَ الخامِسَهُ: وَ هِىَ تَجْمَعُ هذِه الْخِصالَ:الدَّعَهُ؛

پنج چیز است که هر کس یکى از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگى اش کمبوددارد و کم خرد و دل نگران است: اول، تندرستى، دوم امنیت، سوم روزى فراوان، چهارمهمراهِ همرأى. راوى پرسید: همراهِ همرأى کیست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند وهمنشین خوب و پنجم که در برگیرنده همه اینهاست، رفاه و آسایش است.
[خصال، ص ۲۸۴]

۱۰امام صادق علیه السلام : اِنَّ الْقَلْبَ لَیَـتَجَلْجَلُ فِى الْجَوْفِ یَطْلُبُ الحَقَّ فَاِذا اَصابَهُ اطْمَاَنَّ وَ قَرَّ؛

به راستى که دل در درون سینه بى قرار است و به دنبال حق مى گردد و چون به آنرسید، آرام و قرار مى گیرد.
[کافى، ج ۲، ص ۴۲۱]

۱۱امام صادق علیه السلام : ما مِنْ مُؤْمِنٍ اِلاّ وَ قَدْ جَعَلَ اللّه ُ لَهُ مِنْ ایمانِهِ اُنْسا یَسْکُنُ اِلَیْه، حَتّىلو کانَ عَلى قُلَّهِ جَبَلٍ لَمْ یَسْتَوحِشْ؛

هیچ مؤمنى نیست مگر آن که خداوند ایمان را همدم و آرامش بخش او قرار مى دهد،چنانچه حتى اگر در قله کوهى هم باشد، احساس تنهایى نمى کند.
[عده الداعى، ص ۲۱۸]

۱۲امام سجاد علیه السلام : وَ اَمّا حَقُّ الزَّوجَهِ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَها لَکَ سَکَنا وَ اُنْسافَتَعْلَمَ اَنَّ ذلِکَ نِعْمَهٌ مِنَ اللّه ِ عَلَیْکَ فَـتُـکْرِمَها وَ تَرْفُقَ بِها وَ اِنْ کانَ حَقُّکَ اَوجَبَ فَاِنَّ لَهاعَلَیْکَ اَنْ تَرْحَمَها؛

حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست، پس احترامش کن و با او مدارا نما، هر چند حق تو بر او واجب تراست اما این حق اوست که با او مهربان باشى.
[من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۶۲۱،ح۳۲۱۴]

۱۳امام باقر علیه السلام : اَلصّیامُ وَ الْحَجُّ تَسْکینُ الْقُلوبِ؛

روزه و حج آرام بخش دل هاست.
[امالى طوسى، ص ۲۹۶، ح ۵۸۲]

۱۴امام على علیه السلام : اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذْهِبُ الْهَمَّ وَالْحُزْنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛

لباس پاکیزه غم و اندوه را مى برد و موجب پاکیزگى نماز است.
[کافى، ج۶ ، ص ۴۴۴، ح ۱۴]

۱۵امام صادق علیه السلام : اِنَّ صاحِبَ الدّینِ فَکَّرَ فَـعَـلَـتْهُ السَّکینَهُ وَ اسْتَـکانَ فَـتَواضَعَ وَ قَنِعَفَاسْتَغْنى وَ رَضىَ بِما اُعْطىَ وَ انْفَرَدَ فَکُفىَ الاِْخْوانَ وَ رَفَضَ الشَّهَواتِ فَصارَ حُرّا وَخَلَعَ الدُّنْیا فَتَحامَى الشُّرورَ وَ اطَّرَحَ الْحَسَدَ فَظَهَرتِ الْمَحَبَّهُ وَ لَمْ یُخِفِ النّاسَ فَـلَـمْیَخَفْهُمْ وَ لَمْ یُذْنِبْ اِلَیْهِمْ فَسَلِمَ مِنْهُمْ وَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنْ کُلِّ شَى ءٍ ففازَ وَ اسْتَکْمَلَالْفَضْلَ وَ اَبْصَرَ العافیَهَ فَاَمِنَ النَّدامَهَ؛

آدم دین دار چون مى اندیشد، آرامش بر جان او حاکم است. چون خضوع مى کندمتواضع است. چون قناعت مى کند، بى نیاز است. به آنچه داده شده خشنود است. چونتنهایى را برگزیده از دوستان بى نیاز است. چون هوا و هوس را رها کرده آزاد است. چوندنیا را فرو گذارده از بدى ها و گزندهاى آن در امان است. چون حسادت را دور افکندهمحبتش آشکار است.مردم را نمى ترساند پس از آنان نمى هراسد و به آنان تجاوز نمى کند پس از گزندشاندر امان است. به هیچ چیز دل نمى بندد پس به رستگارى و کمال فضیلت دست مى یابد و عافیت را به دیده بصیرت مى نگرد پس کارش به پشیمانى نمى کِشد.
[امالى مفید، ص ۵۲، ح ۱۴]

۱۶امام صادق علیه السلام : صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّالرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛

نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد و قرضرا ادا مى نماید و غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.
[ثواب الأعمال، ص ۴۲]

۱۷امام حسین علیه السلام : وَ حَقیقٌ عَلَى اللّه ِ اَنْ لا یَاْتیَنى مَکْرُوبٌ اِلاّ اَرُدُّهُ وَ اَقْلِبُهُ اِلى اَهْلِهِمَسْرورا؛

بر خداوند است که هیچ گرفتارى به زیارت من نیاید مگر آن که او را شادمانبازگردانم و به خانواده اش برسانم.
[ثواب الأعمال، ص ۹۸]

۱۸امام صادق علیه السلام : مَنْ تَصَدَّقَ فى یَوْمٍ اَو لَیْلَهٍ اِنْ کَانَ یَوْمٌ فَیَوْمٌ وَ اِنْ کانَ لَیْلَهٌ فَلَیْلٌدَفَعَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ الْهَمَّ وَ السَّبُعَ وَ میتَهَ السُّوءِ؛

هر کس در روز و یا شب صدقه بدهد ـ اگر روز است روز و اگر شب است، شب ـ خداوندعزّوجلّ او غم و اندوه، درنده و مرگ بد را دور مى کند.
[ثواب الأعمال، ص ۱۴۰]

۱۹امام صادق علیه السلام : مَنْ قالَ فى کُلِّ یَوْمٍ مِائَهَ مَرَّهٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّه ِ دَفَعَ اللّه ُ بِهاعَنْهُ سَبْعینَ نَوْعا مِنَ الْبَلاءِ اَیْسَرُهَا الْهَمُّ؛

هر کس در هر روز صد مرتبه لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّه ِ بگوید، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دفع مى کند، که کوچکترین آن غم و اندوه است.
[ثواب الأعمال، ص ۱۶۲]

۲۰امام على علیه السلام : مَنِ اطَّرَحَ الْحِقْدَ اسْتَراحَ قَلْبُهُ وَ لُبُّهُ؛

هر کس کینه را از خود دور کند، قلب و عقلش آسوده مى گردد.
[غررالحکم، ح ۸۵۸۴]

۲۱امام على علیه السلام : مَنِ اقْتَصَرَ عَلى بُلْغَهِ الْکَفافِ فَقَدِ انْتَظَـمَ الرّاحَهَ وَ تَبَوَّاَ خَفْضَ الدَّعَهِ؛

هر کس به اندازه اى که او را کفایت مى کند، قناعت کند، به آسایش و نظم مى رسد و درآسودگى و رفاه منزل مى گیرد.
[نهج البلاغه، حکمت ۳۷۱]

۲۲امام صادق علیه السلام : لَمّا سُئِلَ عَنْ طَریقِ الراحَهِ ـ : فى خِلافِ الْهَوى. قیل: فَمَتى یَجِدُعَبدٌ الرّاحَهَ؟ فَقالَ علیه السلامعِنْدَ اَوَّلِ یَوْمٍ یَصیرُ فِى الْجَنَّهِ؛

در پاسخ به این سؤال که راه رسیدن به آسایش چیست؟ فرمودند: مخالفت با هوا وهوس. عرض شد: پس، چه وقت انسان به آسایش مى رسد؟ فرمودند: در نخستین روزورودش به بهشت.
[تحف العقول، ص ۳۷۰]

۲۳پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ الزاهِدَ فِى الدُّنْیا یَرْتَجى وَ یُریحُ قَلْبَهُ وَ بَدَنَهُ فِى الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ وَالراغِبَ فیها یُتْعِبُ قَلْبَهُ وَ بَدَنَهُ فِى الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ؛

هر کس به دنیا بى رغبت است، امیدوار است و تن و جانش را در دنیا و آخرتآسوده مى گذارد و هر کس دل به دنیا ببندد، تن و جان خود را در دو دنیا به زحمتمى اندازد.
[اعلام الدین، ص ۳۴۳]

۲۴امام صادق علیه السلام : اَلسُّرُورُ فى ثَلاثِ خِلالٍ: فِى الْوَفاءِ وَ رِعایَهِ الحُقوقِ وَ النُّهوضِ فِىالنَّوائِبِ؛

شادى در سه چیز است: وفادارى، رعایت حقوق و ایستادگى در برابر سختى ها.
[تحف العقول، ص ۳۲۳]

۲۵امام على علیه السلام : مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ؛

هر کس چشم خود را [از نامحرم] فرو بندد، قلبش راحت مى شود.
[غررالحکم، ح ۹۱۲۲]

۲۶امام على علیه السلام : اَصْلُ الْعَقْلِ القُدَرهُ وَ ثَمَرَتُها السُّرورُ؛

ریشه عقل، قدرت است و میوه آن شادى.
[بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۷، ح ۵۹]

۲۷امام على علیه السلام : تَغَرَّبْ عَنِ الأَْوْطانِ فى طَـلَبِ الْعُلا وَسافِرْ فَفِى الأَْسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَتَفَرُّجُ هَمٍّ وَاکْتِسابُ مَعیشَهٍ وَعِلْمٌ وَآدابٌ وصُحْبَهُ ماجِدٍ؛

براى کسب بلند مرتبگى از وطن خود دور شو و سفر کن که در مسافرت پنج فایده است:برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزى و دانش و آداب زندگى، و هم نشینى با بزرگواران.
[مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵، ح۹۱۹۹]

۲۸امام صادق علیه السلام : النَّشْوَهُ فى عَشَرَهِ اَشْیاءَ: فِى الْمَشْىِ وَ الرُّکُوبِ وَ الاِرتِماسِ فِىالْماءِ وَ النَّظَرِ اِلَى الْخُضْرَهِ وَ الاَکْلِ وَ الشُّرْبِ وَ الْجِماعِ وَ السِّواکِ وَ غَسْلِ الرَّأْسِبِالْخَطْمىِّ وَ النَّظَرِ اِلَى الْمَرْأَهِ الْحَسْناءِ وَ مُحادَثَهِ الرِّجالِ؛

نشاط در ده چیز است: پیاده روى، سوارى، آب تنى (شنا)، نگاه کردن به سبزى، خوردن و آشامیدن، آمیزش، مسواک کردن، شستن سر با خطمى، نگاه کردن به زن زیباو گفتگوى حکیمانه.
[خصال، ص ۴۴۳، ح ۳۸]

۲۹امام صادق علیه السلام : اَلنَّومُ راحَهٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَهٌ لِلرُّوحِ وَ السُّکوتُ راحَهٌ لِلْعَقْلِ؛

خواب مایه آسایش جسم، سخن مایه آسایش جان و سکوت مایه آسایش عقل است.
[من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۰۲، ح۵۸۶۵]

۳۰امام على علیه السلام : اِذا اَحَبَّ اللّه ُ عَبْدا زَیَّنَهُ بِالسَّکینَهِ وَ الْحِلْمِ؛

هرگاه خداوند بنده اى را دوست بدارد، او را به آرامش و بردبارى زینت مى بخشد.
[غررالحکم، ح ۴۰۹۹]

۳۱امام صادق علیه السلام : ما یَمْنَعُ اَحَدَکُمْ اِذا دَخَل عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیا اَنْ یَتَوَضَّاَ ثُمَّیَدْخُلَ مَسْجِدَهُ وَ یَرْکَعَ رَکْعَتَینِ فَیَدْعُوَ اللّه َ فیهِما؟ اَما سَمِعْتَ اللّه َ یَقُولُ: «وَاسْتَعینوابِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ»؟

چه چیز مانع مى شود که هر گاه بر یکى از شما غم و اندوه دنیایى رسید، وضو بگیرد وبه سجده گاه خود رود و دو رکعت نماز گزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده اى که خداوندمى فرماید: «از صبر و نماز مدد بگیرید»؟
[تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۵۹، ح ۳۹]

۳۲امام على علیه السلام : اَهْنَى الْعَیْشِ اطِّراحُ الْکُلَفِ؛

گواراترین زندگى، رها کردن تکلّف ها (تجمّلات) است.
[غررالحکم، ح ۲۹۶۴]

۳۳امام على علیه السلام : حُسْنُ الظَّنِّ راحَهُ الْقَلْبِ وَ سَلامَهُ الدّینِ؛

خوش گمانى، مایه آسایش قلب و سلامت دین است.
[غررالحکم، ح ۴۸۱۶]

۳۴پیامبر صلی الله علیه و آله : مَنْ أَعْرَضَ عَنْ مُحَرَّمٍ أَبْدَلَهُ اللّه ُ بِهِ عِبادَهً تَسُرُّهُ؛

هر کس از حرام دورى کند، خداوند به جاى آن عبادتى که او را شاد کند نصیبشمى گرداند.
[بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۱۲۱، ح ۲۰]

۳۵پیامبر صلی الله علیه و آله : عَلَیْکُمْ بِالزَّبیبِ فَإِنَّهُ یَکْشِفُ المِرَّهَ وَیَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَیَشُدُّ الْعَصَبَوَیَذْهَبُ بِالإِْعْیاءِ وَیُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَیُطَیِّبُ النَّفْسَ وَیَذْهَبُ بِالْغَمِّ؛

شما را سفارش مى کنم به خوردن مویز، زیرا صفرا را برطرف مى کند، بلغم را از بینمى برد، اعصاب را قوى، خستگى را دور، و اخلاق را خوب مى کند، و به روح آرامشمى بخشد و غم را مى برد.
[خصال، ص ۳۴۴]

۳۶امام صادق علیه السلام : حُرِمَ الْحَریصُ خَصْلَتَیْنِ وَلَزِمَتْهُ خَصْلَتانِ: حُرِمَ القَناعَهَ فَافْتَقَدَالرّاحَهَ وَحُرِمَ الرِّضا فَافْتَقَدَ الْیَقینَ؛

حریص از دو خصلت محروم و با دو خصلت همراه است: از قناعت محروم است و درنتیجه آسایش را از دست مى دهد، از راضى بودن محروم است، در نتیجه یقین را ازدست مى دهد.
[خصال ص ۶۹]

۳۷امام صادق علیه السلام : مَنْ وَجَدَ هَمّا وَ لا یَدرى ما هُوَ فَلْیَغْسِلْ رَأْسَهُ؛

هر کس غمگین شد و علت آن را ندانست، سر خود را بشوید.
[الدعوات للراوندى، ص ۱۲۰، ح ۲۸۴]

۳۸امام على علیه السلام : مَنْ وَثِقَ بِاَنَّ ما قَدَّرَ اللّه ُ لَهُ لَنْ یَفوتَهُ اسْتَراحَ قَلْبُهُ؛

هر کس اطمینان داشته باشد که آنچه خداوند برایش تقدیر کرده است به او مى رسد،دلش آرام مى گیرد.
[غررالحکم، ح ۸۷۶۳]

۳۹امام على علیه السلام : تَوَقُّعُ الْفَرَجِ اِحدَى الرّاحَتَیْنِ؛

انتظار گشایش، یکى از دو آسایش است.
[غررالحکم، ح ۴۵۷۸]

۴۰پیامبر صلی الله علیه و آله : تُفْتیکَ نَـفْسُکَ، ضَعْ یَدَکَ عَلى صَدْرِکَ، فَإنَّهُ یَسْکُنُ لِلْحَلالِ وَ یَضْطَرِبُمِنَ الْحَرامِ دَعْ ما یُریبُکَ اِلَى ما لا یُریبُکَ، وَ اِنْ اَفْتاکَ الْمُفْتُونُ، اِنَّ الْمُؤمِنَ یَذَرُ الصَّغیرَمَخافَهَ اَنْ یَقَعَ فِى الْکَبیرِ؛

قلبت (وجدانت)، حقیقت را براى تو مى گوید. دستت را بر روى سینه ات بگذار، زیراقلبت از حلال، آرامش و از حرام تشویش پیدا مى کند. آنچه تو را به تردید مى اندازد ـ هرچند که صاحبان فتوا، فتوا دهند ـ رها کن و به سراغ چیزى برو که تو را به تردیدنمى اندازد. مؤمن از ترس گناه بزرگ، گناه کوچک را هم رها مى کند.
[کنزالعمّال، ح ۷۳۰۶]

مؤلف : هادی موحدی