قرآن کریم :

قَدْ اَفْلَـحَ مَنْ زَکّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها؛
[سوره شمس، آیه ۹ و ۱۰] هر کس جان خود را [از گناهان و بدى ها ]پاک کند، رستگار خواهد شد و هر کس آلوده اش کند، از زیانکاران است.

۱امام على علیه السلام: مَنْ حَسُنَتْ خَلیقَـتُهُ طابَتْ عِشْرَتُهُ؛

هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى اش پاکیزه و گوارا مى شود.
[غررالحکم، ح ۸۱۵۳]

۲پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ ساءَ خُلْقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ وَ مَنْ کَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛

هر کس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب مى دهد و هر کس غم و غصه اش زیاد شود،تنش رنجور مى گردد.
[نهج الفصاحه، ح ۳۰۰۲]

۳امام على علیه السلام: وُصولُ الْمَرْءِ اِلى کُلِّ ما یَبْتَغیهِ مِنْ طیبِ عَیْشِهِ وَ اَمْنِ سِرْبِهِ وَ سَعَهِرِزْقِهِ بِحُسْنِ نیَّتِهِ وَ سَعَهِ خُلْقِهِ؛

انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگىخوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى یابد.
[غررالحکم، ح ۱۰۱۴۱]

۴امام على علیه السلام: اِذا فَسَدَتِ النِّـیَّهُ وَقَعَتِ الْبَلیَّهُ؛

هرگاه نیت فاسد شود، بلا و گرفتارى پیش مى آید.
[غررالحکم، ح ۴۰۲۱]

۵امام على علیه السلام: اِنَّ الْعِلْمَ حَیاهُ الْقُلوبِ وَ نورُ الاَْبْصارِ مِنَ الْعَمى وَ قُوَّهُ الاَْبْدانِمِنَ الضَّعْفِ؛

به راستى که دانش، مایه حیات دل ها، روشن کننده دیدگان کور و نیروبخشبدن هاى ناتوان است.
[امالى صدوق، ص ۴۹۳، ح ۱]

۶امام على علیه السلام: اَ لْجَهْلُ مُمیتُ الاَْحْیاءِ وَ مُخَلِّدُ الشَّقاءِ؛

نـادانى، مایـه مرگ زندگان و دوام بدبختى است.
[غررالحکم، ح ۱۴۶۴]

۷امام باقر علیه السلام: اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقى بِالتَّقْوى عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ یُجَلّىبِالتَّقْوى عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ؛

خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمى رسد، حفظ مى کندو کوردلى و نادانى را از او دور مى نماید.
[کافى، ج ۸، ص ۵۲، ح ۱۶]

۸امام صادق علیه السلام: یَعیشُ النّاسُ بِاِحْسانِهِمْ اَکْثَرَ مِمّا یَعیشونَ بِاَعْمارِهِمْ وَ یَموتونبِذُنوبِهِمْ اَکْثَرَ مِمّا یَموتونَ بِآجالِهِمْ؛

مردم، بیشتر از آن که با عمر خود زندگى کنند، با احسان و نیکوکارى خود زندگىمى کنند و بیشتر از آن که با اجل خود بمیرند، بر اثر گناهان خود مى میرند.
[دعوات الراوندى، ص ۲۹۱، ح ۳۳]

۹امام على علیه السلام: اَلصَّبْرُ فِى الاُْمورِ بِمَنْزِلَهِ الرَّأسِ مِنَ الْجَسَدِ، فَاِذا فارَقَ الرَّأسُ الجَسَدَفَسَدَ الْجَسَدُ وَ اِذا فارَقَ الصَّبْرُ الاُْمورَ فَسَدَتِ الاُْمورُ؛

نقش صبر در کارها همانند نقش سر در بدن است؛ همچنان که اگر سر از بدن جداشود، بدن از بین مى رود، صبر نیز هرگاه همراه کارها نباشد، کارها تباه مى گردند.
[کافى، ج ۲، ص ۹۰، ح ۹]

۱۰پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّما اَهْلَکَ النّاسَ الْعَجَلَهْ وَ لَوْ اَنَّ النّاسَ تَثَـبَّتوا لَمْ یَهْلِکْ اَحَدٌ؛

مردم را، در حقیقت، شتابزدگى به هلاکت انداخته است، اگر مردم، از شتابزدگىبه دور بودند، هیچ کس هلاک نمى شد.
[محاسن، ج ۱، ص ۳۴۰، ح ۶۹۷]

۱۱پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلصِّدقُ طُمَأْنینَهٌ وَ الْکَذِبُ ریبَهٌ ؛

راستگویى [مایه] آرامش و دروغگویى [مایه ]تشویش است.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۶۴]

۱۲امام على علیه السلام: اَطْیَبُ الْعَیْشِ القَناعَهُ؛

خوش ترین زندگى، زندگى با قناعت است.
[غررالحکم، ح ۲۹۱۸]

۱۳امام باقر علیه السلام: مَثَلُ الْحَریصِ عَلَى الدُّنْیا مَثَلُ دودَهِ القَزِّ: کُلَّمَا ازْدادَتْ مِنَ القَزِّ عَلىنَفْسِها لَـفّـا کانَ أَبْعَدَ لَها مِنَ الْخُروجِ حَتّى تَموتَ غَمّا؛

حریص به دنیا، همانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر دور خود مى تند، خارجشدن از پیله بر او سخت تر مى شود، تا آن که از غصه مى میرد.
[کافى، ج ۲، ص ۳۱۶، ح ۷]

۱۴امام على علیه السلام: مَنْ لَمْ یَتَدارَکْ نَفْسَهُ بِاِصْلاحِها اَعْضَلَ داؤُهُ وَ اَعْیى شِفائُهُ وَ عَدِمَ الطَّبیبَ؛

هر کس به اصلاح خود نپردازد، بیمارى اش سخت مى شود و در درمانش به رنجمى افتد و طبیبى نخواهد یافت.
[غررالحکم، ح ۹۰۲۵]

۱۵امام على علیه السلام: اَلاِْنْصافُ راحَهٌ؛

انصاف، مایه آسایش است.
[غررالحکم، ح ۱۶]

۱۶امام على علیه السلام: اَلْبَغْىُ یَصْرَعُ الرِّجالَ وَ یُدْنِى الاْجالَ؛

ظلم و تجاوز، انسان را زمین مى زند و مرگ ها را نزدیک مى سازد.
[غررالحکم، ح ۱۴۹۴]

۱۷پیامبر صلی الله علیه و آله: طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحیحِ داءٌ؛

غذاى سخاوتمند، دارو و غذاى بخیل، درد است.
[بحارالأنوار ، ج ۶۸، ص ۳۵۷، ح ۲۲]

۱۸پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلصَّدَقَهُ تَدْفَعُ الْبَلاءَ وَ هِىَ اَنـْجَحُ دَواءٍ وَ تَدْفَعُ الْقَضاءَ وَ قَدْ اُبْرِمَ اِبراماوَ لا یَذْهَبُ بِالاَْدواءِ اِلاَّ الدُّعاءُ وَ الصَّدَقَهُ؛

صدقه بلا را برطرف مى کند و مؤثرترینِ داروست. همچنین، قضاى حتمى رابرمى گرداند و درد و بیمارى ها را چیزى جز دعا و صدقه از بین نمى برد.
[بحارالأنوار، ج ۹۳، ص ۱۳۷، ح ۷۱]

۱۹امام على علیه السلام: حُبُّ الدُّنْیا یُفْسِدُ الْعَقْلَ وَ یُصِمُّ الْقَلْبَ عَنْ سَماعِ الْحِکْمَهِ وَ یوجِبُاَلیمَ الْعِقابِ؛

دل بستگى به دنیا، عقل را فاسد مى کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان مى سازد وباعث عذاب دردناک مى شود.
[غررالحکم، ح ۴۸۷۸]

۲۰امام على علیه السلام: اَلزُّهْدُ فِى الدُّنْیا الراحَهُ الْعُظْمى؛

بى رغبتى به دنیا، بزرگ ترین آسایش است.
[غررالحکم، ح ۱۳۱۶]

۲۱امام صادق علیه السلام: اَلرَّوْحُ وَ الرّاحَهُ فِى الرِّضا وَ الْیَقینِ وَ الْهَمُّ وَ الْحَزَنُ فِى الشَکِّوَ السَّخَطِ؛

خوشى و آسایش، در رضایت و یقین است و غم و اندوه در شکّ و نارضایتى.
[مشکاه الأنوار، ص ۳۴]

۲۲امام على علیه السلام: اَ لْحَقودُ مُعَذَّبُ النَّفْسِ، مُتَضاعَفُ الهَمِّ ؛

کینه توز، روحش در عذاب است و اندوهش دو چندان.
[غررالحکم، ح ۱۹۶۲]

۲۳امام على علیه السلام: اَ لْحِلْمُ حِجابٌ مِنَ الآْفاتِ؛

بردبارى، مانعى در برابر آفت هاست.
[غررالحکم، ح ۷۲۰]

۲۴پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلا وَ اِنَّ الْغَضَبَ جَمْرَهٌ فى قَلْبِ ابْنِ آدَمَ، اَما رَأیْتُمْ اِلى حَمْرَهِ عَیْنَیْهِ وَانْتِفاخِ اَوْ داجِهِ؟! فَمَنْ اَحَسَّ بِشَىْ ءٍ مِنْ ذلِکَ فَلْیَلْصَقْ بِالاَْرْضِ ؛

بدانید که خشم پاره آتشى در دل انسان است. مگر چشمان سرخش و رگ هاىگردنش را [هنگام خشم] ندیده اند. هر کس چنین احساسى پیدا کرد، روىزمین بنشیند.
[سنن الترمذى، ج ۳، ص ۳۲۸، ح ۲۲۸۶]

۲۵پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ اَکَلَ وَ ذو عَیْنَیْنِ یَنْظُرُ اِلَیْهِ وَ لَمْ یُواسِهِ ابْتُلى بِداءٍ لا دَواءَ لَهُ ؛

هر کس غذا بخورد و دیگرى به او نگاه کند، و به او ندهد، به دردى بى درمانمبتلا مى شود.
[تنبیه الخواطر، ج ۱ ، ص ۴۷]

۲۶امام صادق علیه السلام: ما ضَعُفَ بَدَنٌ عَمّا قَویَتْ عَلَیْهِ النِّـیَّهُ؛

اگر اراده قوى باشد، هیچ بدنى براى انجام دادن کار، ناتوان نیست.
[من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۰۰، ح ۵۸۵۹]

۲۷امام هادى علیه السلام: اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلْمَنامِ وَ الْجوعُ یَزیدُ فى طیبِ الطَّعامِ ؛

شب زنده دارى، خواب را شیرین تر و گرسنگى، غذا را لذت بخش تر مى کند.
[تنبیه الخواطر، ص ۱۴۱، ح ۱۸]

۲۸امام على علیه السلام: اَ لْحَسَدُ یُضْنِى الجَسَدَ ؛

حسد، بدن را فرسوده و علیل مى کند.
[غررالحکم، ح ۹۴۳]

۲۹امام على علیه السلام: اَ لْمُریبُ اَبَدا عَلیلٌ؛

آدم بدبین، همیشه بیمار است.
[غررالحکم، ح ۸۳۹]

۳۰امام صادق علیه السلام: ایّاکَ وَ الْمِراءَ، فَاِنَّهُ یُحْبِطُ عَمَلَکَ وَ ایّاکَ وَ الْجِدالَ، فَاِنَّهُ یوبِقُکَ وَایّاکَ وَ کَثْرَهَ الْخُصوماتِ فَاِنَّها تُبْعِدُکَ مِنَ اللّه ِ ؛

از بگو مگو خوددارى کن، زیرا که این کار، عملت را نابود مى کند. از جدل و ستیز همخوددارى کن؛ زیرا که تو را هلاک مى سازد و از دشمنى زیاد کناره بگیر؛ چه این که چنینکارى تو را از خدا دور مى کند.
[تحف العقول، ص ۳۰۹]

۳۱پیامبر صلی الله علیه و آله: اِذا رَآى اَحَدُکُمْ مِنْ نَفْسِهِ اَوْ مالِهِ اَوْ مِنْ اَخیهِ ما یُعْجِبُهُ فَلْیَدْعُ لَهُبِالْبَرَکَهِ فَاِنَّ الْعَیْنَ حَقٌ؛

هرگاه یکى از شما در خودش، یا مالش، یا برادرش، چیز جالب توجهى دید، براىبرکت یافتن آن دعا کند؛ زیرا چشم زخم، واقعیت دارد.
[نهج الفصاحه ، ح ۲۰۶]

۳۲لقمان حکیم علیه السلام: یَا بُنَىَّ اِذَا امتَلأََتِ المَعِدَهُ نَامَتِ الفِکْرَهُ وَ خَرِسَتِ الحِکْمَهُ وَ قَعَدَتِالاَعضَاءُ عَنِ العِبادَهِ؛

فرزندم هرگاه شکم پر شود، فکر به خواب مى رود و حکمت، از کار مى افتد و اعضاىبدن از عبادت باز مى مانند.
[مجموعه ورام، ج ۱، ص ۱۰۲]

۳۳امام على علیه السلام: مَنْ لَجَّ وَ تَمادى فَهُوَ الرّاکِسُ الَّذى رانَ اللّه ُ عَلى قَلْبِهِ وَ صارَت دائرَهُالسَّوءِ عَلى رَأسِهِ ؛

هر کس لجاجت کند و بر آن پافشارى نماید، او همان بخت برگشته اى است کهخداوند بر دلش پرده [غفلت] زده و پیشامدهاى ناگوار بر فراز سرش قرار گرفته است.
[نهج البلاغه، از نامه ۵۸]

۳۴امام صادق علیه السلام: اَوَّلُ النَّظَرَهِ لَکَ وَ الثّانیَهُ عَلَیْکَ وَ لا لَکَ وَ الثّالِثَهُ فیهَا الْهَلاکُ؛

نگاه اول [ناخودآگاه به نامحرم] براى تو [حلال ]است و نگاه دوم ممنوع است و حرامو نگاه سوم، هلاکت بار است.
[من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۴۷۴، ح ۴۶۵۸]

۳۵امام على علیه السلام: صیانَهُ الْمَرْاَهِ اَنـْعَمُ لِحالِها وَ اَدْوَمُ لِجَمالِها؛

محفوظ بودن زن، براى سلامتى اش مفیدتر است و زیبایى او را با دوام تر مى کند.
[غررالحکم، ح ۵۸۲۰]

۳۶امام على علیه السلام: قَدْ خاطَرَ بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَغْنى بِرَأیِهِ؛

هر کس خود را، از رأى و نظر دیگران بى نیاز بداند، خودش را به خطر انداخته است.
[من لایحضره الفقیه، ج۴، ص ۳۸۸، ح ۵۸۳۴]

۳۷امام على علیه السلام: اَعْجَبُ ما فِى الاِْنْسانِ قَلْبُهُ وَ لَهُ مَوارِدُ مِنَ الْحِکْمَهِ وَ اَضْدادٌ مِنْخِلافِها فَاِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ اَذَ لَّهُ الطَّمَعُ وَ اِنْ هاجَ بِهِ الطَّمَعُ اَهْلَکَهُ الْحِرْصُ وَ اِنْ مَلَکَهُالْیَأسُ قَتَلَهُ الاَْسَفُ… فَکُلُّ تَقْصیرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ کُلُّ اِفْراطٍ بِهِ مُفْسِدٌ؛

شگفت ترین عضو انسان قلب اوست و قلب مایه هایى از حکمت و ضد حکمت دارد.اگر آرزو به آن دست دهد، طمع خوارش مى گرداند و اگر طمع در آن سر برکشد، حرصنابودش مى کند و اگر ناامیدى بر آن مسلّط شود، اندوه، او را مى کُشد… هر کوتاهى برایشزیانبار است و هر زیاده روى برایش تباهى آفرین.
[علل الشرایع، ص ۱۰۹، ح ۷]

۳۸پیامبر صلی الله علیه و آله: فِى الاِْنْسانِ مُضْغَهٌ اِذا هىَ سَلِمَتْ وَ صَحَّتْ سَلِمَ بِها سائرُ الْجَسَدِ،فَاذا سَقِمَتْ سَقِمَ بِها سائرُ الْجَسَدِ وَ فَسَدَ، وَ هِىَ الْقَلْبُ؛

در انسان پاره گوشتى است که اگر آن سالم و درست باشد، دیگر اعضاى بدنش هم باآن سالم مى شوند و هرگاه آن بیمار شود، دیگر اعضاى بدنش بیمار و فاسد مى گردند. آنپاره گوشت، قلب است.
[خصال، ص ۳۱، ح ۱۰۹]

۳۹امام صادق علیه السلام: اَرْوَحُ الرَّوْحِ اَلْیَأسُ مِنَ النّاسِ؛

بهترین راحتى و آسودگى، بى توقعى از مردم است.
[کافى ، ج ۸، ص ۲۴۳، ح ۳۳۷]

۴۰امام على علیه السلام: مَنِ اقْتَصَرَ عَلى بُلْغَهِ الْکَفافِ فَقَدِ انْتَظَمَ الراحَهَ وَ تَبَوَّأَ خَفْضَ الدَّعَهِ؛

هر کس به مقدار کفایت، قناعت کند، آسایش مى یابد و براى خویش زمینه گشایشفراهم مى کند.
[نهج البلاغه، حکمت ۳۷۷]

مؤلف : هادی موحدی