معمولاً ویتامین E منبع جوانی قلمداد می‌شود. با این حال هیچ مدرک علمی مبنی بر این که مصرف دز بالای مکمل‌ها بتواند جلوی پیری را بگیرد وجود ندارد.
مکمل
در بخش اول این مطلب گفتیم که ویتامین‌ها برای بدن ما لازم و ضروری‌اند و بهترین راه جذب آن‌ها از طریق مواد غذایی است. برخی از باورهای رایج را بررسی کردیم و گفتیم مصرف مداوم مکمل‌ها مثلاً به عنوان پیشگیری و یا درمان برخی از بیماری‌ها اشتباه است و فقط عده‌ی خاصی نیاز به مصرف مکمل دارند مثل زنان باردار، گیاه‌خواران، افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند و غیره. در بخش دوم و پایانی این مطلب نیز چند باور رایج دیگر را بررسی و نتایج برخی از پژوهش‌های جهانی را عنوان می‌کنیم که اثرات منفی مصرف دز بالای مکمل‌ها را به اثبات رسانده‌اند.
استرس، افسردگی و اضطراب: مصرف مکمل موثر است؟
کمبود برخی از ویتامین‌ها و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است باعث بروز برخی از مشکلات روحی و عاطفی شود اما دلایل دیگری مانند مشکلات شخصی افراد و سبک زندگی نادرست نیز می‌تواند به این قبیل مشکلات منجر شود. برخی از مردم تصور می‌کنند زمانی که تحت فشارهای روحی روانی هستند الزاماً به کمبود ویتامین دچار می‌شوند برای همین به سراغ مصرف مکمل‌ها می‌روند. اما باید بدانید که مصرف این مکمل‌ها الزاماً باعث رفع استرس و اضطراب نمی‌شود. بیماری‌های روحی شدیدتر مانند شیزوفرنی به دلیل کمبود ویتامین به وجود نمی‌آید و پیشگیری از آن‌ها نیز ربطی به مصرف مکمل ندارد. یعنی این‌گونه نیست که مصرف مکمل‌ها باعث پیشگیری از این بیماری‌ها شود. گاهی وقت‌ها تمام یاس‌های فلسفی و دلگیری‌های آدم با خوردن یک پرتقال رفع می‌شود. لازم نیست تا کمی احساس افسردگی کردید به سراغ مکمل بروید. تغذیه‌ی درست تمام این حالات را رفع می‌کند، البته اگر صرفاً به تغذیه مربوط شود.
مصرف مکمل ویتامین E و تأثیر آن بر بیماری‌های قلبی عروقی
ویتامین E آنتی اکسیدانی است که به پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. اما متأسفانه نتایج پژوهش‌های متعدد نشان داده است مکمل ویتامین E تأثیری در پیشگیری از مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی ندارد. بدتر این که حتی مصرف بیش از اندازه‌ی این مکمل‌ها می‌تواند باعث افزایش خطر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی شود.
برخی از مردم تصور می‌کنند زمانی که تحت فشارهای روحی روانی هستند الزاماً
به کمبود ویتامین دچار می‌شوند برای همین به سراغ مصرف مکمل‌ها می‌روند. اما باید بدانید که مصرف این مکمل‌ها الزاماً باعث رفع استرس و اضطراب نمی‌شود
مکمل‌ها: موثر در درمان سرطان؟
مصرف دُز بالای ویتامین A راهی برای درمان سرطان نیست و حتی می‌تواند باعث مسمومیت شود به ویژه اگر به جای مواد غذایی از طریق مصرف قرص‌ها جذب شود. نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصرف میزان کم ویتامین A می‌تواند از ابتلا به برخی از سرطان‌ها پیشگیری کند اما حواستان باشد که مصرف بیش از حد مکمل این ویتامین می‌تواند مضر باشد. برخی از متخصصان معتقدند که مصرف دُز بالای آنتی اکسیدان ها می‌تواند تأثیر مثبتی در روند درمان سرطان مثل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی داشته باشد اما با این حال تمام این گفته ها در حد فرضیه است چون تاکنون بررسی‌های جهانی به نتایج قطعی نرسیده‌اند. حتی نتایج پژوهش‌ها نشان داده است که مصرف میزان بالای مکمل‌ها می‌تواند با برخی از درمان‌های دارویی سرطان تداخل پیدا کرده و مشکل ساز شود.
ویتامین ضدپیری
معمولاً ویتامین E منبع جوانی قلمداد می‌شود. با این حال هیچ مدرک علمی مبنی بر این که مصرف دز بالای مکمل‌ها بتواند جلوی پیری را بگیرد وجود ندارد. پس به بهانه‌ی پیشگیری از پیری، سرخود به مصرف مکمل‌ها اقدام نکنید. جوان ماندن به تغذیه‌ی مناسب، سبک زندگی سالم، ورزش و غیره نیاز دارد.
نتیجه مصرف بیش از اندازه‌ی مکمل‌ها چیست؟
زمانی که مکمل‌ها با دز زیاد مصرف می‌شوند میزان آن‌ها در بدن خیلی بیشتر از میزانی می‌شود که به طور معمول با مصرف مواد غذایی جذب می‌شود. این مازادِ نیاز به مرور نتایج منفی به بار می‌آورد و به سلامتی آسیب می‌رساند. نتایج مطالعات جهانی که روی تأثیر مصرف مکمل‌ها انجام شده نتایج شگفت انگیزی داشته که در برخی موارد بسیار منفی بوده است. در زیر نتایج برخی از این مطالعات جهانی را عنوان می‌کنیم:
* پژوهشی که روی تأثیر بتاکاروتن در حال انجام بود به ناچار نیمه کاره رها شد به خاطر اینکه محققان متوجه مرگ افرادی شدند که از این مکمل‌ها استفاده می‌کردند. این در حالی بود که برخی تصور می‌کردند بتاکاروتن از ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند.
* نتایج پژوهش‌های متعددی که در طولانی مدت انجام شده نشان می‌دهد مصرف دز بالای مکمل‌های حاوی ویتامین E یا C باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات، سینه و سرطان ریه نمی‌شود. همچنین محققان به این نتیجه رسیده‌اند افرادی که دز بالای مکمل ویتامین E مصرف می‌کنند بیشتر در معرض خطر مرگ و میر زودهنگام قرار می‌گیرند.
* نتایج پژوهش دیگری که روی 18000 سیگاری و افرادی که ترک کرده‌اند انجام شد نشان می‌دهد خطر ابتلا به سرطان ریه در افرادی که بتاکاروتن مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که دارونما خورده‌اند 30 درصد بیشتر است. این پژوهش نیز نیمه کاره رها شد به خاطر این که خطر مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در بین مصرف کننده های بتاکاروتن در مقایسه با گروه دوم 46 درصد افزایش یافت.
در نهایت این که توصیه می‌کنیم بدون نظر پزشک به سراغ مصرف مکمل‌ها نروید. تغذیه‌ی سالم و متنوعی داشته باشید. از میوه و سبزیجات غافل نشوید. حرص نخورید. ورزش کنید. نفس عمیق بکشید و فقط به سلامتی فکر کنید.
فاطمه مهدی پور
تبیان
