نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده‌اى رو به بالا حرکت مى‌کند که آن را فجر اول گویند. موقعى که آن سفیده پهن شد، فجر دوم، و اوّلِ وقت نماز صبح و روزه است. بنابراین شخصی که روزه می گیرد باید از اول اذان صبح تا اول مغرب براى انجام فرمان خداوند، کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام ندهد و براى آن که یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقدارى پیش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام کارى که روزه را باطل مى‏کند خوددارى نماید. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص 880، م 1550)

احکام مسافر برای روزه گرفتن:

براى مسافر روزه گرفتن جایز نیست، و تفصیل مسئله، در این چند صورت است:

1 ـ در صورتى که مسافر پیش از ظهر سفر کند، و پیش از ظهر به وطنش یا محل اقامتش بر نگردد، باید روزه آن روز را بخورد.

2 ـ در صورتى که بعد از ظهر مسافرت کند، باید روزه آن روز خود را تمام کند.

3 ـ در صورتى که مسافر پیش از ظهر از سفر برگردد، و به خانه یا محلّ اقامت خود برسد، اگر قبلا در سفر افطار کرده باشد، روزه نیست، و در منزل خود هم مى‏تواند بقیه آن روز را غذا بخورد، ولى بعد از ماه رمضان به جاى این روزى که خورده است یک روز قضا مى‏گیرد، و در صورتى که در سفر کارى که روزه را باطل کند انجام نداده باشد، واجب است روزه را بگیرد و جزء روزه ماه رمضان حساب مى‏شود.

4 ـ در صورتى که مسافر بعد از ظهر از سفر باز گردد، باید روزه را بخورد، و پس از ماه یک روز به جاى آن روزه بگیرد.

5 ـ مسافر در صورتى مى‏تواند در سفر روزه را بخورد که شرایط قصر در سفرش تمام باشد، همان گونه که در جزوه نماز یادآورى کرده‏ایم.

6 ـ در احکام گذشته محل اقامت ده روزه با وطن فرقى ندارد.

7 ـ پاره‏اى از موارد در سفر هم مى‏توان روزه گرفت، همان گونه که در رساله‏هاى عملیّه یادآورى شده است.
سوال: لحظه شروع روزه گرفتن از ابتدای اذان صبح است یا بعد از پایان اذان صبح است؟

نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده‌اى رو به بالا حرکت مى‌کند که آن را فجر اول گویند. موقعى که آن سفیده پهن شد، فجر دوم، و اوّلِ وقت نماز صبح و روزه است. (توضیح المسائل (محشى – امام خمینى)، ج‌1، ص 411، م 741)

بنابراین شخصی که روزه می گیرد باید از اول اذان صبح تا اول مغرب براى انجام فرمان خداوند، کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام ندهد و براى آن که یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقدارى پیش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام کارى که روزه را باطل مى‏کند خوددارى نماید. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص 880، م 1550)

سوال: اگر بعد از غسل متوجه شویم که روی یک انگشت لاک باقی مانده است روزه آن روز درست است؟

اکثر مراجع عظام تقلید می گویند: چنین شخصی غسلش باطل است (جهت انجام غسل مجدد، اگر مانع، در نیمه راست بدن بود، پس از بر طرف کردن آن، ابتدا همان قسمت را شسته سپس تمام نیمه چپ بدن را می شوید و اگر مانع در نیمه چپ بدن باشد، پس از بر طرف کردن آن، همین که آن قسمت شسته شود کافیست).

و اگر نماز واجب خوانده، باید قضا نماید، اما روزه‌ی او صحیح است. (تبریزى، جواد، استفتاءات جدید ج‌1، ص 143، س 682؛ بهجت، محمد تقى ، استفتائات، ج‌1، ص 206، س 719، دفتر حضرت آیه الله بهجت ره) با این حال بعضی از فقها، به علت حجم بسیار کم مانع (آیه الله مکارم شیرازی دام ظله) یا به این علت که این مانع در قسمت بلندی ناخن قرار داشته است، (آیه الله هادوی تهرانی دام ظله) غسل و روزه و نماز چنین شخصی را صحیح می دانند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

در فرض سوال روزه ها صحیح است ولی باید قضای نمازها را بجا آورید.

حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافی است، و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید، و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید و نمازها و روزه ها باید قضا شوند.

حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

اگر احتمال می دهید که این لاک بعد از غسل گذاشته شده غسل و اعمال صحیح است ولی اگر مطمئن بودید که قبل از غسل بوده و مانع از رسیدن آب به ناخن شده باید آن را پاک کنید و آن جا را به نیت تمام کردن غسل بشویید و نمازها را قضا کنید.

حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

اگر مانع بسیار کوچک باشد وضو و غسل صحیح است.

حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

روزه هایتان صحیح است ولی باید نمازها را قضا کنید.

سوال: اگر کسی که باید طبق کفاره روزه، روزه پی در پی بگیرد (31 روز پی در پی از 60 روز) اگر بدون عذر یک روز آن را روزه نگیرد چه حکمی دارد؟

جواب: کسی که می خواهد کفاره روزه رمضان را بگیرد نباید موقعی شروع کند که در بین سی و یک روز، روزی که مانند عید قربان، روزه آن حرام است، باشد و اگر بدون عذر یک روز روزه نگیرد، یا وقتی شروع کند که در بین آن به روزی برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگیرد، باید روزه ها را از سر بگیرد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 996، م 1663)

چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: آیا فرو بردن سر در آب مضاف مبطل روزه است؟

جواب: مبطل نیست مگر در گلاب که احتیاط واجب آن است که سر را در آن فرو نبرد.

سوال: اگر فرد جنب نزدیک اذان صبح از خواب بیدار شده و اقدام به غسل نماید اما قبل از اتمام غسل اذان گفته شود، روزه او چه حکمى پیدا مى‌نماید؟

جواب: اگر با علم یا گمان به اینکه وقت براى غسل دارد، شروع به غسل کرده، کفایت مى‌کند و روزه‌اش صحیح است.

سوال: اگر هنگام روزه، داروى ویکس (باز کننده مجراى تنفسى بینى) را استنشاق کنیم آیا روزه باطل مى‌شود؟

جواب: مجرّد استنشاق آن، روزه را باطل نمى‌کند.

سوال: غش کردن و بیهوشى در زمان روزه چه حکمى دارد؟

جواب: اگر قبلاً نیت روزه داشته، احتیاط (مستحب) است که روزه آن روز را تمام کند و بعداً قضایش را هم بگیرد.