برای نیت واجب ماه رمضان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزه فردا بکند اشکالی ندارد. اما وقت نیت روزه مستحبی از اول شب است تا موقعی که به اندازه نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزه مستحبی کند روزه او صحیح است.

مهم‏ترین اثر روزه بعد تربیتی آن است. روزه روح آدمی را لطیف و اراده انسان را «قوی» و غرائز او را «تعدیل» می‏کند.

از مرتاضان، که از خودداری‏های مخصوص به تطهیر روح می‏پردازند، گرفته تا صوفیان، که چله‏نشینند و امساک از اصول آنها است، و عارفان که می‏گویند: «اندرون از طعام خالی‏دار تا در او نور معرفت بینی.» همگی نقش محوری روزه در خودسازی و تهذیب نفس را باور دارند؛ زیرا روزه، تمرین مقاومت و آمادگی روحی در خودسازی است.

روزه بستر مناسبی را برای ایجاد تقوا فراهم می‏سازد. روزه‏دار باید در حال روزه با وجود گرسنگی و تشنگی از غذا و آب، از بعضی لذات هم چشم بپوشد و عملاً ثابت کند که همچون حیوان، در بند اصطبل و علف نیست. او می‏تواند کنترل امور نفس سرکش را به دست بگیرد و با تمرین‏های پیگیر و خستگی‏ناپذیر از وسوسه‏های دشوار شکم و شهوت بگذرد و بر هوس‏ها و شهوات خود مسلط گردد.

بعد از این مقدمه که در باب یکی از فوائد روزه داری تقدیم شما شد به طرح چند پرسش  و پاسخ احکام در این مورد می پردازیم:

سوال: آیا آرایش چشم در حال روزه گناه است و آیا روزه را باطل می کند؟

این کار موجب بطلان روزه نیست، ولى بعید نیست که هر چیزى که کار سرمه را کند کراهت داشته باشد و سایر آرایش ها در صورتى که خفیف باشد اشکالى ندارد. (مکارم شیرازى، ناصر، احکام بانوان، ص 119)

مراجع عظام تقلید در این باره فرموده اند: آرایش صورت، برای خانم ها در صورتی که در معرض دید نامحرم قرار گیرد جایز نیست، (موسوى خمینى، سید روح اللّٰه، استفتاءات، ج ‌3، ص 256) حال فرقی نمی کند که در حال روزه باشد یا خیر. اما در هر حال این کار جزو مبطلات روزه نیست. البته درباره سرمه، گفته می شود اگر مزه یا بوى آن به حلق برسد، برای روزه دار مکروه می باشد.  (توضیح المسائل (محشى – امام خمینى)، ج ‌1، ص 925)

سۆال: آیا نیت روزه چه واجب و چه مستحب وقت مشخصی دارد؟

جواب: برای نیت واجب ماه رمضان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزه فردا بکند اشکالی ندارد. اما وقت نیت روزه مستحبی از اول شب است تا موقعی که به اندازه نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزه مستحبی کند روزه او صحیح است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 3-1552)

سۆال: کسی که پیش از اذان صبح بدون نیت روزه خوابیده است، اگر پیش از ظهر بیدار شود و نیت کند، روزه او چه حکمی دارد؟

جواب: روزه او صحیح است چه روزه او واجب باشد چه مستحب. و اگر بعد از ظهر بیدار شود، نمی تواند نیت روزه واجب نماید. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 916، م 1554)

سۆال: اگر کسی بداند ماه رمضان است و عمدا نیت غیر رمضان کند، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟

جواب: این روزه ای که بجا آورده نه روزه ماه رمضان حساب می شود و نه روزه ای که قصد کرده است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 917، م 1556)