دوازده چیز نماز را باطل میکند: 1ـ آنکه در بین نماز یکی از شرط های آن از بین برود مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است. 2ـ آنکه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل میکند پیش آید. 3ـ از مبطلات نماز آن است که مثل بعضی کسانی که شیعه نیستند دست ها را روی هم بگذارد. 4ـ آنکه بعد از خواندن حمد آمین بگوید ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید، نمازش باطل نمیشود. 5ـ آنکه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد. 6ـ آنکه عمداً کلمهای بگوید که از آن کلمه قصد معنی کند اگر چه معنی هم نداشته باشد. 7ـ آنکه در نماز با صدای بلند و عمدی بخندد. 8ـ آنکه برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند. 9ـ آنکه در نماز کاری کند که صورت نماز را به هم بزند مثل دست زدن. 10ـ خوردن و آشامیدن در نماز. 11ـ شک در رکعتهای نماز دو رکعتی و سه رکعتی یا در دو رکعت اول نمازهای چهار رکعتی. 12ـ آنکه رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند، یا چیزی را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1126 و1156)
سوال: اینکه میگویند نماز در فلان حالت باطل میشود یعنی اینکه باید شخص در همان حالت اشتباه نماز را رها کند و دوباره نماز دیگری بخواند یا اینکه همان نماز باطل را باید ادامه دهد و بعد دوباره نماز دیگری بخواند؟ مثلاً بعد از اینکه یک رکوع بجا نیاورد و به سجده رفت باید همان جا نماز را رها کند و دوباره بخواند؟
هرگاه نمازگزار متوجه شود که نمازش مطابق احکام شرعی نبوده و باطل شده است، ادامه نماز وجهی ندارد، بلکه باید نماز را رها کرده و دوباره بخواند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
در فرض سوال باید نماز را رها نماید.
حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
یعنی همان رها کردن است و لازم نیست آن را تمام کرد.
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض بطلان نماز، باید آن را رها کرده و دوباره بخواند.
حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
در هر حالت که مطابق احکام شرعی متوجه شد که نمازش باطل شده ادامه نماز وجهی ندارد و باید مجدداً اعاده نماید و در مثل فرض سوال نماز باطل شده و باید نماز مجدد خوانده شود.
سوال: لطفاً مبطلات نماز را توضیح دهید؟
جواب: دوازده چیز نماز را باطل میکند: 1ـ آنکه در بین نماز یکی از شرط های آن از بین برود مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است. 2ـ آنکه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل میکند پیش آید. 3ـ از مبطلات نماز آن است که مثل بعضی کسانی که شیعه نیستند دست ها را روی هم بگذارد. 4ـ آنکه بعد از خواندن حمد آمین بگوید ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید، نمازش باطل نمیشود. 5ـ آنکه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد. 6ـ آنکه عمداً کلمهای بگوید که از آن کلمه قصد معنی کند اگر چه معنی هم نداشته باشد. 7ـ آنکه در نماز با صدای بلند و عمدی بخندد. 8ـ آنکه برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند. 9ـ آنکه در نماز کاری کند که صورت نماز را به هم بزند مثل دست زدن. 10ـ خوردن و آشامیدن در نماز. 11ـ شک در رکعتهای نماز دو رکعتی و سه رکعتی یا در دو رکعت اول نمازهای چهار رکعتی. 12ـ آنکه رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند، یا چیزی را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1126 و1156)
چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله:
سوال: تکرار اذکار چه طورى باعث بطلان نماز مىشود؟
جواب: تکرار اذکار نماز اگر به حدّ وسواس برسد، نماز را باطل مىکند.
سوال: در چه شرایطى مىتوان با کفش نماز خواند؟
جواب: اگر مانع رسیدن انگشت شست پا باشد، جایز نیست مگر در نماز خوف.
سوال: بلند کردن پاشنه پا در نماز چه حکمى دارد؟
جواب: فى نفسه اشکال ندارد مگر اینکه با استقرار در نماز منافات داشته باشد و یا صورت نماز به هم بخورد.
سوال: در نماز ظهر بین رکعت سوم و چهارم شک کردم و یک رکعت نماز احتیاط بر من واجب شد، اما فراموش کردم آن را بخوانم. در رکعت چهارم نماز عصر متوجه «آن یک رکعت نماز احتیاط فراموش شده» شدم. تکلیف من چیست؟
جواب: وظیفه این است که نماز عصر را قطع کنید و نماز احتیاط را بجا آورید و احتیاطاً دوباره نماز ظهر را اعاده نمایید.