احکام آقایان:

پوشش مردان

بر شما باد به پوشیدن لباس ضخیم و سخت، بدرستی که هر که لباسش نازک و سست باشد دینش سست است.
امام علی (علیه السلام) ، میزان الحکمه، 8 / 481.
؟ پوشیدن لباس آستین کوتاه، تنگ و چسبان، یا بدن نما توسط مردان در محیطهایی که زنان و مردان به صورت مشترک مشغول کار هستند، از نظر اخلاق و عفت عمومی چه صورت دارد؟
* لنکرانی: مناسب اخلاق اسلامی نیست.
* آیت الله تبریزی: پوشیدن لباسی که موجب تحریک شهوت بر حرام نسبت به خود شخص یا دیگری باشد اشکال دارد، بلکه جایز نیست.
* آیت الله گلپایگانی: بسیار مذموم و قبیح است.
* آیت الله مکارم شیرازی: اشکال دارد.
* آیت الله سیستانی: اگر قصد واداشتن زنان به نگاه نامشروع باشد حرام است و سزاوار مؤمن نمی باشد.
* آیت الله بهجت: هرچه سبب فتنه و فساد باشد اشکال دارد و اختلاط زن و مرد جایز نیست.

ریش تراشی

سبیل هایتان را کوتاه نمایید و ریش های خود را بلند نگه دارید و خود را شبیه یهودیان نگردانید.
وسایل الشیعه / 423.
مجوسیان ریش های خود را می تراشند سبیل ها را بلند نگه می دارند ولی ما مسلمین سبیل ها را کوتاه کرده و محاسن را بلند نگه می داریم. (همان).
خداوند مردان را به وسیله محاسن زینت داده و فضیلتی برای مردان است و به وسیله ریش مردان از زنان شناخته می شوند. امام رضا (علیه السلام).
بشیر البحار، 2 / 508.
آیت الله خامنه ای: تراشیدن ریش حرام است علی الاحوط و از پوشیدن کروات اجتناب شود.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید – سید محسن محمودی ص 73 – ج 1.
آیت الله بهجت: تراشیدن ریش جایز نیست چه تمام ریش یا قسمتی از آن. همان ص 74.
آیت الله لنکرانی: احتیاط وجوبی در عدم تراشیدن ریش و بهتر آن است، که مسلمان از مثل کراوات اجتناب کند. همان ص 74 ج 1.

پوشیدن کروات و لباس بیگانگان

خداوند به یکی از پیامبران وحی کرد که به مؤمنان بگو، در لباس، خوراک و آداب و رسوم، دشمنان خدا را سرمشق قرار ندهید، که اگر چنین کنید شما هم مانند آنان دشمنان خدا محسوب می گردید.
امام صادق (علیه السلام)، وسائل الشیعه، 3 / 279.
کسی که خود را به غیر ما و غیر مسلمانی شبیه سازد از ما نیست. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
نهج الفصاحه، 5009.
امت مسلمان همیشه عاقبت به خیر و سعادتمند است اگر لباس بیگانگان و کفار را نپوشند ، و غذای آنها را نخورند، اگر انجام دادند و پیروی از کفار کردند، خداوند آنها را ذلیل خواهد کرد.
امام علی (علیه السلا)، بحارالانوار، 76 / 203.
آیت الله گلپایگانی: کروات شعار مسیحیان است و بر مسلمین لازم است از آن اجتناب کنند. مجمع المسائل.
آیت الله بهجت: خلاف احتیاط است.
آیت الله خامنه ای: بستن کروات و پاپیون چون تقلید از فرهنگ مهاجم غیر مسلمین است جائز نیست. مجلد نصیحت، شماره 154.
آیت الله فاضل لنکرانی: ظاهراً کروات و پاپیون شعار کفار است و مسلمین نباید از آن استفاده کنند.
آیت الله مکارم شیرازی: با توجه به این که کراوات و پاپیون در محیط ما ترویج فرهنگ بیگانه محسوب می شود استفاده از آن اشکال دارد.
آیت الله تبریزی: برای مؤمن سزاوار نیست لباسی بپوشد که او را از زیّ مؤمنین خارج کنند.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید – ص 104 سید محسن محمودی ج 1.

پوشیدن لباس هایی که تبلیغ فرهنگ بیگانه است

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نفرین و لعنت کردند مردانی را که در آرایش لباس و قیافه، خود را به زنان شبیه سازند و نیز لعنت فرمود زنانی که خود را به مردان شبیه سازند.
بحارالانوار، 76 / 346.
؟ نظر جنابعالی در مورد پوشیدن لباس هایی که عکس یا علامت مربوط به کشورهای غربی روی آن نقش بسته است چیست؟
* آیت الله خامنه ای: استفاده از این گونه لباس ها که ترویج فرهنگ غیر مسلمان مهاجم بر مسلمین است اشکال دارد.
* آیت الله لنکرانی: بهتر است از اینگونه لباس ها استفاده نکنند.
* آیت الله گلپایگانی: مسلمین از این گونه لباسها استفاده نکنند.
* تبریزی: بر مؤمن سزاوار نیست لباسی بپوشد که او را از زیّ مؤمنین خارج کند.
* آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه سبب ترویج فرهنگ بیگانگان گردد اشکال دارد.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، تهیه و تنظیم: سید محسن محمودی.
؟ آیا پوشیدن لباسهایی که بر روی آن حروف و تصاویر خارجی چاپ شده، جایز است و آیا این لباسها ترویج فرهنگ غربی محسوب می شوند؟
* اگر مفاسد اجتماعی نداشته باشند پوشیدن آنها فی نفسه اشکال ندارد و اما اینکه ترویج فرهنگ غربی معارض با فرهنگ اسلامی محسوب می شود یا خیر، موکول به نظر عرف است.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، تهیه و تنظیم: سید محسم محمودی، ج 1، ص 108.

پوشیدن طلای سفید و پلاتین جهت مردان

طلا زینت اهل بهشت است و خداوند طلا را در دنیا زینت زنان قرار داده و بر مردان پوشیدن طلا و نماز خواندن با آن حرام کرده است. امام صادق (علیه السلام)
وسایل الشیعه، 2 / 100.
؟ پوشیدن طلای سفید و پلاتین جهت مردان چگونه است؟
* آیت الله خامنه ای: اگر طلاست که بر اثر مخلوط کردن ماده ای رنگ آن سفید شده است حرام است. ولی اگر پلاتین است یا عنصر طلا در آن به قدری کم است که عرفا به آن طلا نمی گویند مانع ندارد.
* آیت الله لنکرانی: ظاهراً پلاتین غیر از طلای سفید است، لذا پلاتین برای مردان حلال است اگرچه طلای سفید حرام است. المسائل، 1 / 251.
* آیت الله بهجت: اگر از جنس طلا نباشد مانع ندارد.
* آیت الله مکارم شیرازی: زینت به طلای سفید برای مردان جایز نیست، ولی پلاتین که فلز دیگری است مانع ندارد.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، تهیه و تنظیم: سید محسن محمودی، ج 1، ص 108.

پوشیدن برخی لباسهای ورزشی

مناسب با ادب و شرف و حیا و وقار مسلمانی در لباس ورزشی این است که به طوری که معمول شده کوتاه نباشد و علاوه بر قسمتهای بالای بدن پایین ناف و زانو را هم بپوشاند.
آیت الله صافی، جامع الاحکام، 2 / 146.
؟ برخی لباسهای ورزشی با حیا و عفت اسلامی سازگار نیست و به نوعی ترویج برهنگی محسوب می شود مانند ورزش کشتی، وزنه برداری، زیبایی اندام و…، با توجه به این که می توان این لباس ها را پوشیده تر لحاظ کرد متأسفانه در برخی میادین ورزشی جهانی لباس های برخی ورزشکاران خارجی پوشیده تر از ورزشکاران ایرانی است، آیا به نظر حضرتعالی ترویج اینگونه پوشش و استفاده از آنها با توجه به تبلیغات منفی آنها چه صورت دارد؟
* آیت الله خامنه ای: اگر باعث ترویج گناه و بی بند و باری باشد جایز نیست.
* آیت الله گلپایگانی: استفاده لباس های مذکور در انظار اشکال دارد و نگاه کردن زن ها بر اندام ورزشکاران در مورد سؤال جایز نیست.
* آیت الله بهجت: پوشش در مقابل همجنس اگر قصد لذت نداشته باشند، می توانند غیر از عورت به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند ولی در مقابل زن نامحرم احتیاط واجب آن است که علاوه بر عورت آن مقدار که عرفا پوشیده می شود را بپوشانند.
* آیت الله مکارم شیرازی: بعضی لباس های ورزشی تبعات منفی اخلاقی دارد و باید از آن اجتناب شود.
* آیت الله فاضل لنکرانی: باید رعایت شود.
* آیت الله تبریزی: لباس هایی که تهییج شهوت می شود پوشیدن آن شرعاً اشکال دارد و مسئولین موظفند از اموری که جامعه را در معرض فساد قرار می دهند جلوگیری کرده و به اصلاح بپردازند.
* آیت الله سیستانی: سزاوار نیست.

نگاه کردن و دست دادن

؟ آیا نگاه کردن به برجستگی های بدن زن نامحرم (مانند سینه و پشت) از روی لباس و مانتو جایز است؟
* اگر با قصد لذت باشد و یا بترسد که به گناه بیفتد نگاه به این مواضع جایز نیست.
(العروه الوثقی ج 1). امام استفتائات ج 3 (احکام حجاب) س 27 / آیت الله سیستانی (حجاب) س 5.
؟ حکم نگاه پیوسته به صورت استاد زن در هنگام درس چیست؟
* همه مراجع عظام تقلید (به جزء آیت الله صافی): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد اشکال ندارد.
توضیح المسائل مراجع م 2433 جامع الاحکام ج 2 س – 17 و هدایه العباد، ج 2، (النکاح)
* آیت الله صافی: بدون قصد لذت نیز بنابر احتیاط واجب جایز نیست، ولی اگر نگاه اتفاقی باشد اشکال ندارد.
(توضیح المسائل مراجع، العروه الوثقی، ج 2، نوری و وحید خراسانی: توضیح المسائل؛ آیت الله خامنه ای: استفتاء دفتر؛ صافی: جامع الاحکام ج 2 و هدایه العباد ج 2).
؟ حکم دقیق مصافحه و دست دادن با زن نامحرم به ویژه فامیل مثل دختر خاله و دختر عمو و… چیست؟
* همه مراجع: دست دادن با زن نامحرم حرام است خواه فامیل باشد و یا غیر فامیل و خواه با قصد لذت باشد یا بدون آن.
(آیات عظام؛ خامنه ای: استفتاء؛ تبریزی: استفتائات؛ صافی: جامع الاحکام؛ مکارم، امام، نوری و فاضل: تعلیقات علی العروه (النکاح) بهجت: توضیح المسائل؛ سیستانی: منهاج الصالحین؛ وحید خراسانی: دفتر).
؟ آیا نگاه کردن به پای زن نامحرم از مچ به پایین جایز است؟
* همه مراجع به جز مکارم: خیر نگاه به پای زن از مچ به پایین نیز هرچند بدون قصد لذت حرام است.
* آیت الله مکارم: آری ولی بهتر آن است که نگاه نکند.
(توضیح المسائل مراجع؛ آیت الله نوری، آیت الله وحید خراسانی: توضیح المسائل؛ آیت الله خامنه ای: اجوبه الاستفتائات؛ آیت الله مکارم: دفتر).
؟ دست دادن با زنان غیر مسلمان چه حکمی دارد؟
* همه مراجع عظام تقلید: دست دادن با زنان غیر مسلمان هم جایز نیست؛ خواه کافر حربی باشد یا کتابی (مانند یهودا و نصارا).
(آیت الله خامنه ای: استفتاء آیت الله تبریزی و آیت الله مکارم: استفتائات؛ آیت الله سیستانی و آیت الله صافی: جامع الاحکام؛ آیت الله بهجت: توضیح المسائل؛ آیت الله فاضل: جامع المسائل؛ امام خمینی و آیت الله نوری: تعلیقات علی العروه (النکاح)؛ آیت الله وحید خراسانی: دفتر).
؟ شخصی قصد ازدواج دارد آیا می تواند بدون قصد لذت به چهره و موهای خانم ها (مثلا در خیابان) نگاه کند تا کسی را بپسندد و بعد از او خواستگاری کند؟
* همه مراجع: این نوع نگاهها جایز نیست.
(آیت الله مکارم: تعلیقات علی العروه و استفتائات؛ آیت الله فاضل؛ تعلیقات علی العروه؛ آیت الله صافی: هدایه العباد؛ امام خمینی، تحریر الوسیله؛ آیت الله سیستانی: منهاج الصالحین؛ آیت الله تبریزی: صراط النجاه؛ آیت الله وحید خراسانی و آیت الله خامنه ای: دفتر).
– تبصره: نگاه به دختر به منظور ازدواج با او، شرایطی دارد که با رعایت آن جایز می شود.
؟ آیا عدم پوشش دختر دایی، دختر عمه، دختر خاله و دختر عمو که تأثیری در من ندارد، گناه است؟
* همه مراجع: آری گناه است و باید خود را بپوشانند و با سایر نامحرمان تفاوتی ندارند و نگاه شما بر مو و بدن آنان جایز نیست.
العروه الوثقی ج 1 (الستر) و ج 2 (النکاح) م 31

فروش لباس زنانه

؟ فروش لباسهای زیر زنانه توسط مردان چه حکمی دارد؟
* همه مراجع عظام تقلید: اگر ترس افتادن به گناه و یا مفسده اجتماعی به دنبال داشته باشد جایز نیست.
(آیت الله خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 1369: دفتر: همه)

احکام مشترک بین زن و مرد

؟ حکم نگاه کردن به صورت زن و مرد چیست؟ اگر نگاه به طور خیره و نه از روی قصد و غرضی باشد باز هم اشکالی دارد؟
* همه مراجع عظام تقلید به جزء آیت الله صافی: نگاه به نامحرم اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد اشکال ندارد، ولی اگر با یکی از این دو مشخصه همراه باشد جایز نیست.
* آیت الله صافی: نگاه به قصد لذت حرام است و بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نیز بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
(توضیح المسائل مراجع؛ نوری: توضیح المسائل؛ تبریزی: استفتائات؛ وحید خراسانی: توضیح المسائل؛ خامنه ای: استفتاء؛ صافی: هدایه الصاد ج 2).
– تبصره: فرض مسأله در رساله های عملیه در مورد نگاه عمدی و پیوسته است، و گرنه نگاه اتفاقی به فتوای همه مراجع تقلید اشکالی ندارد.
؟ آیا همان گونه که نگاه مرد به زن حرام است نگاه زن به مرد نیز حرام است؟
* همه مراجع عظام تقلید به جزء آیت الله سیستانی و آیت الله بهجت: آری نگاه زن به بدن مرد نامحرم به جز سر و گردن و دست ها و جاهایی که معمولا آن را نمی پوشاند حرام است، هر چند بدون قصد لذت باشد.
* آیات عظام بهجت و سیستانی: نگاه زن به مرد نامحرم با قصد لذت حرام است و بنابر احتیاط واجب بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام هم نیز (به جز قسمتی از بدن که معمولا آن را نمی پوشاند مانند سر و دست ها) جایز نیست.
(وحید خراسانی: توضیح المسائل؛ نوری: توضیح المسائل؛ خامنه ای: استفتاء؛ توضیح المسائل مراجع م 2433).

پوشیدن لباس جنس مخالف

پوشیدن لباس مخصوص زنان برای مرد و همچنین پوشیدن لباس مخصوص مردان برای زن حرام است.
توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 489.
در دوره آخر الزمان مردان خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان می کنند، بر زین سوار می شوند (به خودنمایی می پردازند) بر آنها لعنت خدا باد.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، تفسیر نمونه، 21 / 456.
کسی که خود را به غیر ما (غیر مسلمان) شبیه سازد از ما نیست.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، نهج الفصاحه، ح 5009.
؟ آیا پوشیدن چیزی که مخصوص زنان است توسط مردان و برعکس، در خانه بدون قصد تشبه به جنس مخالف، جایز است؟
* تا زمانی که آن را به عنوان لباس برای خود انتخاب نکرده باشند، اشکال ندارد.
؟ آیا بافندگی و خرید و فروش جوراب نازک شرعا جایز است؟
* اگر تولید و خرید و فروش آن به قصد پوشیدن زنان در برابر مردان اجنبی نباشد، اشکال ندارد؟

پوشیدن لباس زنانه جهت فیلم سازی

؟ پوشیدن زن و آرایش و حرکات زنانه توسط مرد جهت فیلم سازی چگونه است؟
* آیت الله لنکرانی: جایز نیست.
* آیت الله تبریزی: اشکال دارد.
* آیت الله بهجت: جایز نیست.
* آیت الله گلپایگانی: اشکال دارد.
* آیت الله مکارم شیرازی: جایز نیست.

پوشیدن لباس شهرت

کسی که در دنیا لباس شهرت بپوشد، خداوند روز قیامت بر او لباس ذلت خواهد پوشاند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، میزان الحکمه 5 / 206.
منظور از لباس شهرت لباسی است که جنبه ریاکاری دارد و می خواهد بوسیله آن مثلا به زهد و ترک دنیا مشهور شود، خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد یا دوخت آن. اما اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریاکاری ندارد نه تنها جایز است بلکه عملی است شایسته.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید (ج 3)، تهیه و تنظیم: سید محسن محمودی
؟ پوشش لباس شهرت چه صورت دارد و معیار لباس شهرت چیست؟
* آیت الله خامنه ای: لباس شهرت لباسی است که پوشیدن آن برای شخص بخاطر رنگ یا کیفیت دوخت یا مندرس بودن آن و علل دیگر مناسب نیست به طوری که اگر آن را در برابر مردم بپوشد توجه آنان را به خود جلب نموده و انگشت نما شود.
استفتائات 2 / 99. مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، تهیه و تنظیم: سید محسن محمودی ص 169 – ج 3.
* آیت الله بهجت: حرام است و عبارت از لباسی است که از جهت جنس یا رنگ یا نحوه برش و دوخت و مانند آن خلاف شأن و زیّ پوشنده لباس باشد.
* آیت الله تبریزی: لباسی که در زیّ شخص نیست آن را بپوشد جایز نیست.
* آیت الله لنکرانی: حرام است و منظور از لباس شهرت لباسی است که از جهت جنس، رنگ، نوع دوخت و امثال آن به گونه ای باشد که پوشیدن آن عرفا که موجب انگشت نما شدن او شود.
* آیت الله گلپایگانی: پوشیدن لباس شهرت جایز نیست و لباس شهرت آنست که پوشیدن آن در نظر عرف برای پوشنده قبیح و موجب وهن باشد.
* آیت الله سیستانی: لباس شهرت لباسی که موجب تحقیر و استهزاء دیگران باشد و بنابر احتیاط واجب نباید بپوشند.
* آیت الله مکارم شیرازی: بنابر احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت خودداری کند.
همان ج 3، ص 170 – 171.
منبع: حریم ریحانه.